Na początek kilka słów wyjaśnienia. Mimo iż konflikt zbrojny w Ukrainie trwa, ryzyko, że dojdzie do katastrofy atomowej jest minimalne. Obecnie w Polsce nie ma zagrożenia radiacyjnego – informuje Państwowa Agencja Atomistyki.
Jodek potasu czy płyn Lugola?
Płyn Lugola to wodny roztwór jodu w jodku potasu o silnych właściwościach antyseptycznych. Działa bakterio-, wiruso- i grzybobójczo, dlatego nadaje się do odkażania ran. To jednak niejedyne jego zastosowanie.
Gdy w 1986 roku dotarły do Polski informacje o wybuchu elektrowni atomowej w Czarnobylu, podjęto akcję, w ramach której mieszkańcy wschodnich województw profilaktycznie przyjęli dawkę płynu Lugola. Po jego spożyciu tarczyca wysycała się stabilnym jodem, dzięki czemu nie wchłaniała tego radioaktywnego. Roztwór jodku potasu otrzymywały głównie dzieci, gdyż to właśnie u nich ryzyko rozwoju chorób nowotworowych związane z działaniem promieniotwórczym jodem jest najwyższe.
W tamtym czasie płyn Lugola był jedynym farmaceutykiem chroniącym tarczycę. Dziś dostępne są tabletki ze stabilnym (a więc takim, który nie ulega rozpadowi) jodkiem potasu w ściśle określonej dawce – to przekłada się na bezpieczeństwo ich stosowania. Natomiast spożywając płyn Lugola nie wiemy, jaką dokładnie ilość tego pierwiastka przyjmujemy. A to ma kluczowe znaczenie dla zdrowia.
Czy jodek potasu jest szkodliwy?
Dawka czyni truciznę, co oznacza, że wszystko spożyte w nieodpowiedniej ilości może zaszkodzić. Dotyczy to także jodku potasu. Przyjmowanie na własną rękę płynu Lugola czy też tabletek z jodkiem potasu, a co gorsza podanie ich dziecku, może rozregulować pracę tarczycy, wywołując jej niedoczynność lub nadczynność.
Tarczyca to gruczoł dokrewny, znajdujący się u podstawy szyi. Produkuje hormony, magazynuje je i uwalnia do krwiobiegu, wpływając w ten sposób na pracę właściwie całego organizmu. To od hormonów tarczycy zależy nasze zdrowie i samopoczucie, a u dzieci także rozwój. Niedoczynność tarczycy u niemowląt niesie ryzyko opóźnionego rozwoju psychomotorycznego. Z kolei nadczynność może być przyczyną nadmiernej ruchliwości dziecka, labilności emocjonalnej oraz problemów z koncentracją.
Mając na uwadze znaczenie tarczycy dla działania całego organizmu, staje się jasne, że jodku potasu w jakiejkolwiek postaci nie można przyjmować bez wyraźnych wskazań lekarza. Jego wcześniejsze stosowanie nie zapewnia żadnej dodatkowej ochrony, za to niesie poważne ryzyko dla zdrowia.
Jodek potasu – jak stosować, jak dawkować?
Jak podają eksperci Polskiej Agencji Atomistyki, obecnie nie musimy obawiać się zagrożenia radiacyjnego. A to oznacza, że nie ma potrzeby stosowania profilaktyki jodowej. Jeśli to się zmieni, dowiemy się o tym z komunikatów samorządowych. Wówczas też ruszy dystrybucja preparatów, do których dołączone będą ulotki z opisanym dawkowaniem i stosowaniem, zatwierdzone przez Ministerstwo Zdrowia. Należy podkreślić, że nie ma jednej, odpowiedniej dla wszystkich dawki jodku potasu – to ile tego pierwiastka trzeba przyjąć, zależy przede wszystkim od wieku.
Profilaktyka jodowa wskazana jest głównie dla dzieci, młodzieży oraz kobiet ciężarnych i karmiących piersią. Wynika to z zagrożenia, jakie dla rozwijającej się tarczycy niesie radioaktywny jod. Dlatego w razie konieczności, jak najszybciej podajemy dzieciom tabletki z jodkiem potasu (w odpowiedniej ilości). Dzieci starsze mogą pogryźć całą tabletkę, popijając ją wodą. Młodszym dzieciom i niemowlętom najlepiej ją rozgnieść i rozpuścić w wodzie lub soku.
Tabletki z jodkiem potasu podajemy jak najszybciej po ekspozycji na promieniotwórczy jod – nie oznacza to jednak, że musimy czym prędzej nabyć taki preparat. Przede wszystkim to lek dostępny wyłącznie na receptę, więc lekarz musi widzieć konkretne wskazania, aby ją wypisać. Co więcej, jeśli ryzyko zdarzenia radiacyjnego stanie się realne, odpowiednie tabletki z informacją o ich dawkowaniu otrzymamy z pobliskiej szkoły, przychodni, apteki lub jednostki straży pożarnej. Zapewniają to podjęte już kroki z zakresu zarządzania kryzysowego i ochrony ludzkości. Dzięki nim miasta i gminy czują się przygotowane na najgorsze, co, pamiętajmy, wcale nie musi się wydarzyć.
Podsumowując:
- według aktualnych doniesień ryzyko zagrożenia radiacyjnego w Polsce jest minimalne. Jeśli to się zmieni, w gminnych magazynach znajduje się zapas tabletek z jodkiem potasu, którego starczy dla wszystkich.
- Przypomnijmy, że powinny otrzymać je głównie dzieci, kobiety ciężarne i karmiące piersią, ale dopiero w chwili narażenia na radioaktywną chmurę.
- Preparatów z jodkiem potasu nie należy przyjmować profilaktycznie. Dotyczy to zwłaszcza płynu Lugola, którego odpowiednią dawkę trudno ustalić.
Jedynym rozsądnym działaniem, które w obliczu obaw możemy wykonać, jest oglądanie wiadomości, czytanie prasy i komunikatów rządowych.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.