- Wyniki badań i analiz nie napawają optymizmem. Dzieci coraz mniej czasu poświęcają na aktywność fizyczną, a to może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia i dobrego samopoczucia w przyszłości.
- Warto więc rozkochać dziecko w sporcie i zachęcać do ruchu od najmłodszych lat!
Poziom aktywności fizycznej wśród dzieci w Polsce
Według Raportu o stanie aktywności fizycznej dzieci i młodzieży w Polsce (2022) mniej niż 20% dzieci i młodzieży osiąga zalecany poziom aktywności, a odsetek ten obniża się względem poprzednich edycji raportu. Wiele analiz sugeruje, że kondycja dzieci spada. Ponadto spędzają one więcej czasu przed ekranami.
Warto też wspomnieć, że znaczący wpływ na poziom aktywności fizycznej dzieci na całym świecie miała pandemia COVID-19. W wyniku lockdownów, zamknięcia szkół oraz ograniczenia dostępu do obiektów sportowych i rekreacyjnych, dzieci i młodzież zmuszone były do spędzania większej ilości czasu w domu, a to prowadziło do ograniczenia aktywności fizycznej. Badania wykazały, że czas spędzany przed ekranem wzrósł, a aktywność fizyczna, w tym regularne zajęcia sportowe, zostały znacząco ograniczone.
Aktywność fizyczna od najmłodszych lat: sposób na budowanie zdrowych nawyków
Kształtowanie zdrowych nawyków ruchowych u dzieci od najmłodszych lat będzie miało znaczenie dla ich przyszłego stylu życia. To właśnie w dzieciństwie kształtuje się podejście do aktywności fizycznej – jeśli ruch jest naturalną częścią codzienności, istnieje większa szansa, że dziecko będzie aktywne również w dorosłym życiu. A to bardzo ważne, ponieważ każdy człowiek – niezależnie od wieku – powinien regularnie się ruszać!
Warto wykorzystać fakt, że dzieci przejmują zachowania rodziców. Jeśli chcesz, aby Twoje dziecko regularnie się ruszało, daj mu przykład i sam/a zacznij uprawiać sport. Pokaż, jak ważna jest aktywność fizyczna w Twoim życiu.
Korzyści zdrowotne z aktywności fizycznej u dzieci
Aktywność fizyczna to nie tylko hobby. To podstawa zdrowego stylu życia. Regularny ruch zmniejsza ryzyko chorób cywilizacyjnych (nie tylko w wieku dziecięcym, ale też w dorosłości), wspiera rozwój psychofizyczny i pozytywnie wpływa na zdrowie psychiczne, fizyczne, społeczne i środowiskowe.
Zdrowe serce i układ krążeniowo-oddechowy
Aktywność fizyczna u dzieci ma ogromny wpływ na zdrowie układu sercowo-naczyniowego. Regularny ruch poprawia krążenie, wzmacnia serce i obniża ryzyko chorób sercowo-naczyniowych w dorosłym życiu, a także zwiększa pojemność płuc oraz ilość przyswajanego tlenu. Badania wykazują, że dzieci, które angażują się w aktywność fizyczną, mają lepszą kondycję sercowo-naczyniową oraz mniejsze ryzyko nadciśnienia w przyszłości. Sport to świetna inwestycja na przyszłość!
Mniejsze ryzyko otyłości
Otyłość i nadwaga u dzieci stają się coraz poważniejszym problemem nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. Badania pokazują, że dzieci prowadzące siedzący tryb życia są bardziej narażone na nadwagę i związane z nią problemy zdrowotne. Regularna aktywność fizyczna zwiększa wydatki energetyczne, a więc pozwala kontrolować masę ciała.
Silne kości i mięśnie
Ruch odgrywa ważną rolę w rozwoju układu kostnego i mięśniowego. Ćwiczenia fizyczne, takie jak bieganie, skakanie czy jazda na rowerze, stymulują kości do wzrostu i zwiększają ich gęstość, co zmniejsza ryzyko osteoporozy w przyszłości. Regularny ruch pomaga też budować siłę oraz zwiększać elastyczność mięśni. Dziecku, które od najmłodszych lat biega, wspina się, skacze, łatwiej będzie w przyszłości kształtować zdolności motoryczne. Ponadto aktywność fizyczna u dzieci zmniejsza ryzyko kontuzji i urazów podczas uprawiania sportu w przyszłości.
Większa odporność
Kolejną korzyścią zdrowotną z uprawiania aktywności fizycznej u dzieci jest lepsza odporność. Badania wykazują, że dzieci, które są bardzo aktywne, są mniej podatne na infekcje. Uważa się, że ruch zwiększa liczbę i aktywność makrofagów, czyli komórek, które są elementem pierwszej linii obrony przed antygenami.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Wpływ ruchu na rozwój psychiczny, emocjonalny i społeczny dziecka
Zdrowe kości, silne mięśnie i sprawny układ krążeniowo-oddechowy to nie wszystko. Prawidłowy rozwój obejmuje też sferę psychiczną oraz emocjonalną, a aktywność fizyczna odgrywa w tym procesie bardzo ważną rolę.
Ruch wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, poprawiając nastrój i zdolność do radzenia sobie ze stresem. Podczas ćwiczeń wydzielają się endorfiny, czyli tzw. hormony szczęścia, które redukują napięcie i poprawiają samopoczucie. Dzieci aktywne fizycznie rzadziej doświadczają objawów depresji i lęku. Regularne ćwiczenia mają również pozytywny wpływ na funkcje poznawcze – poprawiają koncentrację, pamięć oraz zdolność do rozwiązywania problemów. Wszystko to przekłada się na lepsze wyniki w nauce.
Jak aktywność fizyczna wpływa na umiejętności społeczne?
Uprawianie sportu przynosi mnóstwo korzyści w sferze umiejętności społecznych u dzieci:
- Gry i sporty zespołowe uczą współpracy, komunikacji i radzenia sobie z emocjami.
- Aktywności wymagające interakcji społecznych rozwijają umiejętności interpersonalne oraz pomagają budować zdrową samoocenę.
- Sport to także okazja do nawiązywania przyjaźni. Dzieci, które uczestniczą w zajęciach sportowych, łatwiej odnajdują się w grupie i rzadziej mają problemy z izolacją społeczną.
- Dzięki aktywności fizycznej dzieci uczą się radzenia sobie z porażką (np. po przegranym meczu), ale też nabierają pewności siebie dzięki osiąganym sukcesom – nawet tym małym, jak np. trafienie piłką do kosza czy przejście toru przeszkód.
Warto wspomnieć, że tutaj ogromne znaczenie ma postawa rodziców, nauczycieli czy trenerów. Wymaganie od dziecka zbyt wiele może przynieść efekt odwrotny do zamierzonego i szybko zniechęcić je do jakiejkolwiek aktywności. Warto doceniać małe sukcesy, wspierać po porażkach i nie wywierać presji. Sport u dzieci powinien być przede wszystkim dobrą zabawą.
Co się dzieje z organizmem dziecka, które nie jest aktywne fizycznie?
Brak aktywności fizycznej u dzieci niesie za sobą poważne problemy zdrowotne (szczególnie u dzieci, które znajdują się w fazie intensywnego wzrostu), a także problemy w sferze psychicznej i emocjonalnej. Oto trudności, jakich może doświadczać dziecko, które za mało się rusza:
- trudności z wykonywaniem podstawowych ćwiczeń i wzorców ruchowych – dziecko może mieć problem z bieganiem, skakaniem, utrzymaniem równowagi, koordynacją ruchową czy wykonaniem przysiadu. To z kolei może przełożyć się na brak pewności siebie i poczucie odstawania od rówieśników („Kolega potrafi zrobić przysiad, a ja nie. Coś jest ze mną nie tak”);
- osłabienie mięśni i mniejsza siła fizyczna – brak ruchu prowadzi do niedostatecznego rozwoju mięśni, czego konsekwencją będzie szybsze męczenie się oraz większa podatność na kontuzje. Słabe mięśnie to także większe ryzyko wad postawy, np. osłabione mięśnie brzucha i pośladków mogą prowadzić do przodopochylenia miednicy i nadmiernej lordozy lędźwiowej;
- problemy z postawą ciała i wady kręgosłupa – długotrwałe siedzenie w nieprawidłowej pozycji w połączeniu z niskim poziomem aktywności sprzyja skrzywieniom kręgosłupa (np. skoliozie), co może powodować bóle pleców i w przyszłości prowadzić do poważniejszych wad postawy;
- problemy ze snem i regeneracją organizmu – brak aktywności fizycznej negatywnie wpływa na jakość snu, a sen to jeden z najważniejszych czynników determinujących zdrowie dziecka! Problemy ze snem mogą prowadzić do przewlekłego zmęczenia i rozdrażnienia, w dłuższej perspektywie przyczynić się (pośrednio) do poważnych chorób i problemów zdrowotnych;
- większa podatność na infekcje – dzieci, które nie są aktywne, częściej chorują, a do tego gorzej znoszą choroby;
- większa podatność na choroby cywilizacyjne – jak podaje WHO, brak aktywności fizycznej zwiększa ryzyko chorób, takich jak cukrzyca, otyłość, nadciśnienie, nowotwory;
- problemy z kontrolowaniem emocji i większa drażliwość – aktywność fizyczna pozwala dzieciom naturalnie „wyrzucać” z siebie nadmiar energii i napięcia emocjonalnego. Dziecko, które nie ma okazji do ruchu, może stać się bardziej nerwowe, drażliwe i impulsywne;
- mniejsze umiejętności społeczne – brak aktywności fizycznej, szczególnie w grupie, ogranicza dziecku szanse na rozwijanie umiejętności współpracy, komunikacji i rozwiązywania konfliktów, co może utrudniać nawiązywanie relacji z rówieśnikami.
Jak zachęcić dziecko do regularnego ruchu?
Przede wszystkim warto pamiętać, że aktywność fizyczna u dzieci to nie tylko zaplanowane treningi – to głównie gry, zabawy i spontaniczne aktywności, które w naturalny sposób wprowadzają ruch do codziennego życia. Zabawa w berka, zabawa z psem na trawniku, wspinanie się po schodach, wchodzenie na murek podczas spaceru z rodzicami, to przykłady aktywności, które dziecko może wykonywać bez presji czy sztucznego planu. Warto też stwarzać okazje do ruchu i szukać takich aktywności, które sprawiają dziecku przyjemność.
Ważne jest to, aby sport kojarzył się z dobrą zabawą, a nie z przykrym obowiązkiem. Dlatego nie zmuszaj dziecka do aktywności, których nie lubi. W ten sposób możesz całkowicie zniechęcić je do sportu. Poszukajcie wspólnie atrakcyjnych dla was form ruchu. Wycieczki rowerowe, spacery po lesie, gra w badmintona, rzucanie piłki do kosza, zabawy w rytm muzyki, naśladowanie zwierząt, wyścigi i tory przeszkód – to tylko kilka przykładów. Pamiętaj, aby dopasować aktywność do wieku i umiejętności dziecka.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego.
Wspomaga naturalną odporność.
W okresie przejściowego osłabienia, do regeneracji po infekcjach.
Na wzmocnienie odporności. Uzupełnia codzienną dietę w starannie dobrane, naturalne składniki, takie...
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego
Bibliografia:
Zembura P., Korcz A., Cieśla E., Nałęcz H. (2022), Raport o stanie aktywności fizycznej dzieci i młodzieży w Polsce w ramach projektu Global Matrix 4.0, Warszawa, Fundacja V4Sport
Aubert, S., Barnes, J. D., Abdeta, C., et al. (2018). Global matrix 3.0 physical activity report card grades for children and youth: results and analysis from 49 countries. Human Kinetics. https://journals.humankinetics.com/view/journals/jpah/15/s2/article-pS251.xml
Andersen LB, Riddoch C, Kriemler S, et alPhysical activity and cardiovascular risk factors in childrenBritish Journal of Sports Medicine 2011;45:871-876.
Solak, L. Znaczenie aktywności ruchowej w rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym.
Carlsson E, Ludvigsson J, Huus K, Faresjö M. High physical activity in young children suggests positive effects by altering autoantigen-induced immune activity. Scand J Med Sci Sports. 2016 Apr;26(4):441-50. doi: 10.1111/sms.12450. Epub 2015 Apr 18. PMID: 25892449.