- Alergie krzyżowe pojawiają się pomiędzy alergenami o zbliżonej do siebie budowie, jednak ich pochodzenie może być różne.
- Objawy alergii krzyżowych są takie same, jak klasycznych alergii i mogą dotyczyć układu oddechowego, pokarmowego lub skóry.
- Alergie krzyżowe mogą wywołać także zagrażające życiu objawy, takie jak wstrząs anafilaktyczny czy atak astmy.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Alergia krzyżowa, czyli co łączy roztocze z krewetkami?
Reakcja alergiczna to nadmierna, patologiczna odpowiedź układu odpornościowego na kontakt z całkowicie niegroźnymi (dla osób nie uczulonych) substancjami – alergenami. Tak naprawdę może być nimi wszystko, np. pyłki roślin, składniki żywności czy lateks. To powszechnie występujące czynniki, które u zdrowych osób nie wywołują żadnych dolegliwości, jednak u alergików powodują objawy uczulenia.
Dodatkowy problem polega na tym, że niektóre alergeny, pochodzące z zupełnie innych źródeł, mają zbliżoną do siebie budowę. Dlatego czasami zdarza się, że u osoby z alergią na pyłki roślin pojawia się reakcja po spożyciu np. gruszek. Jeśli zaś masz uczulenie na roztocze kurzu domowego, możesz zauważyć u siebie objawy alergii po zjedzeniu potrawy zawierającej krewetki.
Reakcje krzyżowe często występują wśród spokrewnionych ze sobą drzew czy traw. Przykładowo, u osób uczulonych na brzozę objawy alergii mogą pojawić się także po kontakcie z pyłkiem leszczyny, olchy, dębu lub buku. Podobna sytuacja występuje w przypadku alergii pokarmowych, np. między mlekiem krowim a kozim oraz różnymi gatunkami ryb czy owoców morza.
Mechanizm alergii krzyżowej
Kiedy organizm po raz pierwszy styka się z alergenem, rozpoznaje go jako zagrożenie. W odpowiedzi układ odpornościowy zaczyna produkować przeciwciała IgE (immunoglobuliny E) specyficzne dla tej konkretnej substancji. Przy kolejnym kontakcie z tym samym alergenem, przeciwciała rozpoznają go i aktywują klasyczną reakcję alergiczną – dochodzi do uwolnienia dużych ilości histaminy, która wywołuje szereg typowych dla uczulenia objawów.
Niektóre alergeny mają bardzo zbliżoną do siebie strukturę, zwłaszcza w obrębie epitopów, czyli fragmentów bezpośrednio łączących się z przeciwciałami. W takiej sytuacji wytworzone wobec jednej z tych substancji IgE mogą „rozpoznać” także i tę drugą, nawet jeśli organizm zetknął się z nią po raz pierwszy.
Alergia krzyżowa rozwija się więc w wyniku pomyłki układu odpornościowego. Im bardziej zbliżone są struktury poszczególnych alergenów, tym większe jest ryzyko wystąpienia tego zjawiska. Przykładowo, podobieństwo pomiędzy wspomnianymi już krewetkami a roztoczami kurzu domowego sięga aż 71%, więc wystąpienie alergii krzyżowej jest bardzo prawdopodobne.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Jak mogą objawiać się alergie krzyżowe?
Objawy alergii krzyżowej są podobne jak w przypadku klasycznego uczulenia i mogą obejmować układ oddechowy, pokarmowy oraz skórę. Istnieje także ryzyko reakcji uogólnionych – obrzęku naczynioruchowego, napadu astmy oskrzelowej czy wstrząsu anafilaktycznego, które stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia. Najczęściej występujące symptomy alergii krzyżowych znajdziesz w poniższej tabelce.
| Objawy alergii krzyżowych | ||
| Oddechowe | Pokarmowe | Skórne |
| katar,kaszel,duszności,zatkany nos,kichanie,świąd oczu, nosa, gardła | obrzęk w jamie ustnej lub gardle,nudności,wymioty,ból brzucha,wzdęcia,biegunka | pokrzywka,świąd i pieczenie skóry,zaczerwienienie,pęcherzyki wypełnione płynem surowiczym |
Zaskakujące przykłady alergii krzyżowych – kliniczne zespoły alergii
Reakcje krzyżowe to dość częste zjawisko, a ich różnorodność sprawia, że objawy mogą dotyczyć wielu narządów i pojawiać się w nieoczekiwanych sytuacjach. Jak dotąd wyodrębniono kilka tzw. klinicznych zespołów alergii – to grupy symptomów występujących typowo w przypadku konkretnych alergenów wywołujących reakcje krzyżowe.
Najbardziej znany jest zespół alergii jamy ustnej, nazywany także zespołem pyłkowo-pokarmowym. Pojawia się u osób uczulonych na pyłki roślin (np. brzozy, bylicy) krótko po spożyciu wybranych produktów spożywczych. Objawy dotyczą głównie śluzówki jamy ustnej – to obrzęk, świąd, pieczenie lub mrowienie warg, języka, dziąseł, podniebienia i tylnej ściany gardła. Najczęściej uczulające pokarmy to:
- owoce – jabłko, wiśnia, gruszka, brzoskwinia,
- warzywa – marchew, seler, ziemniak
- orzechy – laskowe, ziemne, migdały.
Szczególnym przypadkiem zespołu pyłkowo-pokarmowego jest syndrom wieprzowina-sierść kota. Białka występujące u świń są na tyle podobne do alergenów obecnych w kociej sierści, że wywołują reakcję krzyżową, a w konsekwencji nietolerancję mięsa wieprzowego. Problem ten występuje najczęściej u nastolatków i osób dorosłych, a symptomy rozwijają się zaraz po spożyciu posiłku zawierającego wieprzowinę.
Co ciekawe, dobrze ugotowane mięso powoduje alergię rzadziej niż wędzone czy suszone. Objawy, jakie mogą się pojawić, to pokrzywka, bóle brzucha, nudności, obrzęk, a nawet wstrząs anafilaktyczny.
Innym przykładem jest zespół lateksowo-owocowy, czyli nietolerancja produktów spożywczych u pacjentów uczulonych na lateks. Do jego objawów zaliczają się zmiany skórne, głównie w obrębie ust i dłoni, a także duszność i kaszel. Dolegliwości te wywołują m.in.:
- banan,
- awokado,
- kiwi,
- melon,
- mango,
- ananas,
- pomidor,
- ziemniak.
Do rzadszych przykładów reakcji krzyżowych należą także:
- zespół ptak-jajko – u pacjentów uczulonych na pierze objawy mogą wystąpić po spożyciu drobiu lub żółtka jaj,
- alergia na czerwone mięso u osób ukłutych w przeszłości przez kleszcza,
- uczulenie na miód i inne produkty pszczele po użądleniu przez owady błonkoskrzydłe, np. osy,
- reakcja krzyżowa między jadem owadów a pyłkami roślin, lateksem lub jabłkiem.
Alergie krzyżowe znacznie utrudniają życie, ponieważ mogą wystąpić niespodziewanie. Warto więc obserwować swój organizm. Jeśli zauważysz niepokojące objawy po spożyciu określonych pokarmów, sprawdź, czy nie wynikają one z podobieństwa pomiędzy uczulającym Cię alergenem a składnikami pożywienia.
Naturalna pomoc w alergicznym zapaleniu spojówek.
Redukuje stany zapalne dróg oddechowych, chroni i nawilża błonę śluzową dróg oddechowych.
Intensywne nawilżenie suchych i podrażnionych oczu.
Lekko hipertoniczny spray do nosa z ektoiną na alergię
Krem z ektoiną do stosowania już od 1. miesiąca życia.
Źródła:
- Sybilski A. (2017). Alergia krzyżowa. Medycyna po Dyplomie, 04.2017: 49-58.
- Wawrzeńczyk A., Bartuzi Z. (2018). Zespoły kliniczne alergii krzyżowej. Alergia Astma Immunologia 23(2): 64-66.