To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Atopowe zapalenie skóry – co to za schorzenie?
Na wstępie tego artykułu należy wyjaśnić, czym jest atopowe zapalenie skóry (AZS). Jest to przewlekła, zapalna choroba dermatologiczna, która cechuje się pojawianiem się na skórze zmian o charakterze wypryskowym oraz nasilonym świądem, który utrudnia codzienne funkcjonowanie. U podłoża atopowego zapalenia skóry leżą zarówno czynniki środowiskowe, jak i immunologiczne i genetyczne. Atopowe zapalenie skóry częściej dotyka dzieci, niż dorosłych, choć choroba ta może ujawnić się w każdym wieku. W leczeniu zastosowanie znajdują preparaty w postaci balsamów, maści i kremów, ale również leki ogólne i fototerapia.
Fototerapia w atopowym zapaleniu skóry – co warto wiedzieć?
Fototerapia to metoda lecznicza stosowana w dermatologii, polegająca na naświetlaniu skóry w wykorzystaniem promieniowania ultrafioletowego o określonej długości fali. Wykorzystanie fototerapii pozwala na osiągnięcie działania immunosupresyjnego w obrębie skóry, czyli wyciszenia układu immunologicznego i zmniejszenia stanu zapalnego.
W przebiegu atopowego zapalenia skóry często wykorzystuje się wąskozakresowy UVB (narrow band-UVB – NB-UVB, UVB 311 nm). Metoda ta jest stosowana zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, w tym również u kobiet ciężarnych. Naświetlanie wąskozakresowym UVB (311 nm) uważa się za najbezpieczniejszą formę fototerapii – ma bowiem mniejsze właściwości rumieniotwórcze w porównaniu do pełnego spektrum UVB. Oznacza to, że rzadziej prowadzi do pojawienia się oparzeń skóry, niż inne rodzaje promieniowania.
U pacjentów dorosłych zastosowanie znajduje także PUVA-terapia (a więc leczenie z wykorzystaniem substancji światłouczulających – psolarenów, które są przyjmowane doustnie przez pacjenta przed naświetlaniem) oraz promieniowanie UVA.
Czy w takim razie opalanie się można potraktować jako formę fototerapii i stosować ją w przebiegu atopowego zapalenia skóry? Odpowiedź znajdziemy w poniższych akapitach.
Atopowe zapalenie skóry u dziecka a słońce – czy z AZS można się opalać?
Choć mogłoby się wydawać, że wystawianie skóry na Słońce może dawać efekty podobne do zastosowania fototerapii, to jednak nie powinno się stosować opalania jako formy leczenia atopowego zapalenia skóry. Dlaczego tak jest? Podczas ekspozycji na promieniowanie słoneczne wystawiamy się na działanie promieniowania o różnym spektrum – zarówno UVA, UVB, jak i UVC. Oczywiście – część tych fal ma korzystne działanie na przebieg atopowego zapalenia skóry, jednak część promieniowania ma wpływ szkodliwy. W leczeniu schorzeń dermatologicznych, w tym atopowego zapalenia skóry wykorzystujemy określone długości fali, u dzieci jest to wąskopasmowe UVB 311 nm.
Można więc powiedzieć, że w trakcie fototerapii używamy tylko części spektrum promieniowania ultrafioletowego, dzięki czemu minimalizujemy skutki uboczne, w porównaniu z naświetlaniem całym spektrum promieniowania UV. O jakich skutkach ubocznych mowa? Chodzi przede wszystkim o ryzyko oparzeń słonecznych, pojawienia się trwałych przebarwień, a także o ryzyko nowotworzenia. Należy wyraźnie podkreślić, że każde oparzenie słoneczne w dzieciństwie prowadzi do zwiększenia ryzyka wystąpienia czerniaka w dalszym życiu. Jednak promieniowanie UV to nie tylko zwiększenie ryzyka wystąpienia czerniaka, ale także innych nowotworów złośliwych skóry, w tym raka podstawnokomórkowego (BCC), czy kolczystokomórkowego (SCC).
Zaostrzenie AZS a słońce – czy nowe zmiany skórne należy chronić od słońca?
Skórę z aktywnymi zmianami powinno się chronić przed promieniowaniem UV między innymi ze względu na ryzyko pojawienia się przebarwień po zmianach zapalnych. Sam stan zapalny stymuluje powstawanie melaniny, czyli barwnika, a ekspozycja na Słońce będzie tę produkcję dodatkowo pobudzać, co sprawia, że ryzyko przebarwień jest wówczas naprawdę duże. Warto też wspomnieć, że przegrzewanie skóry i nadmierne pocenie związane z ekspozycją na promieniowanie słoneczne może być czynnikiem zaostrzającym zmiany skórne, co jest kolejnym dowodem, świadczącym o konieczności unikania opalania.
Atopowe zapalenie skóry u dziecka a słońce – czym smarować?
Ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe wymaga stosowania kremów z filtrem, najlepiej o wysokim współczynniku ochrony, a więc SPF 50. U dzieci z problemem skóry atopowej lepiej sprawdzają się filtry mineralne (fizyczne, nieorganiczne), a więc takie które zawierają w swoim składzie związki odbijające i rozpraszające promieniowanie UV.
Filtry chemiczne (organiczne) częściej mogą odpowiadać za pojawienie się reakcji uczuleniowych u alergików. Filtry chemiczne to takie produkty, które zawierają składniki absorbujące fotony i następnie zamieniające pochłoniętą energię w ciepło. U małych dzieci dobrze sprawdzają się filtry w postaci mgiełki lub sprayu, co pozwala na łatwą aplikację preparatu w ciągu dnia.
Warto wspomnieć, że jednorazowe posmarowanie dziecka w ciągu dnia nie jest wystarczające. Produkt z filtrem należy dosmarowywać, zgodnie z zaleceniami, najlepiej co 2-3 godziny. Taki produkt należy aplikować również po każdej kąpieli, spoceniu się czy nawet wytarciu skóry ręcznikiem, co pozwala na ciągłą i skuteczną ochronę przed promieniowaniem. Jeśli chodzi o aplikację preparatu przed wyjściem – należy to zrobić około 20 minut przed ekspozycją na promieniowanie UV.
Należy również pamiętać o nakryciu głowy (czapka z daszkiem, kapelusz), a także o ubieraniu dziecka w przewiewne, naturalne materiały, co ma na celu zapobieganie przegrzaniu. Przy atopowym zapaleniu skóry nie sposób nie przypomnieć również o regularnym, codziennym stosowaniu emolientów, które są podstawą leczenia tej jednostki chorobowej.
Podsumowując, ekspozycja na promieniowanie słoneczne nie jest sposobem leczenia atopowego zapalenia skóry, przede wszystkim ze względu na niekontrolowany czas takiej ekspozycja i poddawanie się działaniu całego spektrum promieniowania. W celu dobrania odpowiedniego leczenia atopowego zapalenia skóry, warto skorzystać z pomocy doświadczonego lekarza dermatologa, który po ocenie stanu skóry zadecyduje o sposobie terapii.
Z ektoiną
prosto z natury
Balsam z ektoiną do stosowania już od 1. dnia życia. Dla skóry wrażliwej, suchej i atopowej.
Krem z ektoiną do stosowania już od 1. miesiąca życia.
O działaniu nawilżającym i ochronnym
Bibliografia
- L. Rudnicka i inni, Współczesna Dermatologia, PZWL, Warszawa 2022,
- L. Bolognia i inni, Fourth Edition Dermatologia, Medipage, Warszawa 2022,
- R. Nowicki i inni, Atopowe zapalenie skóry. Interdyscyplinarne rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, Dermatol Rev/Przegl Dermatol 2019, 106, 354–371,
- R. J. Nowicki, ABC atopowego zapalenia skóry, AZS w pytaniach i odpowiedziach, Termedia, Poznań 2022.