Czym jest atopia?
Na wstępie tego artykułu należy wyjaśnić, czym tak właściwie jest atopia. W medycynie atopią nazywamy tendencję do nadmiernego reagowania przez nasz układ immunologiczny na alergeny, które u osób bez atopii nie wywołują takiej odpowiedzi. Organizm obarczony atopią po kontakcie z pewną grupą alergenów reaguje poprzez wytwarzanie przeciwciał IgE, czego skutkiem jest pojawienie się reakcji zapalnej i objawów danego schorzenia atopowego. Atopia ma swój udział w rozwoju atopowego zapalenia skóry, alergicznego nieżytu nosa, pewnej grupy alergii pokarmowych, ale także w rozwoju astmy alergicznej.
Skóra atopowa – przyczyny dolegliwości skórnych
Mówiąc o przyczynach skóry atopowej, mówimy tak naprawdę o przyczynach schorzenia dermatologicznego, jakim jest atopowe zapalenie skóry. Skóra atopowa to skóra z zaburzoną budową bariery naskórkowej, co sprawia, że w sposób obrazowy możemy ją porównać do muru z ubytkami (a więc z “dziurami”).
Skóra atopowa cechuje się wieloma nieprawidłowościami pod względem jej budowy i fizjologii, do których możemy zaliczyć:
● Nieprawidłowości dotyczące budowy ważnego białka – filagryny, która odpowiada za szczelność bariery naskórkowej. Brak filagryny sprawia, że komórki naskórka nie są ze sobą odpowiednio połączone.
● Zaburzenia składu lipidów, wolnych kwasów tłuszczowych – lipidy naskórkowe odpowiadają między innymi za spajanie komórek naskórka, zmniejszenie utraty wody przez naskórek, ale także hamowanie kolonizacji bakteriami takimi jak gronkowiec złocisty.
● Zmniejszenie stężenia ceramidów w naskórku, co sprzyja utracie wody.
● Niedobór mocznika w naskórku – mocznik to substancja zdolna do wiązania wody, a tym samym jej zatrzymywania.
Czym charakteryzuje się skóra atopowa?
Skóra atopowa cechuje się wybitną suchością, co wynika między innymi z nadmiernej utraty wody przez naskórek. Skóra w przebiegu atopii jest szorstka w dotyku, a w wyniku jej występowania wiąże się z obecnością silnego świądu, który upośledza codzienne funkcjonowanie pacjenta i często zaburza jego sen. Skóra atopowa to także objawy atopowego zapalenia skóry, do których zaliczamy zmiany rumieniowo-grudkowe i rumieniowo-złuszczające. Skóra sucha i atopowa często wygląda tak, jakby była oglądana przez szkło powiększające, co w dermatologii nazywa się nadmiernym poletkowaniem. Taka sytuacja jest konsekwencją przewlekłego stanu zapalnego toczącego się w skórze.
Czym charakteryzuje się skóra sucha?
Skóra atopowa tak naprawdę zawsze cechuje się również wybitną suchością. Jednak nie każdy pacjent ze skórą suchą będzie borykał się także z atopią czy atopowym zapaleniem skóry.
Skóra sucha może być konsekwencją nieodpowiedniej pielęgnacji, w tym używania drażniących kosmetyków, zawierających dużą ilość substancji np. o potencjale złuszczającym. Przyczyną suchej skóry może być także narażenie na zmieniające się warunki środowiska, w tym wiatr, mróz czy promieniowanie ultrafioletowe.
Każda choroba zapalna skóry, w tym na przykład łuszczyca, wyprysk kontaktowy czy nawet pokrzywka może wiązać się z przejściowym lub stałym wysuszeniem skóry.
Warto dodać, że wiele terapii dermatologicznych wiąże się z wystąpieniem suchości jako skutku ubocznego. Należy tu z pewnością wymienić terapię trądziku pospolitego z wykorzystaniem doustnej izotretynoiny. Przy tego rodzaju leczeniu trzeba zwracać uwagę na utrzymywanie odpowiedniego nawilżenia naskórka. Balsam do skóry suchej jest w tym wypadku obowiązkowym produktem w kosmetyczce.
Podobna sytuacja dotyczy stosowania zewnętrznych glikokortykosteroidów, które są podstawowymi lekami w dermatologii. Balsam do skóry suchej stosowany raz dziennie w trakcie leczenia sterydami w maściach/kremach, pozwala na zmniejszenie skutków ubocznych związanych ze stosowaniem tych leków zewnętrznych.
Czym charakteryzuje się skóra wrażliwa?
Skóra wrażliwa cechuje się bardzo dużą nadreaktywnością na czynniki środowiska zewnętrznego, takie jak zmieniające się warunki pogodowe (wiatr, mróz), czy stosowane kosmetyki i leki zewnętrzne. Skóra wrażliwa odpowiada na to zaczerwienieniem, a bardzo często także pieczeniem, kłuciem, a nawet bólem.
Skóra wrażliwa może być jednocześnie sucha i atopowa, choć nie jest to regułą. Bardzo często wrażliwość skóry jest związana z nadreaktywnością naczyń krwionośnych co sprawia, że w tym przypadku możemy mieć do czynienia także z cechami skóry naczyniowej. Ze względu na dużą reaktywność tego rodzaju skóry nie jest łatwo dobrać odpowiedni balsam do skóry wrażliwej.
Balsam do skóry atopowej – czym się kierować podczas wyboru?
Jaki balsam do skóry atopowej będzie najlepszym rozwiązaniem? Przede wszystkim dobry dermokosmetyk dla pacjenta z problemem atopii powinien uzupełniać barierę naskórkową, a więc działać pośrednio na przyczynę tej przypadłości. Wiele emolientów dostępnych na rynku zawiera na przykład substytuty naturalnych lipidów, co pozwala na szczelne uzupełnienie przestrzeni między komórkami naskórka. Dzięki temu, bariera naskórkowa jest wzmocniona, co pozwala na ograniczenie wnikania w głąb skóry alergenów i patogenów (bakterie, wirusy, grzyby), a tym samym na ograniczenie stanu zapalnego i zmniejszenie ryzyka rozwoju nadkażenia.
W przebiegu atopii polecane są również tak zwane emolienty plus, które oprócz klasycznych składników nawilżających zawierają także substancje o dodatkowych właściwościach. Jedną z takich substancji jest ektoina, którą znajdziemy naturalnie w komórkach bakterii zdolnych do przeżycia w ekstremalnych warunkach środowiskowych. Takie bakterie nazywamy bakteriami ekstremofilnymi. W odniesieniu do dermatologii, zawartość ektoiny w dermokosmetykach wspiera ochronę naszej skóry przed szkodliwymi czynnikami środowiskowymi, takimi jak zmiany temperatury, czy ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe.
Na rynku znajdziemy bardzo szeroki wachlarz produktów przeznaczonych dla pacjentów z atopowym zapaleniem skóry. Dzięki osiągnięciom medycyny, balsam do skóry atopowej może działać zarówno na barierę naskórkową, zapewniać odpowiednie nawilżenie i działać przeciwzapalnie. Takie holistyczne podejście sprawia, że dobrze dobrany balsam do skóry atopowej zmniejsza ryzyko nawrotów i zaostrzeń atopowego zapalenia skóry.
Balsam do skóry suchej – czym się kierować podczas wyboru?
Dobry balsam do skóry suchej powinien zawierać substancje o właściwościach nawilżających takie, jak na przykład mocznik czy kwas hialuronowy. W takiej sytuacji bardzo dobrze sprawdzają się też substancje ograniczające utratę wody takie jak na przykład wazelina i parafina. Dobry balsam do skóry suchej powinien zawierać humektanty, a więc na przykład:
- kwas mlekowy,
- glikol propylenowy,
- sorbitol,
- mocznik.
Te substancje te mają zdolność do wiązania wody, dzięki czemu poprawiają nawilżenie skóry.
Warto wspomnieć, że balsam do skóry z ektoiną również cechuje się bardzo dobrymi właściwościami nawilżającymi, ponieważ ektoina także zdolna jest do wiązania cząsteczek wody. Co więcej, ektoina chroni przed wysuszeniem, wspierając skórę w zakresie ochrony przed promieniowaniem UV i niekorzystnymi warunkami środowiska. Balsam do skóry z ektoiną dobrze sprawdzi się także do stosowania z innymi preparatami miejscowymi, również glikokortykosteroidami w maści, czy kremie.
Balsam do skóry wrażliwej – czym się kierować podczas wyboru?
Balsam do skóry wrażliwej nie powinien zawierać substancji drażniących, w tym barwników i substancji zapachowych. Co więcej – powinien mieć pH zbliżone do odczynu skóry (5,5-6). Skóra wrażliwa źle reaguje także na mycie mydłem, ponieważ mydła cechują się zasadowym pH, co sprzyja dodatkowo wysuszeniu i pojawieniu się uczucia ściągnięcia skóry. Balsam do skóry wrażliwej często zawiera także substancje, które są wykorzystywane w leczeniu cery naczynkowej, ponieważ problemy te lubią współwystępować.
Naturalny balsam do bardzo suchej skóry
Balsam do skóry z ektoiną może być stosowany również do nawilżania bardzo suchej skóry. Dzięki właściwościom ochronnym, wymieniana już w tym artykule ektoina tworzy na powierzchni skóry swojego rodzaju płaszcz, chroniąc tym samym przed wpływem niekorzystnych warunków środowiskowych. Taki balsam do skóry z ektoiną pozwala na tworzenie na skórze dodatkowej bariery, oddzielającej ją od niekorzystnych czynników, wywołujących zaczerwienienie i podrażnienie.
W sytuacji, gdy mamy jakikolwiek problem dermatologiczny lub po prostu chcemy zadbać o nasza skórę – zdecydowanie warto wybierać preparaty będące dermokosmetykami. Takie produkty mają znikome tendencje do wywoływania uczulenia, dzięki czemu cechują się bardzo dobrą tolerancją.
Balsam do skóry z ektoiną może sprawdzić się przy wielu dermatologicznych przypadłościach, zarówno w przypadku skóry suchej, atopowej, jak i wrażliwej. Jednak jeżeli mamy problem ze zdefiniowaniem naszego problemu – warto udać się na konsultację dermatologiczną. Podczas badania lekarz oceni stan naszej skóry, zaproponuje dalsze postępowanie i wskaże, jaki naturalny balsam do bardzo suchej skóry będzie dla nas najlepszy.
prosto z natury
Balsam z ektoiną do stosowania już od 1. dnia życia. Dla skóry wrażliwej, suchej i atopowej.
Krem z ektoiną do stosowania już od 1. miesiąca życia.
Idealny sposób na pielęgnacje ust poza domem.
O działaniu nawilżającym i ochronnym
Bibliografia:
- M. Michalska-Jakubus, D. Krasowska, Postępowanie profilaktyczno-lecznicze w atopowym zapaleniu skóry, Standardy Medyczne – Pediatria 2013; 10: 425-432,
- L. Rudnicka i inni, Współczesna Dermatologia, PZWL, Warszawa 2022,
- J. L. Bolognia i inni, Fourth Edition Dermatologia, Medipage, Warszawa 2022,
- M. Sikorska i inni, Ektoina – zastosowanie w codziennej praktyce lekarskiej, Forum Pediatrii Praktycznej, 2019/6/30.
- J. Sroka-Tomaszewska i inni, Emolienty plus – czy to tylko moda na „plus”?, Dermatologia po Dyplomie, 2023/06,
- R. Nowicki i inni, Atopowe zapalenie skóry. Interdyscyplinarne rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, Dermatol Rev/Przegl Dermatol 2019, 106, 354–371.