➡️Rodzice często nie zdają sobie sprawy, że to, co uznają za wartościowe i lekkostrawne, może – w nadmiarze lub przy braku odpowiedniego nawodnienia sprzyjać zaparciom.
➡️W tym artykule przyjrzymy się bliżej produktom, które mogą pogarszać perystaltykę jelit u najmłodszych oraz wyjaśnimy, w jakich okolicznościach mogą one stać się problematyczne.
Przyczyny zaparć u dzieci
Zaparcia u dzieci najczęściej mają charakter czynnościowy i dotyczą nawet 95% przypadków. Ich przyczyną może być zaburzenie motoryki jelit skutkujące zbyt rzadkim oddawaniem stolca, często suchego i twardego, co prowadzi do bólu oraz uczucia niepełnego wypróżnienia.
Szczególnie podatne na rozwój zaparć są dzieci w wieku przedszkolnym, u których wypróżnianie może być powiązane z sytuacją stresową, np. rozpoczęciem korzystania z toalety w przedszkolu. W takich przypadkach dzieci świadomie wstrzymują defekację, co prowadzi do gromadzenia i twardnienia mas kałowych. W efekcie powstaje błędne koło – ból podczas wypróżniania prowadzi do dalszego unikania oddawania stolca.
Do innych czynników sprzyjających zaparciom można zaliczyć m.in. zbyt krótki czas spędzany na toalecie, niewłaściwe warunki sanitarne, dietę ubogą w błonnik, małą aktywność fizyczną, infekcje, choroby przewlekłe oraz czynniki psychogenne, jak np. lęk przed zabrudzeniem bielizny lub rozłąką z rodzicami [1].
Czy brokuły, banany i ziemniaki nasilają zaparcia?
Choć brokuły, banany i ziemniaki uchodzą za zdrowe składniki diety, to w pewnych sytuacjach mogą przyczyniać się do problemów z wypróżnianiem. Niedojrzałe banany zawierają sporo skrobi opornej, która może spowalniać perystaltykę jelit, a brokuły, choć bogate w błonnik pokarmowy mogą powodować wzdęcia (zawierają fermentujące cukry i związki siarkowe, prowadzące do nadmiernego powstawania gazów).
Z kolei ziemniaki, szczególnie te obrane i serwowane w postaci gładkiego puree, są ubogie w błonnik pokarmowy, a do tego są bardzo sycące, co może ograniczać apetyt na inne, bardziej regulujące trawienie produkty. Dodatkowo, ziemniaki często podawane są z masłem, mlekiem lub śmietaną, co czyni je cięższymi do strawienia. Dlatego istotne jest nie tylko co, ale i jak dziecko je, ważny jest sposób przygotowania oraz ogólny bilans diety.
Warto jednak podkreślić, że najczęściej to nie pojedyncze produkty są winne problemom z wypróżnianiem, lecz ogólny sposób żywienia dziecka, któremu należy się szczegółowo przyjrzeć. Często okazuje się, że ziemniaki, brokuły i banany mogą znaleźć się w diecie dziecka z zaparciami, jeśli zadbamy o całokształt diety – różnorodność, odpowiedniej porcje czy częstotliwość spożywanych posiłków. Poniższej szczegółowo omawiamy dietę dziecka z zaparciami.
Problem z kupką?
Twoje dziecko cierpi na zaparcia? Spróbujcie tych ćwiczeń!
Dietetyczka wyjaśnia, jak zmodyfikować dietę dziecka z zaparciami. PORADY i PRZEPISY
Manna z jesionu (Fraxinus ornus) zawiera mannitol, który wspomaga pasaż jelitowy i pomaga przy zapar...
Suszone śliwki można podać dziecku z zaparciami, bo to cenne źródło błonnika. Aby jednak zadziałały...
W aptekach dostępne są różne środki pomocne w leczeniu zaparć u dzieci. Dobierajmy je uwzględniając...
Alergia pokarmowa może powodować biegunki lub zaparcia. Lekarz wyjaśnia, jak rozpoznać, że to jest p...
Dieta przy zaparciach u dzieci
W postępowaniu dietetycznym u dzieci z zaparciami kluczowe znaczenie ma odpowiednie spożycie błonnika pokarmowego i płynów. Zgodnie z Normami Żywienia dla Populacji Polski zalecane dzienne spożycie błonnika różni się w zależności od wieku i płci i prezentuje się następująco:
🟢Dzieci:
● 1-3 lata: 10 g/dobę
● 4-6 lat: 14 g/dobę
● 7-9 lat: 16 g/dobę
🟢Chłopcy i dziewczęta:
● 10-12 lat: 19 g/dobę
● 13-15 lat: 19 g/dobę
● 16-18 lat: 21 g/dobę [2].
Dieta w przypadku zaparć powinna być oparta na produktach zbożowych pełnoziarnistych, warzywach, najlepiej w formie surowej – oraz owocach, w szczególności pestkowych i jagodowych. Należy jednocześnie unikać nadmiaru błonnika w diecie dzieci, ponieważ może to zaburzać wchłanianie składników odżywczych (np. witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: witaminy A, D, E i K, a także wapnia i żelaza) oraz prowadzić do obniżenia wartości energetycznej posiłków.
W praktyce dietetycznej u dzieci z zaparciami często obserwuje się niewłaściwe nawyki żywieniowe. Najmłodsi z towarzyszącymi zaparciami najczęściej jedzą mało warzyw, owoców, pełnych zbóż, orzechów i nasion, przy jednoczesnym wysokim spożyciu żywności wysoko przetworzonej, słodyczy i słodzonych napojów. Dlatego niezbędnym elementem terapii powinna być edukacja żywieniowa, pomagająca modyfikować dietę w prosty, codzienny sposób. Przykładem mogą być zamienniki produktów o niskiej zawartości błonnika – np. chleb pszenny można zastąpić żytnim razowym, a biały ryż brązowym. W diecie należy też uwzględniać 4-5 posiłków dziennie z dodatkiem warzyw i/lub owoców, z czego co najmniej 30% powinno być podawane na surowo.
Na zaparcia u dzieci
Wskazany w leczeniu przewlekłych zaparć, kamieni kałowych.
Wskazane do krótkotrwałego leczenia sporadycznych zaparć.
Wspomaga prawidłowy pasaż jelitowy, dzięki zawartości składnika pochodzenia roślinnego – manny z jes...
Wspomaga prawidłowy pasaż jelitowy, dzięki zawartości składnika pochodzenia roślinnego – manny z jes...
Preparat stosowany w zaparciach i trudnościach z wypróżnianiem.
Bibliografia:
- Żywienie w gastroenterologii dziecięcej. Red. Banaszkiewicz, Aleksandra; Pituch-Zdanowska, Aleksandra. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2025.
- Rychlik, E., Stoś, K., Woźniak, A., & Mojska, H. (red.). (2025). Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie(wyd. 2). Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – Państwowy Instytut Badawczy