Atopowe zapalenie skóry – co to za schorzenie?
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła, zapalna choroba dermatologiczna, która istotnie częściej dotyka dzieci, choć możliwe jest zachorowanie również w wieku dorosłym, a nawet podeszłym. Istotą schorzenia jest defekt bariery naskórkowej, który sprawia, że skóra pacjenta z AZS przypomina zniszczony mur, przez który bardzo łatwo wnikają alergeny, a także patogeny, prowadzące do pojawienia się nadkażeń bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych.
Nie ma jednej, konkretnej przyczyny, która odpowiada za pojawienie się AZS, a na patogenezę tego schorzenia składają się zarówno czynniki genetyczne, immunologiczne, jak i środowiskowe. W zaostrzeniach choroby dużą rolę odgrywają również czynniki emocjonalne i narażenie na stres. Przykładem jest pogorszenie się stanu skóry u dzieci wraz z rozpoczęciem roku szkolnego.
Atopowe zapalenie skóry – objawy AZS
Objawy atopowego zapalenia skóry różnią się, w zależności od wieku pacjenta. U niemowląt mamy do czynienia ze zmianami rumieniowo-wysiękowymi, zlokalizowanymi na twarzy. Tego rodzaju wykwity nazywane są bardziej obrazowo polakierowanymi policzkami. U dzieci starszych i osób dorosłych zmiany najczęściej lokalizują się w obrębie zgięć stawowych (przede wszystkim łokciowych, czy kolanowych), a także w okolicy nadgarstków, szyi, tułowia i twarzy. Atopowe zapalenie skóry to także uporczywy świąd, który skłania do drapania skóry i upośledza codzienne funkcjonowanie, a także sen pacjenta.
Atopowe zapalenie skóry – leczenie
W leczeniu atopowego zapalenia skóry znajdują zastosowanie zarówno preparaty miejscowe, jak i ogólne – na przykład w postaci doustnej. Wybór metody leczenia zależy od zaawansowania procesu chorobowego, ale również od wieku pacjenta. Oprócz maści, kremów, balsamów i tabletek możemy skorzystać również z fototerapii. Nie wszystkie preparaty możemy jednak kupić bez posiadania recepty, o czym więcej przeczytasz w poniższych akapitach tego artykułu.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Co na AZS bez recepty?
Bez recepty uzyskamy w aptekach preparaty, które są podstawą leczenia w przebiegu atopowego zapalenia skóry. Mowa tutaj o emolientach, które są specjalistycznymi preparatami dermokosmetycznymi, zawierającymi substancje o działaniu nawilżającym oraz wspierającym barierę naskórkową. W aptekach znajdziemy również tak zwane emolienty plus, które zawierają substancje aktywne o dodatkowych właściwościach, w tym przeciwzapalnych, przeciwświądowych oraz regulujących mikrobiom skóry. Jedną z takich substancji jest ektoina, która wykazuje działanie przeciwzapalne, a co więcej, jest zdolna do wiązania cząsteczek wody, dzięki czemu wykazuje silne działanie nawilżające. Ektoina pełni również wobec komórek skóry funkcję ochronną, co sprawia, że może chronić skórę przed czynnikami prowadzącymi do zaostrzeń, a więc zmianami temperatur, wiatrem, a także alergenami.
Maści ze sterydami bez recepty – czy można kupić?
Choć może się wydawać, że wszystkie miejscowe preparaty ze sterydami są lekami na receptę, to niektóre z nich możemy zakupić bez konieczności jej posiadania. Mowa tutaj na przykład o hydrokortyzonie w kremie lub w postaci maści. Jest to substancja, której nie powinno się jednak stosować w niektórych miejscach – w tym na skórę twarzy, czy okolicę pieluszkową. Przed zastosowaniem leku sterydowego warto skonsultować się z lekarzem, który wskaże, czy takie leczenie jest w danym przypadku konieczne. Bez recepty możemy kupić również leki przeciwhistaminowe, zawierające na przykład bilastynę, czy cetyryzynę, które u niektórych pacjentów zmniejszają nasilenie świądu.
Atopowe zapalenie skóry – których leków nie kupimy bez recepty?
Należy wyraźnie zaznaczyć, że większości leków, stosowanych w leczeniu atopowego zapalenia skóry nie zakupimy bez posiadania recepty. Nie kupimy bowiem silniejszych preparatów sterydowych (na przykład substancji takich jak metyloprednizolon, czy mometazon). Inhibitory kalcyneuryny w maści (czyli takrolimus i pimekrolimus), a więc substancje o działaniu przeciwzapalnym, które możemy stosować na skórę twarzy również wymagają posiadania recepty. Leki ogólne stosowane w terapii ciężkiego w przebiegu atopowego zapalenia skóry (a więc cyklosporyna) również wymagają recepty lekarskiej i zakwalifikowania pacjenta do tego rodzaju terapii. Tego rodzaju preparaty nie powinny być stosowane bez kontroli doświadczonego dermatologa.
Emolienty na atopowe zapalenie skóry
Należy wyraźnie podkreślić, że podstawowe preparaty stosowane w leczeniu AZS otrzymamy bez recepty – mowa tutaj o emolientach. Produkty te są podstawą terapii atopowego zapalenia skóry, zapobiegają bowiem zaostrzeniom, wydłużają okres remisji, a także wspierają barierę naskórkową i nawilżają suchą, atopową skórę. Codzienne, regularne stosowanie emolientów to podstawowy zabieg, o którym powinni pamiętać chorzy na AZS. Jeżeli jednak mimo tego, nie możemy poradzić sobie z objawami atopowego zapalenia skóry, to zdecydowanie warto odwiedzić swojego dermatologa, który po ocenie stanu skóry, zaproponuje odpowiednie postępowanie lecznicze.
Bibliografia:
- L. Rudnicka i inni, Współczesna Dermatologia, PZWL, Warszawa 2022,
- L. Bolognia i inni, Fourth Edition Dermatologia, Medipage, Warszawa 2022,
- R. Nowicki i inni, Atopowe zapalenie skóry. Interdyscyplinarne rekomendacje
- diagnostyczno-terapeutyczne Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, Dermatol Rev/Przegl Dermatol 2019, 106, 354–371,
- R. J. Nowicki, ABC atopowego zapalenia skóry, AZS w pytaniach i odpowiedziach, Termedia, Poznań 2022.