- Marzec to trudny czas dla alergików, ponieważ w tym miesiącu rozpoczyna się pylenie wielu wysoce alergennych drzew.
- Największe znaczenie dla alergików mają pyłki brzozy, olchy i leszczyny – warto sprawdzać, co aktualnie pyli w marcu.
- Pylenie w marcu od razu osiąga wysokie stężenia, powodując u uczulonych gwałtowne objawy nieżytu nosa, zapalenia spojówek czy zaostrzenia astmy.
[zaktualizowano: 5 lutego 2025 r.]
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Kalendarz pylenia – marzec 2025
Marzec w kalendarzu pylenia zwykle żółci się i czerwieni. A to dlatego, że w tym miesiącu pylenie roślin przybiera na sile. W powietrzu już unoszą się pyłki olchy i leszczyny. Z czasem dołączą do nich pyłki innych wczesnokwitnących drzew. Bardzo prawdopodobne, że z końcem marca rozpocznie się też pylenie brzozy… Trochę tego jest!
Co pyli w marcu?
- leszczyna,
- olcha,
- brzoza,
- topola,
- wierzba.
Marzec to trudny czas dla alergików. Jednak patrząc na prognozy pogody, tego miesiąca nie zaliczymy do najcieplejszych. Jak zapowiadają meteorolodzy, w marcu będzie jak w garncu. Termometry wskażą średnio 3-4℃, więc nie ma co wyjmować lżejszych kurtek.
Choć nie brzmi to optymistycznie, alergicy mogą odetchnąć z ulgą. W chłodne dni uczuleni na pyłki roślin czują się trochę lepiej. Dlaczego? Warunki pogodowe wpływają na intensywność pylenia. Niska temperatura ogranicza uwalnianie pyłków, więc ich stężenie w powietrzu jest relatywnie niskie.
Co pyli w marcu? Leszczyna
Leszczyna rozpoczyna pylenie jako pierwsza, na przełomie stycznia i lutego. Z początkiem marca stężenie jej pyłków znacząco wzrasta, co dla niektórych może być bardzo uciążliwe. Dotyczy to zwłaszcza mieszkańców terenów podmiejskich i wiejskich, gęsto porastanych leszczyną.
Pylenie leszczyny trwa relatywnie długo, bo nawet do końca kwietnia. Ponadto osoby uczulone na jej pyłek często są też wrażliwe na pyłki innych wcześnie kwitnących drzew: brzozy i olchy.
Alergia na pyłki leszczyny wywołuje różne dolegliwości, np.:
- łzawienie i swędzenie oczu,
- wodnisty katar,
- napady kichania,
- swędzenie okolic ust, podniebienia, nosa,
- obrzęk warg i gardła,
- pokrzywkę i inne zmiany skórne,
- a u niektórych także zaostrzenie objawów astmy.
Objawy alergii mogą się pojawić nie tylko po spacerze w pobliżu leszczyny, lecz również po zjedzeniu orzechów laskowych (nawet w śladowych ilościach). Obecne w nich alergizujące białka mają podobną budowę do białek w pyłkach leszczyny, dlatego wywołują alergiczne reakcje krzyżowe – najczęściej w postaci zespołu alergii jamy ustnej.
Co pyli w marcu? Olcha
Okres pylenia olchy pokrywa się z okresem pylenia leszczyny. Zaczyna się jeszcze w styczniu, trwa przez cały luty i marzec, a kończy z początkiem kwietnia. Aktualne mapy pylenia pokazują, że stężenie pyłków olchy jest bardzo wysokie prawie w całej Polsce, za wyjątkiem jej północno-wschodniego skrawka.
Pylenie olchy rozpoczyna się gwałtownie i intensywnie i takie też są objawy z tym związane. Nagle pojawia się:
- uczucie zatkanego nosa,
- wodnisty katar,
- suchy kaszel,
- a możliwe, że także zaczerwienienie, łzawienie i swędzenie oczu.
Alergia na pyłki olchy jest częstą przyczyną alergicznego nieżytu nosa i zapalenia spojówek. Pylenie w marcu już może zaostrzać te objawy. Alergicy powinni zatem monitorować mapy pyleń, dbać o profilaktykę alergii i uważać na reakcje krzyżowe. Olcha reaguje krzyżowo z:
- leszczyną i brzozą,
- owocami pestkowymi,
- kiwi, bananem,
- rumiankiem, kolendrą,
- orzechami.
Co pyli w marcu? Brzoza
Zima była łagodna, dlatego można spodziewać się wcześniejszego pylenia brzozy. Bardzo prawdopodobne, że jej pyłki zacząć pojawiać się w powietrzu już pod koniec marca, a nie jak to zwykle bywa, na początku kwietnia.
Na szczęście pylenie brzozy w tym roku nie będzie bardzo intensywne. Brzoza uwalnia pyłki we własnym rytmie – w jednym sezonie bardziej, w kolejnym mniej. Zgodnie z tą cyklicznością pylenie brzozy w 2025 roku ma przebiegać łagodnie.
Trzeba jednak pamiętać, że brzoza jest najbardziej uczulającym drzewem w Polsce, a jej pyłki od razu osiągają wysokie stężenia w powietrzu i wywołują gwałtowne dolegliwości u alergików:
- alergiczny nieżyt nosa,
- alergiczne zapalenie spojówek,
- zaostrzenie astmy,
- nasilenie alergii skórnych.
Do tego alergia na pyłki brzozy często łączy się z alergią na pyłki olchy i leszczyny oraz reaguje krzyżowo z wieloma pokarmami. Uczuleni na tą roślinę powinni w marcu i kwietniu zachować szczególną ostrożność.
Co jeszcze pyli w marcu i kwietniu? Pylenie topoli i wierzby
W marcu pylą także topole – wysokie drzewa o pięknie rozpiętej koronie, które w upalne dni zapewniają cień przy ulicach, skwerach i bulwarach. Topola jest bardzo popularnym gatunkiem, występującym tak w miastach, jak i poza nimi. Sypiący się z nich biały puch świadczy o tym, że zaczęła się wiosna, a sezon alergiczny trwa w najlepsze.
Warto jednak wiedzieć, że to nie on jest sprawcą alergii. Topole jako rośliny dwupienne rozwijają tylko kwiatostany męskie albo żeńskie. Te ostatnie, które sypią białym puchem, nie wykazują właściwości uczulających. Uciążliwe dla alergików mogą być pyłki kwiatostanów męskich topoli, które wprawdzie rzadko, ale jednak, wywołują alergiczny nieżyt nosa i zapalenia spojówek. Topola jest jedną z odpowiedzi na to, co pyli w marcu i kwietniu.
Pod koniec kwietnia i w maju, gdy chodniki pokrywa biały puch topoli, rozpoczyna się też pylenie traw. To właśnie ono może być prawdziwą przyczyną złego samopoczucia. Alergia na pyłki tymotki, kostrzewy czy wiechliny jest bardzo powszechna i występuje u wielu osób, tak dorosłych, jak i dzieci.
Siostrzanym gatunkiem topoli jest wierzba. Choć same jej pyłki wykazują niski potencjał alergizujący, w połączeniu z pyłkami topoli mogą odpowiadać za złe samopoczucie.
Pylenie wierzby trwa od połowy marca do końca kwietnia. Jest bardziej uciążliwe dla mieszkańców miast niż wsi. Wierzby, które są bardzo ozdobne, sadzi się w parkach i przy skwerach, dlatego ich pyłki przenoszone z wiatrem łatwo wpadają do mieszkań i szkół, zwłaszcza, że wiosną częściej otwieramy okna. Dziko rosnące wierzby przeważnie porastają tereny podmokłe, więc lokują się z dala od domów.
Warto dodać, że śladowe ilości pyłków wierzby mogą się znajdować w miodach odmian wielkokwiatowych o jasnej barwie i łagodnym smaku. Uczuleni na wierzbę powinni ich unikać. Lepiej, aby zrezygnowali też ze zbierania wierzbowych bazi oraz uważali na wiklinę.
Alergia czy przeziębienie?
W marcu sezon pylenia roślin pokrywa się z sezonem infekcyjnym. To utrudnia rozpoznanie przyczyny złego samopoczucia. Objawy alergii i przeziębienia mogą być bardzo podobne. W obu przypadkach pojawia się wodnisty katar, suchy kaszel, osłabienie.
Jak zatem rozpoznać: infekcja czy alergia wziewna?
Przy przeziębieniu, w odróżnieniu od alergii, występuje:
- niewysoka gorączka,
- bóle mięśni i stawów.
Z kolei przy alergii, inaczej niż przy infekcji wirusowej:
- zwykle pojawia się świąd nosa,
- nieżyt nosa (katar) często idzie w parze z zapaleniem spojówek,
- samopoczucie zależy od pogody i miejsca pobytu,
- objawy utrzymują się tygodniami.
Rozróżnienie alergii od infekcji wirusowych jest kluczowe zwłaszcza w przypadku dzieci, które niejako z natury często chorują. Alergia wymaga zupełnie innego postępowania niż przeziębienie, stąd potrzeba trafnej diagnozy. Do jej postawienia warto zwrócić uwagę na rodzaj dolegliwości i czas ich trwania.
Polecane do inhalacji
Zmniejsza suchy, drażniący kaszel, intensywnie nawilża drogi oddechowe.
3% roztwór soli przeznaczony do nebulizacji, w celu poprawienia komfortu oddychania.
Udrażnia i oczyszcza nos z gęstego kataru, łagodzi objawy przeziębienia przebiegającego z mokrym kas...
Redukuje stany zapalne dróg oddechowych, chroni i nawilża błonę śluzową dróg oddechowych.
Ampułki do inhalacji rozrzedzające zalegającą wydzielinę.
Roztwór do inhalacji szczególnie polecany osobom wrażliwym na wyższe stężenie chlorku sodu.
Alergia w marcu – diagnostyka
Alergia w odróżnieniu od infekcji nie wywołuje gorączki i, co charakterystyczne, trwa dłużej niż tydzień – zwykle przez cały okres pylenia uczulających roślin.
O alergii wziewnej mogą świadczyć następujące objawy:
- wodnisty katar,
- napadowe kichanie,
- zatkany nos,
- suchy kaszel,
- łzawienie oczu,
- osłabienie koncentracji,
- zmęczenie.
Co zrobić, gdy się pojawią? Warto skonsultować się z pediatrą lub alergologiem, który wyznaczy ścieżkę diagnostyczną.
Zasadniczo diagnostyka alergii składa się z kilku etapów:
- Zaczyna się od zebrania wywiadu – lekarz zapyta o objawy, okoliczności i częstotliwość ich występowania, będzie też chciał poznać historię alergii w rodzinie.
- Następnie jest ocena objawów klinicznych – lekarz sprawdza, czy występują typowe objawy alergii i przepisuje odpowiednie leki.
- Kolejny krok to diagnostyka alergologiczna – lekarz może skierować pacjenta na testy skórne lub testy z krwi, w tym również testy molekularne.
- Testy skórne (płatkowe) wykonuje się dzieciom powyżej 3. roku życia,
- Oznaczenie IgE w krwi przeważnie zleca się dzieciom poniżej 3. roku życia i niemowlętom.
- Testy molekularne (to nowoczesne testy na alergie wykonywane z krwi) są dokładniejsze niż zwykłe testy z krwi. Pozwalają wykryć nie tylko sam alergen (np. pyłek brzozy), ale konkretne jego białka wywołujące alergię. Sprawdzają się przy współistnieniu wielu chorób alergicznych i reakcjach krzyżowych.
- W niektórych przypadkach wskazana jest dokładna diagnostyka różnicowa, która polega na wykonaniu dodatkowych badań, np. rynoskopii, endoskopii, cytologicznego wymazu z nosa, tomografii komputerowej.
Co uczula w marcu – opinie lekarzy
“Z drzew liściastych największe znaczenie kliniczne mają pyłki brzozy, olchy i leszczyny. Jako pierwsze w powietrzu pojawią się pyłki leszczyny. Są takie rejony w Polsce, gdzie leszczyna kwitnie już w styczniu.” – pisze dr n. med. Ewa Willak-Wanc alergolog i pediatra na łamach Forum Pediatrii.
Lekarka zaznacza przy tym, że choć leszczyna pyli intensywnie, ma to miejsce zimą, dzięki czemu dzieci są w ograniczony sposób narażone na te alergeny. Inaczej jest z kwitnieniem olchy, a zwłaszcza brzozy. Ich pyłki są najczęstszą przyczyną występowania alergii wiosną.
Alergie wynikające z pylenia w marcu pojawiają się nagle, bez stopniowo rozwijających się dolegliwości wstępnych. Mowa tu o wodnistym katarze, swędzeniu nosa, łzawieniu oczu itp.
Nietypowe objawy alergii wziewnych
Jak jednak podkreśla alergolog, dr Kaja Pulik, o alergii świadczą nie tylko oczywiste objawy. Mogą to być również zupełnie nietypowe dolegliwości:
- swędzenie i zaczerwienienie oczu,
- zatkane uszy,
- swędzenie uszu i gardła,
- chrapanie,
- oddychanie przez usta,
- problemy ze snem.
Lek. Pulik jednocześnie podkreśla, że alergia to nie żadna „fanaberia”, ale poważny problem zdrowotny, który pogarsza jakość życia. Alergia może powodować bóle głowy, trudności w skupieniu uwagi, zaburzenia lękowe, obniżenie nastroju, a nawet depresję.
Alergie krzyżowe
W tym miejscu warto też wspomnieć o reakcjach krzyżowych. Dr Katarzyna Banaszczyk, specjalizująca się w dermatologii, w artykule o zespole alergii jamy ustnej pisze tak:
“Niektóre alergeny z różnych grup (alergeny pokarmowe, alergeny wziewne) mogą być do siebie podobne pod względem budowy (czyli pod względem tak zwanych epitopów), co sprawia, że mogą u tej samej osoby wywoływać reakcje alergiczne. W odniesieniu do zespołu alergii jamy ustnej, schorzenie to bardzo często określane jest również mianem zespołu pyłkowo-pokarmowego. Dane epidemiologiczne donoszą, że zespół OAS występuje u około 5–10% pacjentów z alergią wziewną na pyłki roślin.”
Osoby uczulone na pyłki olchy, leszczyny i brzozy mogą reagować krzyżowo z alergenami:
- jabłka,
- gruszki,
- moreli,
- brzoskwini,
- orzechów laskowych,
- orzeszków ziemnych,
- soi,
- marchwi,
- selera.
Ponadto pyłki brzozy mogą reagować z niektórymi przyprawami, jak:
- curry,
- anyż,
- pieprz,
- kolendra,
- kminek.
Alergie a częste infekcje
Rodziców często chorujących maluchów powinna zainteresować także opinia dr Magdaleny Klimiuk. Lekarka opisując problem nawracających infekcji u dzieci, zauważa, że:
U około 30% dzieci z nawracającymi infekcjami dróg oddechowych rozpoznaje się chorobę alergiczną. Rodzice najczęściej zgłaszają przewlekły nieżyt nosa, nawracające zapalenia ucha i zatok. Silnym czynnikiem ryzyka współistnienia alergii jest dodatni wywiad na atopię w rodzinie.
Co uczula w marcu – statystyki
Zostańmy chwilę przy liczbach, bowiem statystyki jasno pokazują, że alergia stała się chorobą cywilizacyjną XXI wieku. Szacuje się, że w Unii Europejskich na alergię może chorować już nawet 50% dzieci. Najprawdopodobniej to skutek coraz większego zanieczyszczenia powietrza oraz większej koncentracji pyłków roślin i zarodników pleśni.
W związku z ociepleniem klimatu coraz wyraźniej odczuwamy skutki skróconego okresu wegetacji i wydłużonego czasu pylenia roślin. Do tego dochodzi zjawisko wtórnego pylenia. Zmiany i prognozy dotyczące zachorowań na alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa nie są optymistyczne.
- Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uważa, że na alergię może chorować 30-40% ludzi.
- Polskie Towarzystwo Alergiczne (PTA) szacuje, że niemal połowa Polaków ma alergię i bardzo często są to dzieci.
- Ryzyko rozwoju alergii u dziecka, którego oboje rodzice są alergikami, wynosi 80%.
- Alergiczny nieżyt nosa (ANN) jest najczęstszą chorobą alergiczną na świecie.
- Według badań epidemiologicznych najczęstszą przyczyną alergii są pyłki są trawy, bylica, a w dalszej kolejności pylące w marcu drzewa – brzoza, leszczyna i olsza.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Co pomoże złagodzić objawy alergii w marcu?
Drzewa, które pylą w marcu, odpowiadają głównie za występowanie alergicznego nieżytu nosa i alergicznego zapalenia spojówek. W obu przypadkach pomocne są zalecone przez lekarza leki przeciwhistaminowe, a niekiedy także glikokortykosteroidy.
Oprócz tego stosuje się środki doraźne, wspomagające leczenie objawów alergii.
- Przy alergicznym nieżycie nosa warto sięgnąć po lekko hipertoniczny spray z ektoiną, który przywraca komfort oddychania, bez efektu przyzwyczajenia.
- Z kolei ektoina w kroplach do oczu jest pomocna przy alergicznym zapaleniu spojówek. Łagodzi zaczerwienienie, swędzenie i łzawienie oczu, a przy tym chroni je przed drażniącym wpływem alergenów.
Preparaty na alergię z ektoiną są odpowiednie dla dorosłych i dzieci. Można stosować je przez dłuższy czas, wspomagając leczenie alergii sezonowych.
Dobrym sposobem na alergię jest również inhalacja (nebulizacja). Warto wykonać ją z preparatów przeznaczonych dla alergików. Można do tego celu użyć soli fizjologicznej (0,9% NaCl) z dodatkiem ektoiny, która nawilża błonę śluzową dróg oddechowych i chroni ją przed podrażnieniem przez alergeny.
Dlaczego ektoina jest tak cennym składnikiem preparatów łagodzących objawy alergii? Ponieważ ma ona właściwości nawilżająco-ochronne, ponadto stabilizuje komórki organizmu. Ektoina, dzięki swoim właściwościom skupia cząsteczki wody na powierzchni komórek, dzięki czemu powstaje otoczka, która zabezpiecza je przed czynnikami stresowymi – np. alergenami.
Pylenie w marcu – jak się przed nim chronić?
Okres intensywnego pylenia roślin w marcu jest dla alergików wymagający. Aby zapobiec uciążliwym objawom uczulenia, warto odpowiednio wcześniej wdrożyć profilaktykę.
- W tym celu należy monitorować mapy pylenia, a w okresie największego stężenia pyłku, ograniczyć wyjścia z domu.
- Dobrym rozwiązaniem jest zakup oczyszczacza powietrza, który eliminuje drobne, uczulające cząsteczki.
- Alergicy powinni szczególnie dbać o porządek i higienę osobistą. Po każdym powrocie do domu dobrze zmienić ubranie, wziąć prysznic i przepłukać oczy i nos roztworem soli fizjologicznej.
- Warto też profilaktycznie stosować preparaty z ektoiną, które przeciwdziałają wnikaniu szkodliwych alergenów i wystąpieniu w związku z nimi dolegliwości.
Naturalna pomoc w alergicznym zapaleniu spojówek.
Redukuje stany zapalne dróg oddechowych, chroni i nawilża błonę śluzową dróg oddechowych.
Intensywne nawilżenie suchych i podrażnionych oczu.
Lekko hipertoniczny spray do nosa z ektoiną na alergię
Krem z ektoiną do stosowania już od 1. miesiąca życia.
Bibliografia:
Interna Szczeklika, Mały podręcznik 2019/2020, Medycyna Praktyczna, 2o20
M. Arcimowicz, Alergiczny nieżyt nosa u dzieci, Forum Pediatrii, 2024
K. Boczyłko, Nie tylko alergeny: pyłek brzozy, Alergia, 1/2017
E. Willak-Janc, Alergiczny nieżyt nosa u dzieci, Forum Pediatrii, 2024
B. Majkowska-Wojciechowska, Pyłek roślin i alergeny sezonowe w Polsce, Alergia, Astma, Immunologia, 2016
O alergii, Polskie Towarzystwo Alergologiczne, https://dlapacjentow.pta.med.pl/o-alergii/#alergia_przyczyny
A. Sullivan, N.M. Kushnir, Rhinitis in depth review, World Allergy Organization, https://worldallergy.org/component/content/article/rhinitis-in-depth-review-sullivan-a-kushnir-nm-updated-2020?catid=16&Itemid=101
Ministerstwo Zdrowia, Raport końcowy zawierający trendy i prognozy umieralności i chorobowości z powodu chorób klimatozależnych, a także wnioski i rekomendacje dla jednostek systemu ochrony zdrowia w zakresie adaptacji do zmian klimatu, https://www.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2021/01/Raport-koncowy_dzialanie-7_z-uwagami-MZ_2020-12-30.pdf?utm_source=chatgpt.com
NFZ, Kiedy dziecko ma alergię, https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/kiedy-dziecko-ma-alergie?utm_source=chatgpt.com
Lek. Kaja Pulik o nietypowych objawach alergii, https://www.facebook.com/reel/318535781266308
M. Klimiuk, Częste infekcje u dziecka – jakie badania wykonać, https://zdrowedziecko.com/czeste-infekcje-u-dziecka-jakie-badania-wykonac/
K. Banaszczyk, Zespół alergii jamy ustnej – przyczyny, objawy, leczenie, https://zdrowedziecko.com/zespol-alergii-jamy-ustnej-przyczyny-objawy-leczenie/