Aktualne zalecenia dotyczące picia kawy w ciąży
Bezsprzecznie faktem jest, że kobiety w ciąży, w porównaniu do ogółu populacji, powinny ograniczyć picie kawy z uwagi na znaczną ilość kofeiny, która jest jej głównym składnikiem. Bezpieczna dzienna dawka kofeiny dla osób dorosłych wynosi około 400 mg, tymczasem dla kobiet w ciąży jest to maksymalnie 200 mg. Kofeina bardzo łatwo wchłania się w organizmie, a czas jej rozpadu w czasie ciąży jest trzykrotnie wydłużony. Co więcej, kofeina przenika przez łożysko i dostaje się do krwiobiegu dziecka.
Niektóre kobiety, w obawie o zdrowie swojego potomstwa, całkowicie rezygnują z kawy na czas ciąży, będąc świadome, że kofeina znajduje się również w innych produktach. Zdania naukowców są podzielone, gdyż działanie kofeiny na organizm kobiety w ciąży nie zostało jeszcze do końca poznane – niektórzy z nich zalecają aby całkowicie zaniechać spożycia kawy w okresie ciąży. Inni przypominają, że posiada ona również udowodnione korzyści dla zdrowia, takie jak np. obniżanie ryzyka cukrzycy typu 2, poprawę funkcji poznawczych, zmniejszenie ryzyka zachorowalności na choroby układu sercowo-naczyniowego czy zwiększenie tempa metabolizmu.
Spożywanie kawy bezkofeinowej wiąże się z tymi samymi wartościami prozdrowotnymi, które obserwuje się w przypadku kawy zawierającej kofeinę. Co ciekawe – nie wykazano związku między spożyciem kawy w czasie ciąży w dozwolonych ilościach i zaburzeniami rozwoju mózgu dzieci.
Czym grozi nadmierne spożycie kofeiny w ciąży?
Nadmierne spożycie kofeiny w ciąży (większe niż bezpieczne 200 mg dziennie), z kawą bądź inny produktami spożywczymi będącymi jej źródłem, może skutkować między innymi:
- Niską masą urodzeniową dziecka (ryzyko rośnie wraz z każdą kolejną filiżanką kawy o zawartości ok. 100 mg kofeiny),
- Porodem przedwczesnym,
- Poronieniem,
- Wzrostem częstości występowania u płodu czynności oddechowej,
- Znacznym spadkiem podstawowej czynności serca.
Co ciekawe, nadmierne spożycie kofeiny przez kobiety karmiące może powodować drażliwość niemowląt oraz ich problemy ze snem.
Kofeina – ile i gdzie oprócz kawy?
Kiedy myślimy o kofeinie to kawa przychodzi nam na myśl pierwsza. Zawartość kofeiny w kawie waha się od 87 mg/160 ml kawy mielonej z dwóch łyżeczek do 117 mg/160 ml kawy rozpuszczalnej z dwóch łyżeczek. Pojedyncze espresso (25-35 ml) zawiera 25-70 mg kofeiny w porcji. Należy pamiętać, że zawartość kofeiny zależy od gatunku kawy oraz sposobów jej przetwarzania. Inne źródła kofeiny to:
- Czarna i zielona herbata parzona 5 minut (ok. 30-38 mg/200 ml, w zależności od rodzaju),
- Napoje typu cola (ok. 45 mg/330 ml),
- Napoje energetyzujące (ok. 77-135 mg/szklankę),
- Kakao (ok. 43 mg/szklankę),
- Czekolada gorzka (ok. 67 mg/100 g).
Alternatywy dla kawy i herbaty w ciąży
Kobieta w ciąży nie musi rezygnować ze smaku i aromatu kawy. Znajdzie je w alternatywnych źródłach, czyli kawie zbożowej, kawie z cykorii lub kawie bezkofeinowej. Większość popularnych kawiarni ma w swojej ofercie napoje bez kofeiny. Czarną mocną herbatę warto zastąpić owocową lub rooibos, które nie zawierają kofeiny. Rytuał picia kawy bądź herbaty może pozostać bez zmian, a przyszła mama będzie spokojna w kwestii bezpieczeństwa jej dziecka.
Kawa w ciąży – podsumowanie
Badania nad wpływem kofeiny na kobiety w ciąży oraz ich potomstwo ciągle trwają. Na ten moment warto stosować się do aktualnych zaleceń i ograniczać spożycie kofeiny do 200 mg dziennie, co odpowiada 1-2 małym filiżankom kawy dziennie oraz kontrolować spożycie kofeiny z innych źródeł.
Bibliografia:
Bojarowicz H., Przygoda M., 2012. Kofeina. Część II. Kofeina a ciąża. Możliwość uzależnienia oraz toksyczność. Zastosowanie kofeiny w farmacji i kosmetologii. Problemy Higieny i Epidemiologii, 93, 1, 14-20.
Pawłowska-Muc A., Łepecka-Klusek C., Stadnicka G., Pilewska-Kozak A., 2015. Używki w ciąży – kofeina. Journal of Education, Health and Sport, 5, 6, 395-406.
Wiśniewska-Łowigus M., Drobik P., 2013. Zagrożenia związane ze spożywaniem kofeiny w ciąży. Pielęgniarstwo Polskie, 47, 1, 28-33.
Baran, J., Kubit, P. 2023. Kawa i jej prozdrowotne właściwości. Herbalism, 7(1), 19–30.
Jarosz M., Wierzejska R., Mojska H. i wsp. 2009. Zawartość kofeiny w produktach spożywczych, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 3: 776-781.
D’Urso S, Wootton RE, Ask H, et al. Mendelian randomization analysis of maternal coffee consumption during pregnancy on offspring neurodevelopmental difficulties in the Norwegian Mother, Father and Child Cohort Study (MoBa). Psychological Medicine. 2024;54(12):3548-3561.
Ciopalska Z. „Mała czarna” u kobiet w ciąży, czyli ile pić kawy, by nie zaszkodzić sobie i dziecku? Medycyna Praktyczna dla pacjentów, 14.08.2024.