Podstawowe prawa rodzica w szpitalu
Podstawowe prawa rodzica w szpitalu powinny być znane każdemu, kto ma dzieci. Kierując się nimi dowiemy się co przysługuje nam jako rodzicom, na ile jesteśmy w stanie decydować o hospitalizacji naszego dziecka i działaniach podejmowanych w jej trakcie. Sprawdzimy także, czy możemy spać z dzieckiem w szpitalu oraz czy przysługuje nam zwolnienie na potrzeby opieki szpitalnej.
Prawo do pobytu wraz z dzieckiem w szpitalu oraz do obecności przy udzielaniu mu świadczeń zdrowotnych
Jednym z najbardziej podstawowych – i w mojej ocenie – najważniejszym prawem rodzica, którego dziecko wymaga hospitalizacji jest prawo do pobytu wraz z nim w szpitalu. Jest to określane prawem do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej i de facto jest ono prawem dziecka, a nie prawem rodzica. Dziecko ma prawo do pobytu wraz z nim w szpitalu przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego. W ramach realizacji powyższego prawa, rodzic ma oczywiście prawo do przebywania z dzieckiem w szpitalu również w porze nocnej (a zatem – przez całą dobę).
To, w jaki sposób zostanie zorganizowany nocleg rodzica w szpitalu zależy w dużej mierze od warunków organizacyjnych (m.in. lokalowych) danego szpitala. Sposób zapewnienia noclegu powinien wynikać z wewnętrznego regulaminu organizacyjnego szpitala. Przepisy nie precyzują bowiem szczegółowego sposobu realizacji tego uprawnienia. W praktyce może więc zdarzyć się tak, że szpital zapewni rodzicowi materac lub łóżko na sali chorych przy dziecku, albo umożliwi rodzicowi skorzystanie z przeznaczonego dla opiekuna łóżka, znajdującego się w osobnym pomieszczeniu lub hotelu przyszpitalnym. Często rodzicom udostępniane są także pomieszczenia, gdzie mogą przygotowywać sobie gorące posiłki i napoje. Prawo do pobytu wraz z dzieckiem w szpitalu nie jest obowiązkiem rodzica – a zatem to od jego indywidualnej decyzji zależy, czy będzie chciał z tego prawa skorzystać.
Z tytułu pobytu rodzica wraz z dzieckiem w szpitalu nie może zostać naliczona przez szpital żadna dodatkowa opłata, ani za sam pobyt rodzica z dzieckiem w szpitalu, ani z tytułu poniesionych przez szpital kosztów, wynikających z przebywania w nim rodzica hospitalizowanego dziecka, związanych np. ze zużyciem mediów, udostępnieniem łóżka, pościeli, łazienki lub pomieszczenia socjalnego w celu przygotowania posiłku.
Rodzic przebywający z dzieckiem w szpitalu (zatrudniony na podstawie umowy o pracę, jak również umowy zlecenia lub prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą – o ile podlega on dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu) ma prawo do zwolnienia od pracy i zasiłku opiekuńczego za czas zwolnienia. Może uzyskać je na podstawie zaświadczenia lekarskiego o czasowej niezdolności do pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym dzieckiem. Przepisy nie ograniczają tego prawa rodziców w przypadku przebywania chorego dziecka w szpitalu (np. z tego powodu, że opiekę nad chorym dzieckiem sprawuje w tym czasie personel medyczny). Zasiłek nie będzie jednak przysługiwał, jeżeli we wspólnym gospodarstwie domowym, wraz z pracującym rodzicem dziecka pozostaje osoba, która mogłaby zapewnić dziecku opiekę na czas jego choroby (w tym przypadku – pobytu w szpitalu). Chodzi tu o osobę mieszkającą razem z rodziną – może to być np. babcia. Powyższe wyłączenie nie dotyczy jednak opieki sprawowanej nad chorym dzieckiem w wieku do lat 2.
Zasiłek opiekuńczy przysługuje w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku, którą stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres ostatnich 12 miesięcy. Niestety, nie może on być pobierany bez ograniczeń – ustawodawca zakreślił maksymalny okres jego pobierania, zależny od wieku dziecka, którego dotyczyć ma opieka.
W przypadku dzieci do ukończenia 14 roku życia – łącznie, w danym roku kalendarzowym zasiłek może być pobierany przez maksymalnie 60 dni. W przypadku dzieci starszych – okres ten nie może przekroczyć 14 dni w danym roku kalendarzowym. W przypadku dzieci niepełnosprawnych jest to 30 dni. Łączna pula 60 lub odpowiednio – 14 albo 30 dni, w danym roku kalendarzowym przysługuje ponadto łącznie obojgu rodzicom. Nie ma tu również znaczenia liczba posiadanych dzieci wymagających opieki – okoliczność ta nie zwiększa nakreślonych powyżej limitów.
Warto również pamiętać, że poza samym prawem do przebywania z dzieckiem w szpitalu – rodzic ma również prawo być obecny przy wszystkich przeprowadzanych badaniach i innych, udzielanych dziecku w szpitalu świadczeniach zdrowotnych. Lekarz może odmówić rodzicowi obecności przy udzielanych dziecku świadczeniach zdrowotnych wyłącznie w sytuacji istnienia prawdopodobieństwa wystąpienia zagrożenia epidemicznego lub ze względu na bezpieczeństwo zdrowotne dziecka. Odmowę zobowiązany jest wówczas odnotować w dokumentacji medycznej.
Prawo do przerwania urlopu macierzyńskiego na czas pobytu dziecka w szpitalu
Kobieta, która urodziła dziecko wymagające po porodzie opieki szpitalnej, po wykorzystaniu co najmniej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, pozostałą część tego urlopu może wykorzystać w terminie późniejszym, po wyjściu dziecka ze szpitala. Ma więc prawo do przerwania urlopu macierzyńskiego na czas pobytu dziecka w szpitalu. Wspomniane 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, które mama musi obligatoryjnie wykorzystać – to, według ustawodawcy minimalny czas potrzebny kobiecie na regenerację po porodzie. Po tych 8 tygodniach, jeżeli z powodu hospitalizacji dziecka kobieta zdecydowałaby się na przerwanie urlopu macierzyńskiego – musi albo powrócić do pracy, albo skorzystać z zasiłku opiekuńczego (w wymiarze maksymalnie 60 dni) i w tym czasie przebywać z dzieckiem w szpitalu.
Powyższe prawo do przerwania urlopu macierzyńskiego niestety niewystarczająco zaspokaja potrzeby mam wcześniaków i dzieci urodzonych o czasie, ale wymagających po porodzie dłuższej hospitalizacji (np. z powodu wielowadzia lub innych wad wrodzonych). W praktyce – tym mamom urlop macierzyński nierzadko kończy się zanim jeszcze ich dziecko zostanie wypisane ze szpitala, albo niedługo po tym. Możliwość przerwania urlopu macierzyńskiego na okres 60 dni zasiłku opiekuńczego niestety często również jest niewystarczająca.
Jest jednak nadzieja, że sytuacja mam wcześniaków i dzieci wymagających dłuższej hospitalizacji po porodzie ulegnie poprawie. Najlepiej byłoby, gdyby urlop macierzyński ulegał wydłużeniu o czas pobytu dziecka w szpitalu, bądź dzień jego rozpoczęcia zostałby przesunięty z dnia porodu na dzień zakończenia przez dziecko hospitalizacji. Wtedy na czas pobytu dziecka w szpitalu powinien zostać zapewniony dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Nad powyższymi rozwiązaniami, na skutek petycji organizacji społecznych działających na rzecz wcześniaków – pracuje aktualnie Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej i równolegle, w związku z poselskim projektem ustawy w tym przedmiocie – Parlamentarny Zespół ds. Opieki Okołoporodowej.
Prawo do żądania zasięgnięcia opinii innego specjalisty
Jeżeli rodzic nie zgadza się lub ma wątpliwości, co do sposobu leczenia dziecka – przysługuje mu prawo do żądania od lekarza, pielęgniarki oraz położnej – zasięgnięcia opinii innego lekarza, pielęgniarki lub odpowiednio – położnej. W przypadku uznania powyższego żądania zasięgnięcia opinii innego specjalisty za bezzasadne warto dopilnować, aby zostało to odnotowane w dokumentacji medycznej.
Prawo do informacji oraz dostępu do dokumentacji medycznej
Kolejnym, niezwykle istotnym prawem rodzica, jako przedstawiciela ustawowego dziecka jest prawo do uzyskania przystępnej informacji o stanie zdrowia dziecka, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych, następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniach. Rodzic ma prawo przedstawić swoje zdanie w powyższym zakresie, a także uzyskać dostęp do dokumentacji medycznej dziecka. W ramach wglądu do dokumentacji medycznej przysługuje mu prawo sporządzenia notatek i zdjęć. Może również zwrócić się o udostępnienie kopii dokumentacji, a także o przesłanie jej za pośrednictwem poczty elektronicznej lub przekazanie na informatycznym nośniku danych.
Prawo do decydowania o przeprowadzanych badaniach, wykonywanych zabiegach oraz innych, udzielanych dziecku świadczeniach zdrowotnych
Wszelkie badania, zabiegi oraz inne świadczenia zdrowotne mogą być wykonywane lub udzielane dziecku wyłącznie za zgodą rodzica. Nie dotyczy to oczywiście sytuacji, w której dziecku groziłoby niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia. Wówczas lekarz może wykonać zabieg operacyjny, zastosować metodę leczenia lub diagnostyki bez zgody rodzica, uzyskując uprzednio – w miarę możliwości – opinię drugiego lekarza tej samej specjalności.
Jeżeli opiekę nad dzieckiem w szpitalu miałby sprawować ktoś inny niż jego rodzic (np. babcia albo dziadek) – osoba ta powinna posiadać od rodziców odpowiednie upoważnienie, aby móc wyrażać zgodę na udzielanie dziecku świadczeń zdrowotnych.1 Niedopuszczalne jest przy tym udzielenie przez rodzica zgody ogólnej (blankietowej) na wykonywanie wszystkich zabiegów medycznych u dziecka. Pełnomocnictwo powinno zatem określać, że jest ustanowione na wypadek braku obecności rodziców oraz że obejmuje wyrażanie zgody na leczenie dziecka w sytuacji nagłego zachorowania lub pogorszenia stanu zdrowia, a także na zabiegi stwarzające podwyższone ryzyko dla pacjenta w celu ratowania życia lub zdrowia.
Prawo do poszanowania intymności i godności
Kady pacjent, ma prawo do poszanowania intymności i godności, w szczególności w czasie udzielania mu świadczeń zdrowotnych. Bądźmy strażnikami tego prawa dla swoich dzieci, które zasługują na szacunek w stopniu nie mniejszym, niż dorośli.
Co możemy zrobić, jeśli nasze prawa nie są respektowane?
Jeżeli nasze prawa – jako rodzica hospitalizowanego dziecka, a także prawa naszego dziecka – jako pacjenta szpitala – zostały złamane, możemy:
- wystąpić do Rzecznika Praw Pacjenta z wnioskiem o wszczęcie postępowania wyjaśniającego w sprawie,
- złożyć skargę bezpośrednio do dyrektora szpitala,
- dochodzić swoich praw na drodze postępowania cywilnego – w razie zawinionego naruszenia praw pacjenta poszkodowanemu przysługuje zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę (w praktyce, kwota zadośćuczynienia oscyluje zazwyczaj w granicach 10-50 tys. zł).
Upłynnia gęstą i zalegającą wydzielinę. Udrożnia nos i zatoki.
Hipertoniczny spray do nosa z ektoiną.
Spray wspomagający leczenie stanów zapalnych gardła, spowodowanych przez infekcje bakteryjne i wirus...
3% roztwór soli przeznaczony do nebulizacji, w celu poprawienia komfortu oddychania.
Pastylki na gardło z ektoiną przeznaczone do stosowania podczas objawów przeziębienia.
Pastylki do ssania na chrypkę, pieczenie błony śluzowej jamy ustnej.
W okresie przejściowego osłabienia, do regeneracji po infekcjach.
Pierwszy oryginalny syrop z porostu islandzkiego. Skutecznie łagodzi suchy kaszel.
1 zob. wyrok SN z dnia 13.05.2015 r., sygn. akt III CZP 19/15
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1545)
Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2023, poz. 2780)
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2023, poz. 1465)
Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1516)
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 775)