Czym charakteryzuje się skóra atopowa u dzieci?
Skóra atopowa to skóra, która boryka się z defektem bariery naskórkowej – co oznacza, że mamy w tym przypadku do czynienia z nieprawidłową budową warstwy rogowej naskórka. Wynika to między innymi z defektu białka nazywanego filagryną. Brak tego białka wiąże się z nieszczelnością bariery naskórkowej i zwiększoną utratą wody, a tym samym z uporczywą suchością i świądem skóry.
Skóra atopowa cechuje się również nieprawidłowo wysokim odczynem (a więc pH), co z kolei skutkuje zniszczeniem połączeń międzykomórkowych oraz tym samym większym ryzykiem penetracji w głąb skóry alergenów i patogenów, takich jak bakterie, czy grzyby. Sprawia to, że skóra atopowa częściej boryka się z infekcjami.
Charakterystyczne dla skóry atopowej jest także zaburzenie składu lipidów i wolnych kwasów tłuszczowych, a także niedobór mocznika. Te wszystkie cechy sprawiają, że skóra atopowa jest niezwykle wrażliwa na niekorzystne warunki środowiskowe, co sprawia, że wymaga odpowiedniej pielęgnacji i nawilżenia.
Czym charakteryzuje się skóra sucha u dzieci?
Skóra sucha, podobnie jak skóra atopowa może wiązać się dodatkowo z uporczywym świądem. Wysuszenie skóry objawia się również jej łuszczeniem, zwiększonym napięciem i zmniejszoną elastycznością. Suchość skóry u dzieci często wynika z nieprawidłowej pielęgnacji – na przykład używania zbyt agresywnych produktów, zawierających zbyt wiele substancji aktywnych, w tym o działaniu złuszczającym. Suchość skóry często jest również powiązana z narażeniem na zmieniające się warunki środowiskowe (na przykład wiatr, czy mróz).
Należy wyraźnie podkreślić, że suchość skóry wpisuje się w obraz kliniczny atopii, jednak nie każda sucha skóra jest skórą atopową. W przypadku atopii mamy do czynienia z inną patogenezą (a więc z innymi przyczynami nieprawidłowości). Skóra atopowa jest powiązana z przewlekłą, zapalną jednostką chorobową – a dokładnie z atopowym zapaleniem skóry, które cechuje się występowaniem zmian o charakterze wypryskowym w typowych lokalizacjach (u niemowląt jest to twarz, u dzieci starszych i dorosłych zgięcia stawowe, szyja, nadgarstki, tułów).
Pielęgnacja skóry atopowej u niemowląt i dzieci – czym można smarować?
Podstawą leczenia atopowego zapalenia skóry jest stosowanie emolientów. Wyróżniamy klasyczne emolienty, które zawierają substancje o działaniu okluzyjnym, czyli zapobiegającym utracie wody (na przykład wazelinę i parafinę), a także humektanty, a więc substancje o działaniu wiążącym wodę (do humektantów zaliczamy między innymi mocznik, kwas hialuronowy, czy też glicerol). W emolientach znajdziemy także związki, które mają na celu uzupełnienie uszkodzonej bariery naskórkowej i tym samym zwiększenie jej szczelności.
Od niedawna na rynku znajdziemy również tak zwane emolienty plus, czyli emolienty, które zawierają w swoim składzie nie tylko klasyczne substancje nawilżające, ale również substancje nadające tym produktom dodatkowe właściwości. Emolienty plus mogą cechować się działaniem przeciwzapalnym, regulującym mikrobiom skóry, ale także potencjałem przeciwświądowym. Jedną z takich substancji, jaką możemy znaleźć w emolientach plus jest ektoina.
Ektoina to substancja pochodzenia naturalnego, która cechuje się potencjałem ochronnym w stosunku do skóry – chroni skórę przed zmieniającymi się warunkami środowiskowymi, a także przed narażeniem na promieniowanie ultrafioletowe. Co więcej, ektoina ma potencjał przeciwzapalny i zdolność do wiązania cząsteczek wody, dzięki czemu dobrze nawilża skórę oraz wspomaga leczenie zmian zapalnych w przebiegu atopowego zapalenia skóry.
Pielęgnacja skóry atopowej u niemowląt i dzieci – jak stosować emolienty?
Warto też wspomnieć, że emolienty powinny być stosowane przynajmniej 2-3 razy dziennie. Ważna jest nie tylko częstość stosowania tego rodzaju produktów, ale również ilość zużywanego preparatu. U dzieci młodszych, powinniśmy zużywać około 200-300 gramów emolientu tygodniowo, z kolei u dzieci starszych i osób dorosłych – aż 500 gramów. Emolienty najlepiej jest nakładać od razu po kąpieli, na jeszcze wilgotną skórę, co zapobiega dodatkowo jej wysuszeniu.
Pielęgnacja skóry suchej u niemowląt i dzieci – czym można smarować?
Opisane w poprzednich akapitach emolienty sprawdzą się również dobrze w pielęgnacji skóry suchej, a także skóry z innymi problemami dermatologicznymi (na przykład w przypadku łuszczycy, czy wyprysku kontaktowego). W przypadku skóry suchej emolienty świetnie sprawdzą się w poprawie jej nawilżenia oraz zmniejszeniu przeznaskórkowej utraty wody. Dzięki temu skóra odzyska swoją elastyczność oraz zdrowy wygląd.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Balsam do skóry atopowej – czym się kierować podczas wyboru dla dziecka?
Wybierając odpowiedni balsam do skóry atopowej dla dzieci należy zwrócić uwagę przede wszystkim na jego skład. Taki produkt nie powinien zawierać substancji o potencjale alergizującym, ani konserwantów, substancji zapachowych i sztucznych barwników. Warto również zwrócić uwagę na wiek, od którego można stosować dany preparat. Niektóre emolienty, czyli balsamy do skóry atopowej dla dzieci można stosować już od 1. dnia życia lub też od 1. miesiąca życia. Skóra atopowa to skóra z defektem bariery naskórkowej, dlatego w składzie takich emolientów warto szukać lipidów, uzupełniających ten defekt. Warto również zwrócić uwagę na obecność substancji przeciwzapalnych (do których należy na przykład ektoina), ponieważ jak już wspomniano, atopowe zapalenie skóry jest schorzeniem o etiologii zapalnej.
Balsam do skóry suchej – czym się kierować podczas wyboru dla dziecka?
Zasady wyboru balsamu dla skóry suchej dla dzieci pokrywają się ze wskazówkami, jakie zostały przedstawione w powyższym akapicie tego artykułu. Warto jednak zaznaczyć, że balsam do skóry suchej dla dziecka powinien zawierać przede wszystkim substancje o działaniu nawilżającym, wiążącym wodę oraz ograniczającym jej utratę.
Podsumowując, zarówno skóra atopowa, jak i skóra sucha wymaga odpowiedniego postępowania pielęgnacyjnego. Z pomocą przychodzą tutaj emolienty, a więc specjalne balsamy do skóry atopowej dla dzieci, dzięki którym między innymi mamy mniej zaostrzeń w przebiegu atopowego zapalenia skóry. Emolienty w odniesieniu do skóry atopowej to nie tylko pielęgnacja, ale przede wszystkim leczenie choroby. Jeżeli mamy wątpliwości, z jakim problemem dermatologicznym boryka się nasze dziecko, to warto wybrać się na wizytę do doświadczonego dermatologa, który po ocenie stanu skóry zaproponuje odpowiednie postępowanie.
Bibliografia
1. M. Michalska-Jakubus, D. Krasowska, Postępowanie profilaktyczno-lecznicze w atopowym zapaleniu skóry, Standardy Medyczne – Pediatria 2013; 10: 425-432,
2. L. Rudnicka i inni, Współczesna Dermatologia, PZWL, Warszawa 2022,
3. J. L. Bolognia i inni, Fourth Edition Dermatologia, Medipage, Warszawa 2022,
4. M. Sikorska i inni, Ektoina – zastosowanie w codziennej praktyce lekarskiej, Forum Pediatrii Praktycznej, 2019/6/30.
5. J. Sroka-Tomaszewska i inni, Emolienty plus – czy to tylko moda na „plus”?, Dermatologia po Dyplomie, 2023/06,
6. R. Nowicki i inni, Atopowe zapalenie skóry. Interdyscyplinarne rekomendacje
diagnostyczno-terapeutyczne Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, Dermatol Rev/Przegl Dermatol 2019, 106, 354–371.