Czy można podać dziecku ryby?
Ryby to dobre źródło pełnowartościowego białka oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3. Gatunki ryb polecane dzieciom to przede wszystkim tłuste ryby morskie: śledź, łosoś, szprot (sardynka) i halibut. Należy unikać ryb drapieżnych: rekina, miecznika i tuńczyka, w których mięsie mogą gromadzić się potencjalnie szkodliwe związki, takie jak rtęć i ołów.
Brak świadomości rodziców na temat potencjału zdrowotnego ryb spowodowany jest tym, że zazwyczaj oni sami rzadko po ryby sięgają. A dobrze przyrządzona ryba – ugotowana w wodzie lub na parze, pieczona lub duszona – może być doskonałym pomysłem na danie dla dziecka. Małym dzieciom nie podajemy ryb surowych, wędzonych i marynowanych. Jeśli obawiamy się ości, które mogą zdarzyć się nawet w filecie rybnym, zblendujmy dokładnie część ryby i przygotujmy pulpety gotowane na wodzie lub pieczone w piekarniku kotlety rybne.
Jeśli początek rozszerzania diety dziecka przypada w okresie świątecznym, podajmy mu to, co już zna i co sami uważamy za bezpieczne. Podsumowując, można podać dziecku rybę przy świątecznym stole, ale musi być to dozwolony gatunek i powinna być prawidłowo przyrządzona.
Czy można podać dziecku grzyby?
Grzyby leśne są przeciwwskazane w diecie dzieci do 12. roku życia. Wobec tego nie możemy im podać wigilijnej zupy grzybowej, pierogów z kapustą i prawdziwkami czy też świątecznego bigosu z borowikami. Nawet jadalne grzyby leśne to ryzyko śmiertelnego zatrucia. Możliwość spożycia trującego grzyba zamiast jadalnego może mieć poważne skutki. Dzieci, z uwagi na niższą masę ciała, mają mniejszą szansę na to, że poradzą sobie z trucizną, w przeciwieństwie do organizmu dorosłego człowieka.
Dziecko, które nie ukończyło 12 lat nie powinno spożywać na przykład takich grzybów leśnych: borowików, kurek, rydzów, czubajki kani, prawdziwków, podgrzybków, maślaków i koźlarzy. Może za to zjeść potrawy przyrządzone z udziałem pieczarek czy boczniaków, które są grzybami hodowlanymi. Grzyby, wbrew obiegowej opinii, mają wysoką wartość odżywczą, i o ile są dobrze przygotowane – nie są bardziej ciężkostrawne na przykład od niektórych roślin strączkowych czy tłustych gatunków mięs.
Czy można podać dziecku kiszoną kapustę?
Kiszona kapusta cechuje się wysoką zawartością witaminy C oraz bakterii kwasu mlekowego, które pozytywnie wpływają na odporność. Do przygotowania kapusty kiszonej używa się sporej ilości soli, dlatego nie powinny jej spożywać dzieci przed 1. rokiem życia, ale starszaki jak najbardziej mogą spróbować dań przygotowanych z jej udziałem. Aby pozbyć się części soli z produktu, można kapustę opłukać – będzie wtedy mniej słona. Sól w nadmiarze nie wpływa korzystnie na zdrowie dziecka. Sól ma prawdopodobny wpływ na rozwój nadciśnienia tętniczego w późniejszym wieku, a jej ograniczenie również dorosłym wyjdzie na zdrowie.
Jakich potraw świątecznych mogą spróbować dzieci?
- Barszczyk czerwony z uszkami z pieczarkami lub pasztecikami z pieczarkami (opcjonalnie również z kapustą kiszoną – dla dzieci >1. roku życia),
- Gotowane pierogi z mąki pełnoziarnistej z pieczarkami i kapustą (uwaga j.w.),
- Filet z dorsza po grecku (upewnij się, że usunięto wszystkie ości lub przygotuj pulpety ze zmiksowanej ryby),
- Filet z łososia na parze (doprawiony sokiem z cytryny, bez soli),
- Pulpety z mintaja gotowane w bulionie warzywnym (te tłuste, smażone i obsypane grubą warstwą panierki ryby mogą smakować dzieciom, ale nie są najlepszym wyborem żywieniowym),
- Pasztet ze strączków (soczewicy, ciecierzycy) podany na pieczywie razowym,
- Kompot bez cukru z dodatkiem suszonych i świeżych owoców (jako alternatywa dla słodkich napojów),
- Kluski z makiem (smaczny deser dla małego i dużego).
Jakich potraw świątecznych powinny unikać dzieci?
- Potraw z ryb zawierających ości,
- Potraw z ryb drapieżnych,
- Potraw z ryb surowych, wędzonych, marynowanych,
- Potraw z dodatkiem grzybów leśnych (do 12. roku życia),
- Potraw z dodatkiem grzybów z niepewnego źródła,
- Potraw z dodatkiem kapusty kiszonej (do 1. roku życia),
- Potraw ciężkostrawnych.
Bibliografia:
Krochmal-Marczak B., et al., Wartość odżywcza i prozdrowotna wybranych warzyw z rodzaju kapusta (Brassica L.), Herbalism, 1, 3, 2017.
Deng Y., and Qiu L., Mushroom poisoning in children: A five-year review, Iran. J. Pediatr., 29, 1, 1–6, 2019.
Szajewska H. et al., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Stand. Med., 18, 805–822, 2021.