Kluczowe zasady wspierające pasaż jelitowy dziecka
- Podawaj dziecku błonnik
Zgodnie z aktualnymi normami żywienia, dzienne zapotrzebowanie na błonnik u dzieci wynosi:
- 4-6 lat: około 14 g
- 7-9 lat: około 16 g
- Starsze dzieci (powyżej 9 lat): około 19 g
Najlepszym źródłem błonnika w diecie dziecka są:
- warzywa (marchew, brokuły, dynia, cukinia, buraki),
- owoce (jabłka ze skórką, śliwki, gruszki, maliny),
- produkty pełnoziarniste (płatki owsiane, pieczywo razowe, makaron pełnoziarnisty),
- rośliny strączkowe (soczewica, fasola, cieciorka).
Czy wiesz, że…?
Bogata w błonnik jest manna z jesionu, którą stosuje się jako naturalne wsparcie przy zaparciach u dzieci.
Pamiętaj, by produkty bogate w błonnik wprowadzać do diety dziecka stopniowo. Tak zapobiegniesz dolegliwościom takim jak wzdęcia.
- Przypominaj o piciu wody
Woda dobrej jakości powinna stanowić główny napój w diecie dzieci w każdym wieku. Jeśli jesteś rodzicem maluszka, przeczytaj o dopajaniu niemowląt.
Woda ułatwia przesuwanie mas kałowych, jest więc kluczowa dla prawidłowego pasażu jelitowego i profilaktyki zaparć.
Zapotrzebowanie na płyny u dzieci waha się od około 1600 ml (dla 4-6 latków) do nawet 2350 ml (dla nastoletnich chłopców w wieku 13-15 lat) dziennie. Do tych płynów zaliczamy nie tylko czystą wodę, ale także zupy, łagodne herbatki ziołowe (np. rumiankowa) czy domowe kompoty bez dodatku cukru.
Soki są limitowane w diecie dzieci – ich nadmierne spożycie może być przyczyną:
- uszkodzenia szkliwa zębów,
- wzdęć,
- bólów brzucha, a także biegunek.
Woda powinna być stale w zasięgu wzroku dziecka – szczególnie wtedy, gdy zwiększamy w jego diecie podaż błonnika.
- Utrzymuj regularność posiłków
Regularne jedzenie reguluje rytm jelitowy.
- Zachęcaj dziecko do korzystania z toalety o stałych porach
Zachęcaj dziecko do korzystania z toalety codziennie, najlepiej o tej samej porze (np. po śniadaniu). Ważne, aby odbywało się to bez pośpiechu i presji.
Normalizacja wypróżnień u dzieci jest ważna – istnieje związek między występowaniem zaparcia stolca w dzieciństwie, a jego występowaniem w życiu dorosłym. Sprawdź, jak zachęcić dziecko do regularnego korzystania z WC.
- Dbaj o codzienną aktywność fizyczną dziecka
Spacer, rower, taniec, basen – każdy ruch wspiera perystaltykę jelit. Codzienna porcja aktywności fizycznej jest niezwykle ważna i bardzo korzystna, zwłaszcza ta, odbywająca się na świeżym powietrzu.
Dieta dziecka przy zaparciach – co pomaga, a czego unikać?
Jeśli dziecko ma zaparcia, kluczowe jest ograniczenie w diecie produktów, które mogą nasilać problem. Należą do nich między innymi:
- pszenne pieczywo,
- tłuste mięsa,
- banany niedojrzałe,
- ryż biały,
- kakao, czekolada, dżemy,
- duże ilości mleka i przetworów mlecznych, szczególnie pełnotłustych,
- niskobłonnikowe przekąski (chipsy, ciastka, słodycze, drożdżówki).
Co włączyć do diety dziecka z zaparciami?
- Domowy kompot z suszonych śliwek (działa łagodnie przeczyszczająco).
- Napar z mielonego siemienia lnianego (pół łyżeczki na pół szklanki ciepłej wody, odstawić na chwilę).
- Produkty bogate w błonnik wymienione wcześniej.
- Więcej płynów, zwłaszcza wody.
Dodatkowe informacje na temat posiłków pomocnych przy zaparciach znajdziesz w artykule:Zaparcia u dziecka – jakie posiłki mogą pomóc maluchowi?
Dieta przy biegunce u dziecka – co podać, aby złagodzić objawy?
W przypadku wystąpienia biegunki u dziecka, dieta powinna być lekkostrawna i wspierać regenerację przewodu pokarmowego. Zaleca się:
- drobnoziarniste kasze, np. manna – łagodna dla przewodu pokarmowego
- jasne pieczywo (w małych ilościach),
- sucharki,
- płatki ryżowe (kleik ryżowy),
- chude, gotowane mięso (kurczak, indyk),
- gotowaną marchew z ryżem (tzw. marchwiankę),
- gotowane jabłko (starte, bez skórki).
Obserwuj reakcje dziecka – unikaj produktów, które wywołują dyskomfort.
Pamiętaj! W czasie biegunki zapotrzebowanie na wodę wzrasta – bardzo ważne jest w tym okresie systematyczne podawanie dzieciom wody małymi porcjami. To kluczowe, by zapobiec odwodnieniu.
Kiedy skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem?
Wizytę u specjalisty warto rozważyć zawsze, jeśli mamy wątpliwości co do stanu zdrowia czy rozwoju dziecka. Ponadto dobrze porozmawiać z pediatrą, w sytuacjach gdy:
- zaparcia bądź biegunka utrzymują się, pomimo wprowadzenia zmian w diecie,
- dziecko odczuwa ból przy wypróżnianiu lub ma twardy stolec,
- występują dodatkowe objawy tj. utrata apetytu, wzdęcia, krwawienia z odbytu, zmiana masy ciała – to czerwone flagi świadczące o tym, że trzeba niezwłocznie zgłosić się do specjalisty!
Przykładowy jadłospis wspierający pasaż jelitowy dziecka
Poniżej znajdziesz przykładowy, jednodniowy jadłospis dla dziecka, który pomoże zadbać o regularny pasaż jelitowy. Pamiętaj, że to tylko inspiracja – dostosuj porcje i składniki do wieku oraz preferencji swojego malucha.
Śniadanie – Owsianka na mleku z gruszką
- Płatki owsiane górskie
- Mleko 3,2%
- Tarta gruszka ze skórką (bogactwo błonnika!)
- Łyżeczka mielonego siemienia lnianego
- Cynamon
- Napój: woda
II Śniadanie – Kanapka z pastą z awokado i jajkiem
- Chleb razowy (źródło błonnika)
- Awokado
- Jajko ugotowane na twardo
- Szczypiorek
- Sok z cytryny
- Pomidorki koktajlowe
- Napój: woda
Obiad – I danie – zupa jarzynowa (z ziemniakami, selerem, porem, marchewką, brokułami)
- Bulion drobiowy lub warzywny
- Ziemniaki
- Seler
- Por
- Marchewka
- Brokuły
- Kalafior
- Koperek
Obiad – II danie – Makaron
- Makaron pełnoziarnisty
- Passata pomidorowa
- Cebula, czosnek
- Soczewica czerwona (dodatkowe białko i błonnik)
- Świeże liście bazylii
- Surówka z kapusty kiszonej z jabłkiem (naturalny probiotyk i błonnik)
- Napój: kompot z suszonych śliwek (bez cukru)
Podwieczorek – Jogurt
- Jogurt naturalny (cenne źródło bakterii probiotycznych)
- Maliny świeże lub inne owoce jagodowe
- Płatki jaglane
- Miód pszczeli (dla dzieci powyżej 1. roku życia!)
- Napój: woda z cytryną
Kolacja – Kuskus razowy z szarpanym kurczakiem i duszonymi warzywami
- Kuskus razowy
- Pierś z kurczaka (chude białko)
- Cukinia
- Papryka czerwona
- Cebula
- Koncentrat pomidorowy
- Napój: herbata owocowa
Szukasz więcej pomysłów na posiłki bogate w błonnik? Sprawdź nasze przepisy na dietę wysokobłonnikową dla dziecka!
Dieta a pasaż jelitowy dziecka – podsumowanie kluczowych informacji
Zaparcia dotyczą 8-10% dzieci. Te problemy z pasażem jelitowym najczęściej wynikają z nieodpowiedniej diety i mało aktywnego trybu życia. Wśród przyczyn jest przede wszystkim:
- dieta uboga w błonnik (tzw. ubogoresztkowa),
- picie zbyt małej ilości płynów (lub wybieranie nieodpowiednich napojów)
- za mało codziennej aktywności fizycznej.
Modyfikacja tych nawyków jest kluczowa w zapobieganiu i leczeniu zaparć.
Z kolei biegunka najczęściej jest objawem infekcji przewodu pokarmowego (np. zatrucia pokarmowego) lub innych schorzeń jelitowych. Odpowiednie zmiany w diecie oraz właściwa podaż wody zapobiegająca odwodnieniu jest kluczowa dla ustąpienia objawów.
W obu przypadkach – zaparć i biegunek – odpowiednio dostosowana dieta oraz dbałość o nawodnienie są kluczowe dla złagodzenia objawów i powrotu uczucia komfortu.
Przeczytaj również: Rozszerzanie diety a zaparcia u niemowląt: Jak wprowadzać pokarmy stałe, aby uniknąć problemów?
Wspomaga prawidłowy pasaż jelitowy, dzięki zawartości składnika pochodzenia roślinnego – manny z jes...
Wspomaga prawidłowy pasaż jelitowy, dzięki zawartości składnika pochodzenia roślinnego – manny z jes...
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego.
Na wzmocnienie odporności. Uzupełnia codzienną dietę w starannie dobrane, naturalne składniki, takie...
Wspiera pamięć i koncentrację, usprawnia procesy uczenia się.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Pierwszy preparat z fukoidanem, który wspomaga pracę zatok.
Spray usuwający złogi woskowiny usznej.
W okresie przejściowego osłabienia, do regeneracji po infekcjach.
Woda morska z ektoiną. Ochrona przed wnikaniem wirusów.
Bibliografia:
„Żywienie dzieci zdrowych i chorych”: H. Weker, M. Barańska Wydawnictwo: PZWL
„Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia” Redakcja: H. Weker, K. Socha, Wydawca: Instytut Matki i Dziecka, 2020
„O żywieniu i aktywności fizycznej dzieci. Prosto, praktycznie, nowocześnie” Redakcja: H. Weker. Wydawca: Instytut Matki i Dziecka, 2015
Ciborowska, H., Rudnicka, A. (2017). Żywienie w zaparciu, W: Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka. Wydawnictwo lekarskie PZWL.
Rychlik E., Stoś K., Woźniak A., Mojska H. Normy żywienia dla populacji Polski. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – Państwowy Instytut Badawczy, 2024, https://ncez.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2025/01/Normy-zywienia-dla-populacji-Polski.pdf