Dlaczego poród boli?
Na ból porodowy składa się bardzo wiele czynników, które oprócz przykrego doznania, mobilizują organizm kobiety do działania w trakcie akcji porodowej. Ból głównie wiąże się z pierwszą i drugą fazą porodu, kiedy rozwiera się szyjka macicy i rodzi się dziecko. Skurcze są bolesne i w czasie porodu ich siła się zwiększa.
Drogi rodne matki są ciasne, a noworodek stosunkowo duży, więc pokonanie kanału rodnego wiąże się z adaptacją tkanek matki i ciała noworodka, szczególnie jego głowy.
Dziecko, przeciskając się przez kanał rodny, powoduje duży nacisk na tkanki miękkie i kostne rodzącej, aby je rozszerzyć i dopasować do swojego ciała – jest w stanie nawet odgiąć kość ogonową kobiety. Przy nacisku przez płód stymulowane są receptory bólowe matki.
Niefarmakologiczne sposoby łagodzenia bólu w trakcie porodu
Ból porodowy można z powodzeniem łagodzić poprzez stosowanie różnych technik relaksacyjnych, masażu czy nawet aromaterapii. Bardzo ważne jest również samo nastawienie kobiety do narodzin dziecka, strach i panika skutecznie potrafią zahamować postęp porodu.
Psychoprofilaktyka okołoporodowa
Podejście rodzącej do porodu i do bólu porodowego jako naturalnego, jest kluczowe w kwestii odbierania bólu. Rozumienie akcji porodowej, brak lęku, zaufanie do personelu i wiara we własne możliwości jest w stanie skutecznie obniżyć poziom odczuwanego bólu oraz wpływa na nastawienie do porodu, jako procesu.
Masaż
Masaż wykonywany w trakcie porodu rozluźnia napięte mięśnie i pozwala lepiej znosić skurcze macicy. Przechodzące przez kanał rodny dziecko mocno napiera na kości miednicy i kość ogonową, dlatego masaż okolicy lędźwiowo-krzyżowej potrafi przynieść prawdziwą ulgę rodzącej.
Immersja wodna
Woda to żywioł, który uspokaja i przynosi ulgę obolałym mięśniom. Ciepła woda jest w stanie rozluźnić ciało, w tym również tkanki kanału rodnego na tyle, że pełne rozwarcie następuje szybciej, a przejście dziecka jest o wiele łagodniejsze. Woda sprawia również, że rodząca się wycisza i skupia na sobie, przez co lepiej współpracuje z położną w trakcie porodu. Poród w wodzie jest mniej urazowy, a krocze lepiej adaptuje się do główki rodzącego się dziecka.
Ruch i pozycja porodowa
Ciężarne często wyobrażają sobie poród w pozycji leżącej na plecach, jednak ruch jest kluczowy w postępie porodu i łagodzeniu porodowego bólu. Oprócz tego, że może znacząco przyspieszyć akcję, sprawia, że kobieta lepiej znosi skurcze i lepiej się czuje.
Preferowana pozycja w trakcie porodu to pozycja wertykalna, czyli taka, która wykorzystuje grawitację i ciężar dziecka.
Dodatkowo kobieta może spacerować, kręcić biodrami na stojąco lub na piłce, czy powoli tańczyć z mocnym oparciem się na partnerze, który będzie podtrzymywać w trakcie skurczów.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Krzyk
Krzyk rodzącej często nie jest dobrze odbierany na oddziałach porodowych, jednak jest to forma ekspresji, która pozwala kobiecie na radzenie sobie z bólem. Rozluźnione usta sprawiają, że krocze również jest lepiej rozluźnione i dzięki temu ma dużą szansę na poród bez większych obrażeń, widzą to zwłaszcza położne przyjmujące porody domowe. Mruczenie, nucenie melodii czy jęk to również sposoby na lepsze znoszenie skurczów.
Prądy TENS
Zastosowanie prądów TENS, czyli elektrostymulacji to sposób na niefarmakologiczne i całkowicie bezpieczne zarówno dla matki, jak i dla dziecka łagodzenie bólu porodowego. Odpowiednie przypięcie elektrod częściowo znosi ból porodowy, polecany jest zwłaszcza w przypadku bólów krzyżowych.
Oddech
Techniki oddechowe, które uspokajają ciało i umysł, zapewniają odpowiednie dotlenienie organizmu kobiety i dziecka są bardzo ważnym filarem porodu. Zastosowanie technik oddechowych, które są w stanie wprowadzić rodzącą w stan relaksacji, często skutecznie odwracają uwagę kobiety od siły poszczególnych skurczów.
W czasie porodu kobieta powinna sama kierować swoim oddechem i robić to tak, żeby dobrze się czuła. Parcie kierowane z zatrzymaniem oddechu jest techniką szkodliwą, chyba że rodząca nie współpracuje, zaczyna panikować, przez co stwarza zagrożenie dla siebie i dziecka – wtedy stanowi postępowanie konieczne do ukończenia porodu.
Aromaterapia, muzykoterapia
Wykorzystanie olejków eterycznych w trakcie porodu może delikatnie wspomóc w wyciszeniu się rodzącej lub przeciwnie – da jej siłę i wzbudzi poczucie mobilizacji. Muzykoterapia działa podobnie, wybrana melodia wprowadza na salę porodową określony nastrój. Wykorzystanie tych metod sprawia, że rodząca nie skupia się na bólu, tylko podąża za skurczem, starając się go wykorzystać.
Farmakologiczne sposoby łagodzenia bólu porodowego
Wykorzystanie leków w uśmierzaniu bólu w trakcie porodu wiąże się z ryzykiem działań niepożądanych zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Stosowanie opioidów może negatywnie wpływać na noworodka zaraz po urodzeniu, skutkując np. przejściowymi problemami z oddechem.
Znieczulenie zewnątrzoponowe uważa się za stosunkowo bezpieczne; pozwala matce na aktywne uczestnictwo w porodzie i zachowanie dobrego samopoczucia, jednak całkowite zniesienie bólu sprawia, że rodząca nie czuje skurczów, przez co poród może się przedłużyć. Odpowiednio prowadzone znieczulenie znosi ból porodowy bez żadnego uszczerbku dla kobiety i dziecka.
Przeczytaj także: Nacięcie krocza podczas porodu – jak go uniknąć?
Smolarek N. i współ.: „Alternatywne sposoby łagodzenia bólu porodowego”, Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu, 2016, 1(46).
Piasek G. Radomski P.: „Niekonwencjonalne metody łagodzenia bólu porodowego”, Studia Medyczne, 2012, 25, 67-72.
Hawkins J.: „Znieczulenie zewnątrzoponowe porodu”, Ginekologia po Dyplomie, 2010, 33-40.
Albrechtsen Ch., Bang U.: „Avanceret smertebehandling under fødslen”, Ugeskr Læger 2017, 179.