Co to jest kolka niemowlęca?
Kolka niemowlęca to przejściowa dolegliwość, dotykająca wg różnych źródeł, od 3 do nawet 40% dzieci. Może ujawnić się zaraz po urodzeniu albo w przeciągu 4. pierwszych miesięcy życia (inne źródła wskazują okres od ukończenia 3. tygodnia do 5. miesiąca). W latach 50. XX wieku powstały tzw. kryteria Wessela, pozwalające różnicować kolkę niemowlęcą z innymi schorzeniami. Głównym objawem kolek jest głośny płacz dziecka, którego nie można uspokoić.
Kryteria Wessela:
- atak płaczu trwa jednorazowo co najmniej 3 godziny,
- dziecko płacze co najmniej 3 dni w tygodniu,
- ataki płaczu zdarzają się przez co najmniej 3 tygodnie.
W 2006 roku dodatkowo opracowano Kryteria Rzymskie III, które precyzują, kiedy konkretnie można mówić o kolce niemowlęcej:
- dziecko zaczyna i kończy płakać bez wyraźnej i uchwytnej przyczyny,
- maluch płacze przez trzy godziny na dobę, trzy dni w tygodniu, co najmniej przez tydzień,
- dziecko rozwija się prawidłowo.
Atak kolki z reguły odbywa się w godzinach popołudniowych i wieczornych, o stałej porze. Płacz ma zawsze jednakowy charakter i wygląda tak, jakby dziecko bardzo cierpiało. Trudno znaleźć sposób, który faktycznie przynosi dziecku ulgę, a płacz jak nagle się rozpoczyna, tak nagle się kończy.
Przeczytaj także: 6 pytań do doradcy chustonoszenia – zalety noszenia dziecka w chuście
Z czym różnicuje się kolki niemowlęce?
Prawidłowa diagnoza kolek niemowlęcych jest bardzo ważna, bo objawy, jakie im towarzyszą, do przypominają stany zapalne lub infekcje. Pediatra może stwierdzić kolki niemowlęce, gdy wykluczy wady anatomiczne oraz wady wrodzone, proces zapalny czy stan nowotworowy. Muszą zostać również wykluczone chwilowe problemy z pracą jelit, jak zaparcia. W czasie badania lekarz ogląda dziecko, aby kolkę różnicować także z uwięźniętą przepukliną oraz niedrożnością przewodu pokarmowego.
Specjalista może zalecić mamie maluszka dietę eliminacyjną z mocnym ograniczeniem produktów z białkiem mleka krowiego, gdyż alergia na białko odzwierzęce również powoduje kolki u dziecka. Jeśli wykluczenie białka sprawi, że dziecko przestanie mieć kolki – uznaje się, że maluch cierpi na alergię i należy zaprzestać podawania produktów zawierających białko mleka krowiego.
Dziecko cierpiące z powodu kolek wyraźnie płacze z powodu dyskomfortu w obrębie brzucha, który bywa twardy i napięty. Pediatra powinien zbadać, czy dziecko nie ma refluksu lub nieżytu żołądkowo-przełykowego. Lekarz powinien wykluczyć zapalenie ucha lub infekcje układu moczowego.
Kiedy może pojawić się kolka u noworodków?
Zwykle pierwsze ataki kolki pojawiają się od drugiego tygodnia po urodzeniu. Niestety, można się ich spodziewać nawet od drugiego lub trzeciego dnia po porodzie. Źródła naukowe wskazują różne terminy ujawnienia się kolek niemowlęcych, jednak nieutulony płacz dziecka bez uchwytnej przyczyny w godzinach wieczornych, występujący najwcześniej od drugiego dnia życia do 3-4 miesiąca to najprawdopodobniej atak kolki niemowlęcej (pod warunkiem że spełnione są kryteria dodatkowe).
Przyczyny kolki niemowlęcej
Kolka niemowlęca nie ma ustalonej przyczyny. Naukowcy biorą pod uwagę niedojrzałość układu pokarmowego, jako najbardziej prawdopodobną teorię powstawania kolek u noworodków i niemowląt. Zbyt uboga flora bakteryjna jelit, która wspomaga pracę układu pokarmowego, to kolejna potencjalna przyczyna kolek. Dzieci po urodzeniu nie radzą sobie z tym, że w ich jelitach zalega pokarm, czasem mają wzdęcia – wzmożona perystaltyka jelit może doprowadzić malucha do płaczu. Jednak należy pamiętać, że kolka, jak wynika z badań, nie jest dla dziecka bolesna i maluchowi nie dzieje się nic złego.
Co jeszcze powoduje kolki u najmłodszych? Alergie, np. na białko mleka krowiego, nietolerancja laktozy, nieprawidłowa technika karmienia piersią, dym tytoniowy, ale również złe relacje w rodzinie, które maluszek odczuwa, mogą dać podobne objawy jak kolka niemowlęca.
Ile trwa kolka u niemowląt?
Czas trwania kolki niemowlęcej to kwestia indywidualna. Jeśli dziecko zaczyna mieć kolki od pierwszych dni życia, jest ryzyko, że będą trwały dłużej niż u malucha, który ma pierwsze ataki kolki po skończeniu pierwszych tygodni.
Badania wskazują, że kolki najczęściej wyciszają się naturalnie po 3-4 miesiącach od narodzin. Zdarza się, że niektóre maluchy borykają się z problemem nawet do 9. miesiąca życia.
Pojedynczy atak kolki ma miejsce zwykle wieczorem lub noc, i trwa co najmniej 3 godziny. Zaczyna się i kończy bez powodu, jest niezależny od karmienia. Gdy kolki trwają bardzo długo, ataki przedłużają się i są bardzo częste, co niepokoi rodziców – warto zgłosić się do pediatry, aby sprawdzić, czy dziecko na pewno ma kolki i czy jest zdrowe.
Dieta dla niemowląt cierpiących na kolki
Nie ma znaczenia czy mama karmi dziecko piersią, czy mlekiem sztucznym – badania jasno wskazują, że brak zależności pomiędzy sposobem karmienia a częstością pojawiania się kolek u najmłodszych. Nie należy rezygnować z karmienia piersią, ani wprowadzać diety eliminacyjnej matki bez wyraźnego powodu.
Gdy rodzice obawiają się, że kolka jest spowodowana przez mieszankę mlekozastępczą – można zmienić produkt na inny.
W przypadku, gdy pediatra podejrzewa, że kolki występują z powodu nietolerancji laktozy, może zalecić podawanie dziecku enzymu przed karmieniem, bez konieczności rezygnacji z karmienia piersią. Jeśli kolka występuje przez alergię na białko mleka krowiego – mama karmiąca piersią powinna wyeliminować produkty zawierające białko, aby sprawdzić, czy faktycznie alergia jest powodem kolek. Rodzice karmiący sztucznie, wybierają mieszankę bez białka mleka krowiego.
Czasem dzieci zgłaszają problemy z brzuszkiem, gdy podawana im jest witamina D. Zdarza się, że użyty olej nie odpowiada układowi pokarmowemu malucha, dlatego należy zmienić preparat na inny.
Dziecku cierpiącemu na kolki można suplementować probiotyki, najlepiej po konsultacji z położną środowiskową lub pediatrą.
Sposoby na kolkę niemowlęcą
Przez to, że kolka niemowlęca nie ma ustalonej przyczyny, a naukowcy biorą pod uwagę różne opcje, jak niedojrzałość układu pokarmowego i układu nerwowego, nagromadzenie gazów, nietolerancję laktozy czy alergię na białko mleka krowiego, ale również ekspozycję na dym tytoniowy, nie ma jednego dobrego sposobu na kolkę. Rodzice w czasie ataku płaczu muszą próbować różnych metod w nadziei, że któraś zadziała. Nie ma jednak gwarancji, że jakakolwiek metoda będzie skuteczna, gdyż kolki niemowlęce zwykle trzeba przeczekać. Po trzecim miesiącu życia z reguły ustają.
Czego warto spróbować, gdy nasze dziecko ma kolkę niemowlęcą?
- Masaż brzuszka z wykorzystaniem olejku.
- Ciepły termofor z pestek wiśni.
- Przytulanie się „skóra do skóry”.
- Dźwięk suszarki, pralki, radia.
- Kąpiel np. w wiaderku.
- Kołysanie i noszenie, chustowanie.
- Przyciemnione światło.
- Jazda autem.
- Podawanie probiotyku.
Kolce niemowlęcej nie można zapobiegać. Pojawia się u wielu maluchów, ale brak ustalonej przyczyny sprawia, że przynoszenie dzieciom ulgi to jak błądzenie po omacku. Jeśli jakiś sposób jest skuteczny, należy go stosować, jednak rodzice muszą często spróbować bardzo wielu rzeczy, zanim odkryją, co faktycznie sprawia, że atak kolki się kończy, a dziecko przestaje płakać.
W dużej mierze należy uzbroić się w cierpliwość. To bardzo trudne widzieć, jak dziecko zwija się z bólu i płacze, jednak kolki to stan, który szybko mija. Część badań naukowych uznaje, że kolki nie są bolesne dla maluszka, a jedynie powodują dyskomfort. Jak jest faktycznie, trudno powiedzieć. Naukowcy od lat próbują dociec, dlaczego dzieci płaczą i jak im pomóc; jest wiele teorii, jednak żadna nie została potwierdzona i uznana za prawdziwą.
Rodzicom pozostaje próbować przetrwać ten trudny okres, a jeśli przedłużające się kolki nas niepokoją – warto skonsultować stan zdrowia dziecka z lekarzem.
Kolki niemowlęce a karmienie piersią
Często kobiety karmiące piersią słyszą, że ich dziecko ma kolki, dlatego, że jest karmione naturalnie, a matka zupełnie nie zwraca uwagi na to, co je. Zgodnie z aktualną wiedzą medyczną nie ma powodów, aby kobieta karmiąca przechodziła na dietę lekkostrawną czy rezygnowała z ulubionych produktów, gdyż to nie wpływa pozytywnie na jakość mleka. Dieta matki nie powoduje kolek u malucha.
Wcześniej jednak znajduje się informacja, że lekarz może zalecić dietę eliminacyjną. Faktycznie, jeśli jest podejrzenie alergii na białko mleka krowiego, zaleca się, aby matka odstawiła alergizujące produkty, aby sprawdzić, czy dziecko jest uczulone. Alergeny przenikają do mleka, dlatego nie należy odstawiać dziecka od piersi, a jedynie obserwować malucha.
Może zainteresować Cię również: Dlaczego karmienie piersią bywa takie trudne?
https://www.infona.pl/resource/bwmeta1.element.psjd-bd592b33-cb01-4c3c-869a-d8284f1ff817 dostęp z dnia 5.09.2022,