To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Rozwój wzroku dziecka w ciąży
Zmysł wzroku zaczyna się rozwijać w 7. tygodniu ciąży. Wtedy kształtują się zawiązki oczu, a tydzień później powieki i źrenice. Około 16. tygodnia płód jest w stanie reagować na silne światło skierowane na brzuch, mimo że nie otwiera oczu, a około 24. tygodnia poruszać gałkami ocznymi w skoordynowany sposób. Rozejrzeć się wokół siebie może dopiero około 27. tygodnia, bo wtedy wykształca się siatkówka i maluszek uczy się podnosić powieki. Nie wiadomo jednak, czy jest w stanie zobaczyć cokolwiek w brzuchu mamy.
Jak widzi noworodek?
Wiadomo za to jak dziecko widzi tuż po narodzinach. W pierwszym miesiącu życia noworodek ma ostrość widzenia mniej więcej na poziomie 10 procent. Zauważa tyle, ile dorosły przy patrzeniu przez mleczną szybę. Nie jest w stanie rozpoznawać kształtów i postrzega wszystko jako płaskie, ale reaguje na światło i poruszające się obiekty.
Można powiedzieć, że widzi dobrze z odległości 20-30 cm, a wszystko, co znajduje się dalej mu się rozmywa. Dodatkowo najlepiej dostrzega przedmioty zlokalizowane na obrzeżach, a nie w centrum. Nawet, gdy bada wzrokowo twarz, zatrzymuje wzrok głównie na zewnętrznych częściach – na linii włosów lub brodzie. Co ciekawe, posługuje się raz jednym, raz drugim okiem.
A co z kolorami? Noworodek początkowo widzi wyłącznie kontrastowe zestawienia dwóch kolorów – czarnego i białego. Dłużej patrzy na wzory niż na rzeczy w jednolitym kolorze, dlatego warto mu pokazywać duże czarno-białe przedmioty, np. karty kontrastowe. Pod koniec pierwszego miesiąca życia zaczyna dostrzegać czerwony, a w kolejnych tygodniach zielony, żółty i niebieski.
Rozwój wzroku w pierwszym roku życia
Już między 2. a 3. miesiącem życia maluszek potrafi m.in.:
- wpatrywać się w ruchome obiekty,
- badać wzrokowo bliskie otoczenie,
- przyglądać się wewnętrznym elementom twarzy – nosom, oczom i ustom,
- śledzić ruchy osób poruszających się w pobliżu,
- nawiązywać i utrzymywać kontakt wzrokowy,
- wyciągać ręce w kierunku ciekawych obiektów, które zobaczy,
- widzieć trójwymiarowo.
Ma on coraz lepszą ostrość wzroku, dobrą wrażliwość na kontrast i większe pole widzenia niż na początku.
Pomiędzy 3. a 5. miesiącem dziecko zaczyna widzieć obuocznie i przestrzennie, badać wzrokowo swoje dłonie, szybko przenosić spojrzenie z jednego przedmiotu na drugi, sięgać w kierunku widzianych przedmiotów, obserwować upadające zabawki i oddalające się osoby. Ma też już prawie pełne pole widzenia.
W dwóch kolejnych miesiącach wykonuje w pełni skoordynowane ruchy oczami, zyskuje pełną lub zbliżoną do pełnej ostrość wzroku, rozwija koordynację oko-ręka, manipuluje przedmiotami pod kontrolą wzroku, a także przejawia początki pamięci wzrokowej – rozpoznaje osoby i obiekty. Jest w stanie również dostrzegać różnice w odcieniach kolorów i zauważać mniej jaskrawe barwy niż do tej pory.
Między 7. a 12. miesiącem życia może naśladować niektóre ekspresje twarzy i proste czynności, patrzeć na małe przedmioty i podążać za nimi wzrokiem, dostrzegać otwory i zagłębienia, rozróżniać szczegóły oraz z zainteresowaniem oglądać obrazki. W okolicy pierwszego roku życia wzrok malucha ma podobną sprawność jak u dorosłego.
Jak stymulować rozwój wzroku?
Czy da się stymulować rozwój wzroku u dziecka? Tak! I warto to robić. Na początku dobrze jest pokazywać noworodkowi karty lub książeczki kontrastowe z obrazkami w biało-czarnych barwach. Ważne, żeby zwrócić uwagę nie tylko na odcienie, lecz także na wyraźne kontury, różne wzory i kształty. Przedmioty należy umieszczać nie na wprost oczu, ale naprzemiennie z boku, zbliżając je i oddalając od twarzy dziecka.
Później można proponować maluchowi zabawki z czerwonymi, zielonymi i żółtymi elementami, a po 6. miesiącu życia w wielu kolorach. Warto pokazywać je nie tylko w trakcie leżenia na plecach, lecz także na brzuszku.
Lepiej jednak unikać świecących i grających zabawek, ponieważ te nadmiernie stymulują zmysły i mogą szybko męczyć dziecko. Uwaga również na ekrany, np. telewizory czy tablety – światło, które emitują nie wpływa korzystnie na rozwój wzroku.
Jakie sytuacje i objawy mogą być niepokojące?
A kiedy można podejrzewać, że wzrok maluszka nie rozwija się prawidłowo? Jakie objawy są wskazaniem do konsultacji lekarskiej? Jeśli dziecko:
- mające 3 miesiące nie podąża wzrokiem za poruszającymi się przedmiotami i nie skupia wzroku na twarzach,
- jest nadmiernie wrażliwe na światło,
- ma nierówne źrenice lub oczy,
- rzadko otwiera oczy,
- ma problemy z koordynacją ręka-oko,
- ma zaczerwienione i często łzawiące oczy,
- zezuje po 3. miesiącu życia,
- wyraźnie preferuje patrzenie jednym okiem,
- nie interesuje się otoczeniem,
- ma ciągle rozszerzone źrenice,
warto skontaktować się z pediatrą. Gdy lekarz zauważy jakiekolwiek nieprawidłowości, może skierować niemowlę do okulisty, a ten zleci odpowiednie leczenie.
Podsumowując, rozwój wzroku dziecka zaczyna się na początku ciąży i trwa mniej więcej do ukończenia pierwszego roku życia. W tym czasie stopniowo poprawia się ostrość i zwiększa pole widzenia. Maluszek zaczyna widzieć obuocznie, rozpoznawać coraz więcej kolorów i dostrzegać nawet małe przedmioty. Warto jednak pamiętać, że noworodek jest w stanie zauważyć wyłącznie kontrastowe elementy – biało-czarne, a pod koniec pierwszego miesiąca życia również czerwone, zaś sześciomiesięczny niemowlak te w różnych barwach, także tych mniej jaskrawych.
Aby wspomagać rozwój wzroku u maluszka, dobrze jest od początku pokazywać mu kontrastowe karty i książeczki, a później wprowadzać zabawki w różnych kolorach o wyraźnych kształtach. Jeśli zauważymy jakiekolwiek niepokojące objawy, lepiej od razu skonsultować się z pediatrą. Im szybciej zdiagnozuje się ewentualne problemy, tym szybciej będzie można wdrożyć leczenie, które pozwoli wyeliminować albo ograniczyć rozwój wad wzroku.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Bibliografia
1. Jak widzi dziecko?, https://www.srnis.org/jak_widzi_dziecko.pdf, [dostęp na: 9.12.2024].
2. Urzędowska M., Rozwój widzenia i ocena funkcjonowania wzrokowego dziecka w wieku 0-3 lat, https://przegladokulistyczny.pl/2024/06/20/rozwoj-widzenia-i-ocena-funkcjonowania-wzrokowego-dziecka-w-wieku-0-3-lat, [dostęp na: 9.12.2024].
3. Kapuściok E., Jak rozwija się widzenie małego dziecka, https://poradnia.pcpppidn.eu/wp-content/uploads/2020/04/JAK-ROZWIJA-SIĘ-WIDZENIE-MAŁEGO-DZIECKA-1.pdf, [dostęp na: 10.12.2024].