To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Nos pełni wiele funkcji, takich jak: przewodzenie, oczyszczanie, nawilżanie i ogrzewanie wdychanego do dróg oddechowych powietrza. Dzięki posiadaniu nosa czujemy zapachy, a prawidłowa budowa i przepuszczalność tego narządu odpowiadają też za tonację i barwę naszego głosu. Nos jest swoistą bramą do całego układu oddechowego i to on jest miejscem pierwszego kontaktu z alergenami i niesprzyjającymi czynnikami środowiskowymi. Katar, zarówno alergiczny, jak i niealergiczny upośledza funkcje nosa, co ma wpływ na pogorszenie funkcjonowania całego układu oddechowego.
Objawy kataru alergicznego u dziecka mogą przyczynić się znacząco do obniżenia jakości życia i utrudnić codzienne funkcjonowanie. Prawidłowe rozpoznanie i skuteczne leczenie kataru alergicznego u dziecka może znacznie poprawić mechanizm fizjologicznego oddychania.
Nieżyty nosa dzieli się na zapalne, które stanowią około 90% diagnozowanych przypadków i niezapalne, które stanowią zaledwie 10% przypadków wszystkich nieżytów nosa.
W obrębie zapalnych nieżytów nosa możemy wyróżnić ich następujące rodzaje:
- infekcyjny nieżyt nosa: wirusowy i bakteryjny,
- alergiczny nieżyt nosa: sezonowy i całoroczny,
- niealergiczny eozynofilowy nieżyt nosa.
W obrębie niezapalnych nieżytów nosa wyróżnić można:
- idiopatyczny nieżyt nosa,
- hormonalny nieżyt nosa,
- polekowy nieżyt nosa,
- inne: starczy, zanikowy, smakowy nieżyt nosa.
Katar alergiczny u dziecka czy zwykły katar? Czym się różnią?
W tym akapicie skupimy się na rozróżnieniu alergicznego i infekcyjnego nieżytu nosa. Prawidłowa ocena tego, na jaki rodzaj kataru cierpi nasze dziecko może być nie lada wyzwaniem.
Katar alergiczny, czyli alergiczny nieżyt nosa (ANN) to zespół objawów, które wywoływane są przez reakcję IgE-zależną na alergen pojawiający się na błonie śluzowej nosa. Jest to choroba zapalna o immunologicznym pochodzeniu. Rozwój kataru alergicznego jest zależny od kombinacji czynników genetycznych i środowiskowych. Katar alergiczny może mieć charakter napadowy – pojawia się stosunkowo szybko po kontakcie z alergenem i może równie szybko ustąpić po izolacji od czynnika uczulającego.
Objawami kataru alergicznego są:
- wodnista wydzielina z nosa,
- napadowe kichanie,
- swędzenie nosa,
- uczucie zatkanego nosa.
Czynniki wpływające na zapadalność na katar alergiczny u dziecka to:
- alergeny izolowane z powietrza: pyłki roślin, roztocze kurzu domowego, zarodniki grzybów pleśniowych, fragmenty naskórka i sierść zwierząt,
- alergeny zawodowe i zanieczyszczenia powietrza,
- uwarunkowania genetyczne: atopia.
Infekcyjny nieżyt nosa charakteryzuje się obecnością stanu zapalnego, który obejmuje zatoki przynosowe i jamę nosa. Powodują go wirusy, takie jak:
- rinowirusy,
- koronawirusy,
- adenowirusy,
- wirus syncytialno-oddechowy (RSV),
- wirus grypy i paragrypy.
Katar infekcyjny, określany również jako ostre zapalenie błony śluzowej nosa i zatok (OZNZ) przyczynia się do upośledzenia drożności nosa, wycieku płynu surowiczo-śluzowego lub śluzowo-ropnego, objawia się bólem twarzy, a niekiedy również czasowym osłabieniem lub zanikiem węchu.
Zdarza się, że w wirusowym katarze infekcyjnym dochodzi do zaostrzeń, spowodowanych bakteryjnym nadkażeniem nosa i zatok.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Katar alergiczny u dziecka – rodzaje
Katar alergiczny u dziecka można podzielić na dwa rodzaje, w zależności od ilości czasu, przez jaki utrzymują się jego objawy. Jakie są rodzaje kataru alergicznego u dziecka i jak ocenić, z którym rodzajem alergicznego nieżytu nosa mamy do czynienia?
Sezonowy katar alergiczny
Sezonowy katar alergiczny charakteryzuje się powtarzalnością występowania. Może pojawiać się mniej więcej w tym samym okresie co roku i jest uzależniony od alergenów, które są aktywne w danym momencie. Sezonowy katar alergiczny u dziecka miewa gwałtowny przebieg i równie szybko może ustąpić. Charakteryzuje się dużą intensywnością, która związana jest najczęściej z nagłą stycznością z alergenem. Przy uczuleniu np. na pyłki roślin styczność z tym alergenem może powodować nagłe pojawienie się wodnistej wydzieliny w nosie, napadów kichania, świądu nosa, a wszystkie te objawy mogą współwystępować z alergicznym zapaleniem spojówek, które często współistnieje z ANN.
Całoroczny katar alergiczny
Całoroczny katar alergiczny u dziecka ma charakter przewlekły. Najczęściej jest spowodowany stałym kontaktem z alergenem. W przeciwieństwie do sezonowego kataru alergicznego całoroczny ma mniej intensywny przebieg. Objawy całorocznego kataru alergicznego towarzyszą dziecku przez większą część roku i nie są tak zintensyfikowane. Dziecko może odczuwać blokadę nosa, która jest wówczas głównym symptomem kataru alergicznego. Całoroczny katar alergiczny jest spowodowany przez alergeny, które stale występują w najbliższym otoczeniu uczulonego dziecka. Są to najczęściej zarodniki grzybów pleśniowych z rodzaju Cladosporium i Alternaria, a także roztocze kurzu domowego, pierze bądź alergeny pokarmowe, takie jak jaja, mleko, owoce czy kakao. O ile alergeny pokarmowe można z mniejszą lub większą łatwością wykluczyć z diety dziecka, tak walka z zarodnikami grzybów czy roztoczami bytującymi w pomieszczeniach jest już zadaniem znacznie trudniejszym.
Katar alergiczny u dziecka – skąd się bierze?
Katar alergiczny u dziecka często nie ma jednej przyczyny. Alergiczny nieżyt nosa jest chorobą, na której rozwój ma wpływ wiele różnych, często współistniejących czynników, takich jak:
- alergeny pyłków roślin,
- alergeny pleśni i grzybów,
- jad owadów,
- sierść i fragmenty naskórka zwierząt,
- alergeny zawodowe,
- zanieczyszczenia powietrza,
- czynniki genetyczne – atopia.
Czynnikami, których występowanie może zwiększać ryzyko zachorowania na katar alergiczny są uwarunkowania genetyczne:
- występowanie atopii u rodziców,
- niska masa urodzeniowa noworodka
- ciągłe podwyższenie stężenia IgE (>100 jm./ml przed 6 rokiem życia)
oraz czynniki środowiskowe:
- wczesne wprowadzenie pokarmów mieszanych i stałych do diety niemowląt,
- narażenie na alergeny wziewne w okresie niemowlęcym,
- zakażenia niektórymi wirusami w wieku od 0 do 3 lat,
- poród jesienią lub wiosną,
- ekspozycja na dym tytoniowy – bierne palenie.
Katar alergiczny jest najczęściej występującym schorzeniem o podłożu alergicznym. Cierpi na niego 10-25% populacji ludzi. Alergiczny nieżyt nosa występuje na wszystkich kontynentach z podobną intensywnością, stale też notowane są wzrosty występowania tej choroby alergicznej. Związane są one między innymi ze stale rosnącym zanieczyszczeniem powietrza, którym oddychamy, a także zmianą diety, zwiększonym narażeniem na alergeny czy coraz większą ekspozycją społeczeństw na stres.
Katar alergiczny u dziecka – skutki
Katar alergiczny u dziecka istotnie wpływa na jakość i komfort jego codziennego życia. W okresach nasilenia objawów choroby, dzieci często muszą opuszczać zajęcia szkolne, co wpływa na konieczność późniejszego nadrabiania materiału szkolnego. Ponadto stale zatkany nos może przyczyniać się do występowania problemów ze snem, a to prowadzi do zmęczenia i problemów ze skupieniem w ciągu dnia. Wszystko to może prowadzić do irytacji i napadów gniewu spowodowanych większą drażliwością dziecka.
Niekorzystne skutki dla samopoczucia dziecka może mieć także przyjmowanie leków przeciwhistaminowych pierwszej generacji. Mogą one powodować senność, drażliwość, zaburzenia koncentracji, zawroty głowy. Takie objawy mogą występować u 20-60% osób leczonych lekami przeciwhistaminowymi pierwszej generacji i potrafią równie skutecznie obniżyć jakość życia, jak sam katar alergiczny.
Katar alergiczny u dziecka – powikłania
Częstym powikłaniem kataru alergicznego u dzieci jest rozwój astmy oskrzelowej, która jest bardzo poważną, przewlekłą chorobą. Z alergicznym nieżytem nosa mogą współistnieć też inne choroby, takie jak:
- ostre zapalenie spojówek,
- zapalenie ucha środkowego,
- atopowe zapalenie skóry,
- zapalenie zatok obocznych nosa,
- polipy nosa.
Katar alergiczny u dziecka może powodować także zaburzenie funkcji trąbki Eustachiusza, uszkodzenia słuchu, problemy z węchem. U małych dzieci mogą występować zaburzenia w rozwoju mowy, skrzywienia zgryzu i nawykowe oddychanie przez otwarte usta.
Naturalna pomoc w alergicznym zapaleniu spojówek.
Łagodzi objawy skórne alergii
Redukuje stany zapalne dróg oddechowych, chroni i nawilża błonę śluzową dróg oddechowych.
Intensywne nawilżenie suchych i podrażnionych oczu.
Lekko hipertoniczny spray do nosa z ektoiną na alergię
Krem z ektoiną do stosowania już od 1. miesiąca życia.
Fazy nieżytu nosa u dzieci – jakie są?
Pierwszą fazą alergicznego nieżytu nosa, która występuje w wyniku kontaktu z alergenem, jest rozszerzenie się naczyń krwionośnych nosa i wzrost ilości śluzu. Jego nadmiar zaczyna wyciekać w formie lejącej wydzieliny. Kolejną fazą jest obrzęk błony śluzowej nosa i zatok.
Obraz kliniczny kataru alergicznego u dziecka zależy w dużej mierze od rodzaju alergenu, jego stężenia, a także czasu, przez jaki dziecko było na ten alergen narażone. Alergiczny nieżyt nosa może przebiegać z obecnością ataków kichania i wodnistej wydzieliny z nosa, lub może mu towarzyszyć mocno zatkany nos i gęsta wydzielina.
Jak rozpoznać katar alergiczny u dziecka – badania
W rozpoznaniu kataru alergicznego u dziecka dużą rolę odgrywa wywiad przeprowadzony przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. To od jego decyzji diagnostycznych będzie zależało to, czy katar alergiczny u dziecka zostanie prawidłowo zdiagnozowany, by można było rozpocząć leczenie w poradni alergologicznej lub skuteczne leczenie objawowe.
W przypadku alergicznego nieżytu nosa punktowe testy skórne nie zawsze są w stanie dać nieprzekłamany wynik. Bywa tak, że dają one ujemny wynik przy występowaniu wszystkich objawów uczulenia – kiedy np. dziecku podawane są leki przeciwhistaminowe, by zmniejszyć uciążliwość alergii.
Warto wiedzieć również, że czasami niski poziom przeciwciał IgE w surowicy krwi nie jest wystarczającym dowodem na wykluczenie kataru alergicznego u dzieci. Okazuje się, że nawet u 10% osób cierpiących na katar alergiczny podwyższony poziom przeciwciał IgE występuje wyłącznie w błonie śluzowej nosa.
Katar alergiczny u dziecka – jak zmniejszać objawy?
Jeżeli wiemy, jaki alergen uczula dziecko – warto zrobić wszystko, by ekspozycja na ten czynnik drażniący była jak najmniejsza. W przypadku alergii wiosennych należy unikać spacerów po lasach, łąkach i parkach w słoneczne i wietrzne dni, kiedy stężenie pyłków jest najwyższe. Polecane są za to spacery tuż po deszczu, wietrzenie mieszkania wcześnie rano i późnym wieczorem, kiedy pyłki nie uczulają tak intensywnie.
Jeśli dziecko jest uczulone na roztocze kurzu domowego – wówczas najlepszym wyborem jest zrezygnowanie z nadmiaru tekstyliów, w których lubią bytować roztocze, a więc: rozważyć używanie rolet zamiast zasłon i firanek, ograniczyć ilość dywanów i ozdobnych tekstyliów pościelowych. Wszystko to ułatwi sprzątanie i znacznie zmniejszy możliwość gromadzenia się kurzu w mieszkaniu. Warto stosować również elektryczne oczyszczacze powietrza – szczególnie w sypialni malucha. Oczyszczacz powietrza nawilży je i oczyści z alergenów.
Katar alergiczny u dziecka – jak leczyć?
Leczenie kataru alergicznego u dziecka polega głównie na działaniu objawowym. Warto płukać nos dziecka roztworem soli fizjologicznej lub soli morskiej w celu usunięcia alergenów z powierzchni błony śluzowej nosa. Takie płukanie ułatwi też usuwanie zalegającej wydzieliny.
Warto wiedzieć, że nie powinno się stosować irygacji nosa w sytuacji, w której obie jego dziurki są niedrożne. Może to spowodować uszkodzenie ucha.
Aby ulżyć dziecku i pomóc mu w odblokowaniu dróg oddechowych, warto zastosować inhalacje na alergię. Na rynku dostępne są preparaty do inhalacji z ektoiną. Można kupić je w formie ampułek, których używa się w nebulizatorach. Produkty te są roztworami izotonicznymi, czyli mają takie samo stężenie jak to, które panuje w komórkach ciała człowieka. Ektoina ma zdolność wiązania wody, dzięki czemu tworzy ochronną warstwę wodną, która intensywnie nawilża drogi oddechowe, a także chroni je przed kontaktem z czynnikami drażniącymi, które powodują nasilenie alergicznego nieżytu nosa.
W przypadku zatkanego nosa można również stosować spray do nosa z ektoiną. Jest to bezpieczny preparat, który nie uzależnia, a zawarta w nim ektoina nawilża błonę śluzową nosa, powleka ją ochronną warstwą, redukuje swędzenie nosa i dyskomfort związany z katarem siennym.
Jeśli oprócz kataru alergicznego u dziecka występują objawy alergicznego zapalenia spojówek – warto zastosować krople do oczu z ektoiną. Działają one nawilżająco na powierzchnię oka, a oprócz tego łagodzą zaczerwienienie i swędzenie oczu.
Lekarze często przepisują pacjentom glikokortykosteroidy, które stosuje się donosowo. Zmniejszają one objawy zarówno sezonowego, jak i całorocznego kataru alergicznego, ponieważ hamują procesy zapalne. Warto wiedzieć jednak, że glikokortykosteroidy nie działają doraźnie. Poprawę po zastosowaniu leków z tej grupy obserwuje się po kilku do kilkudziesięciu godzin, a najlepsze efekty w leczeniu osiąga się po około 2-4 tygodniach. Glikokortykosteroidy stosowane zgodnie z zaleceniami są bezpieczne również dla dzieci.
Często w leczeniu kataru alergicznego u dzieci stosuje się donosowo leki przeciwhistaminowe drugiej generacji. W przeciwieństwie do leków pierwszej generacji nie powodują one uczucia senności, zmęczenia, ani nie przyczyniają się do zaburzeń koncentracji.. Część z dostępnych leków przeciwhistaminowych drugiej generacji ulega ponadto przekształceniu do aktywnych metabolitów, dzięki czemu działają one szybciej.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Bibliografia:
- Rutkowski R., Kosztyła-Hojna B., Rutkowska J., Alergiczny nieżyt nosa – problem epidemiologiczny, ekonomiczny i społeczny XXI wieku, Pneumonologia i Alergologia Polska 2008, tom 76, nr. 5, str. 348-352.
- Jędrzejek M., Pokorna-Kałwak D., Mastalerz-Migas A., Alergiczny i niealergiczny nieżyt nosa, Lekarz POZ, 2/2020, str. 137-141.
- Opracowanie zbiorowe, Interna Szczeklika, Alergiczny nieżyt nosa, Medycyna Praktyczna, Kraków 2019, str. 1194-1199.
- Grad A., Bartoszewicz L., Kalicki B., Jung A., Rozpoznanie i leczenie alergicznego nieżytu nosa, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 2009, nr. 5, str. 199-203.
- Rapiejko P., Zasady profilaktyki w alergicznym nieżycie nosa, Alergeny pyłku roślin, Medical Education 2012, str. 93.