Czym jest kolka jelitowa?
Definicja kolki jelitowej używana obecnie powstała w latach 50. Stworzył ją amerykański pediatra, Morris Wessel, który określił, że kolka to rozdrażnienie i napad płaczu:
- którego nie można ukoić,
- który trwa co najmniej trzy godziny,
- który pojawia się co najmniej 3 razy w tygodniu przez co najmniej 3 tygodnie.
Kolkę diagnozuje się wtedy, gdy spełnione zostaną wszystkie powyższe kryteria przy założeniu, że dziecko rozwija się prawidłowo i odpowiednio przybiera na wadze.
Objawy kolki jelitowej
Jak objawia się kolka jelitowa? Jej symptomy są charakterystyczne i niemożliwe do przeoczenia. Kolka wywołuje silny ból brzucha ze wzdęciem, prężeniem się i głośnym, ciągłym lub rzadziej przerywanym płaczem. Brzuch maluszka jest napięty, dziecko na zmianę silnie przykurcza i prostuje nóżki, ma zaciśnięte rączki, zaczerwienioną twarz, a czasami również bladą obwódkę wokół ust.
Napady występują głównie w godzinach popołudniowych, wieczornych oraz nocnych i trwają nawet kilka godzin, w trakcie których maluch wygina się, grymasi i jest niespokojny.
Przyczyny kolki jelitowej
Co może powodować ataki kolki jelitowej? Tak naprawdę do końca nie wiadomo. Nie znamy wszystkich przyczyn tej dolegliwości i mechanizmów jej powstawania. Przypuszcza się, że kolka jest efektem nakładania się na siebie różnych czynników biologicznych, gastroenterologicznych i psychologiczno-społecznych.
Najczęściej mówi się o tym, że kolkę powodują:
- niedojrzałość układu pokarmowego lub zaburzenia jego funkcjonowania (wzmożona perystaltyka czy nadmierna produkcja gazów jelitowych),
- niedojrzałość układu nerwowego,
- nietolerancja laktozy,
- alergia na białka mleka krowiego w przypadku dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym,
- zaburzenia mikroflory jelitowej,
- nieprawidłowa technika karmienia prowadząca do połykania nadmiernej ilości powietrza,
- narażenie na różne bodźce zewnętrzne,
- temperament malucha,
- stres w domu,
- kontakt z dymem tytoniowym.
Jak reagować, gdy maluch ma objawy kolki jelitowej?
Co można zrobić, żeby złagodzić atak kolki jelitowej? Przede wszystkim zachować spokój, chociaż to zazwyczaj naprawdę trudne. Warto jednak pamiętać, że nerwowość rodzica udziela się maluszkowi, który współodczuwa nasz stres i napięcie, przez co jego dolegliwości jeszcze bardziej się nasilają.
Niektórym maluchom na ból pomaga delikatny masaż brzuszka wykonywany okrężnymi ruchami, innym kąpiel, a jeszcze innym ciepłe okłady z termoforów żelowych albo wypełnionych pestkami wiśni. Kiedyś zalecano podawanie dzieciom herbatek ziołowych, ale dziś – w obliczu obecnej wiedzy – zdecydowanie się to odradza, zalecając wyłączne karmienie piersią lub mlekiem modyfikowanym do ukończenia 6. miesiąca życia.
Jeśli napady kolki są wyjątkowo uciążliwe, warto zweryfikować technikę karmienia zarówno w przypadku karmienia piersią, jak i mlekiem modyfikowanym, a później skonsultować się z pediatrą. Czasami konieczne jest podawanie probiotyków, które wspomagają tworzenie korzystnej mikrobioty, symetykonu lub dimetikonu, czyli związków powodujących pękanie pęcherzyków gazu obecnych w przewodzie pokarmowym albo laktazy, czyli enzymu odpowiadającego za trawienie laktozy, cukru obecnego w mleku.
Podsumowując, kolka jelitowa to powszechna dolegliwość, która wywołuje silny ból brzucha u maluszków. Może być związana m.in. z niedojrzałością układu pokarmowego, nietolerancją laktozy, zaburzeniami mikroflory jelitowej czy nieprawidłową techniką karmienia. Nie wymaga leczenia, bo ustępuje samoistnie zazwyczaj między 3. a 4. miesiącem życia, ale jej ataki można zmniejszać, stosując masaże, ciepłe okłady oraz symetykon, laktazę lub probiotyki. Wspomniane preparaty wdraża się jednak dopiero po konsultacji z pediatrą.
Bibliografia:
1. Wysocka M., Kolka jelitowa niemowląt, „Medycyna Rodzinna”, 2021, nr 2, s. 105–106.
2. Czerwionka-Szaflarska M., Gawryjołek J., Kolka jelitowa w praktyce pediatrycznej, „Forum Medycyny Rodzinnej”, 2010, t. 4, nr 6, s. 408–414.
3. Ryżko J., III klasyfikacja rzymska zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego okresu niemowlęcego i młodszego dzieciństwa, „Przegląd Gastroenterologiczny”, 2008, nr 3(2), s. 72–78.