Skóra noworodka a skóra osoby dorosłej – odrębności
Skóra noworodka, jak i niemowlęcia różni się znacząco od skóry dziecka starszego i osoby dorosłej. Skóra małego dziecka ciągle dojrzewa i ulega dynamicznym zmianom adaptacyjnym.
Naskórek noworodka jest istotnie cieńszy i słabiej wykształcony, zarówno pod względem strukturalnym, jak i funkcjonalnym. Przydatki skóry, w tym gruczoły łojowe oraz gruczoły potowe również są jeszcze niedostatecznie wykształcone, co sprawia, że proces termoregulacji noworodka jest jeszcze nie w pełni rozwinięty.
Cieńszy naskórek oraz mniej szczelna bariera naskórkowa sprawia, że wgłąb skóry znacznie łatwiej przenikają również aplikowane na nią substancje. Z tego względu wiele leków dermatologicznych jest dozwolonych do stosowania od pewnego wieku. W tym miejscu należy szczególnie uważać na miejscowe leki glikokortykosteroidowe, które u noworodków cechują się szczególnie dużym wchłanianiem, a tym samym mogą powodować ogólnoustrojowe działania niepożądane. Właśnie dlatego nie powinniśmy stosować samodzielnie leków miejscowych u dzieci (na przykład stosować u młodszych dzieci preparatów, które zostały przepisane przez lekarza starszemu rodzeństwu).
Czy każdy noworodek wymaga stosowania emolientów?
Mitem jest stwierdzenie, że każde dziecko wymaga stosowania preparatu nawilżającego. Dziecko ze zdrową skóra, która nie ma problemów dermatologicznych nie wymaga stosowania specjalnej pielęgnacji. Wyjątkiem w tym przypadku jest dodatni wywiad atopowy, o czym więcej przeczytamy w kolejnych akapitach tego artykułu. Jakie kosmetyki wybierać, jeżeli już chcemy coś zastosować? Warto wybierać te produkty, które są dozwolone do stosowania u dzieci od 1. dnia życia, najlepiej dermokosmetyki. Co więcej, kosmetyki dla tak małych dzieci powinny mieć jak najkrótszy skład i powinny być pozbawione substancji zapachowych.
prosto z natury
Balsam z ektoiną do stosowania już od 1. dnia życia. Dla skóry wrażliwej, suchej i atopowej.
Krem z ektoiną do stosowania już od 1. miesiąca życia.
Idealny sposób na pielęgnacje ust poza domem.
O działaniu nawilżającym i ochronnym
W jakim przypadku należy stosować emolienty od 1. dnia życia?
Istnieją jednak pewne przypadki, w których stosowanie codziennej pielęgnacji jest konieczne już od pierwszego dnia życia. Mowa tutaj o sytuacji, gdy w rodzinie dziecka mamy do czynienia z dodatnim wywiadem atopowym, a więc gdy u najbliższych krewnych malucha występują schorzenia takie jak atopowe zapalenie skóry, astma alergiczna, czy też alergiczny nieżyt nosa. Badania pokazują bowiem, że w tym przypadku stosowanie emolientów od pierwszego dnia życia pozwala na zmniejszenie ryzyka zachorowania na atopowe zapalenie skóry aż o połowę.
Warto wyjaśnić sobie w tym miejscu czym są emolienty. Emolienty to produkty dermokosmetyczne, których rolą jest wspieranie bariery naskórkowej, nawilżanie skóry i jej ochrona przed szkodliwymi czynnikami środowiska zewnętrznego. Wyróżniamy klasyczne emolienty, a więc takie, które w swoim składzie zawierają znane od dawna substancje nawilżające (a więc na przykład mocznik, czy glicerol) i ograniczające parowanie wody (parafina, wazelina).
Należy mieć świadomość, że na rynku znajdziemy również tak zwane emolienty plus, które oprócz tych tradycyjnych składników zawierają dodatkowe substancje, zapewniające produktom dodatkowe właściwości. Jedną z takich substancji jest ektoina, która wykazuje działanie przeciwzapalne, silnie nawilżające (jest zdolna do wiązania cząsteczek wody), a także ochronne w stosunku do komórek skóry – chroni skórę między innymi przed działaniem promieniowania UV. Jest to substancja pochodzenia naturalnego, która występuje w komórkach bakterii ekstremofilnych, a więc zdolnych do przeżycia w ekstremalnych warunkach środowiskowych – na przykład w bardzo wysokiej lub niskiej temperaturze, a także przy dużym zasoleniu i narażeniu na promieniowanie ultrafioletowe.
O czym jeszcze trzeba pamiętać?
Mówiąc o pielęgnacji skóry dziecka, nie możemy zapomnieć o ochronie przeciwsłonecznej i stosowaniu kremów z filtrem. Dobrze, jeśli będą to produkty dostosowane do wieku dziecka, o wskaźniku SPF minimum 30, a najlepiej SPF 50. Warto pamiętać, by oprócz stosowania kremów z filtrem unikać ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe (nie przebywać w nasłonecznionych miejscach, szczególnie w godzinach między 11, a 15). Jest to bardzo ważne, ponieważ oparzenia słoneczne w okresie dzieciństwa stanowią istotny czynnik ryzyka rozwoju nowotworów złośliwych skóry w przyszłości (do których należy między innymi czerniak).
Podsumowując, skóra noworodka jest niezwykle delikatna, a tym samy wymaga odpowiedniego postępowania. Zdrowa skóra nie wymaga specjalnej pielęgnacji, jednak w sytuacji dodatniego wywiadu w kierunku schorzeń atopowych – codzienne stosowanie emolientów pozwoli zredukować aż o połowę ryzyko rozwoju atopowego zapalenia skóry. Warto dobierać kosmetyki do wieku dziecka i dokładnie obserwować ich wpływ na skórę malucha. Jeżeli mamy wątpliwości, co do pielęgnacji nowonarodzonego dziecka, warto poprosić o pomoc swojego pediatrę lub położną środowiskową.
Bibliografia:
- L. Rudnicka i inni, Współczesna Dermatologia, PZWL, Warszawa 2022,
- M. Czarnecka-Operacz i inni, Jakie preparaty stosować do pielęgnacji skóry niemowlęcia i małego dziecka? Medycyna Praktyczna [dostęp online: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/pielegnacja/60683,jakie-preparaty-stosowac-do-pielegnacji-skory-niemowlecia-i-malego-dziecka],
- M. Czarnecka-Operacz i inni, Klasyczne zmiany skórne u noworodków jako trudny problem w codziennej praktyce klinicznej, Pediatria po Dyplomie, 2017/01.