Jak wyglądają latające kleszcze?
Strzyżaki sarnie (Lipoptena cervi) zwane też strzyżakami jelenimi to owady należące do rzędu muchówek. Bywają też nazywane potocznie łowikami, wszami sarnimi i wszami jeleniowymi. Wizualnie przypominają kleszcze pospolite (Ixodes ricinus), ale nie są z nimi spokrewnione – kleszcze to pajęczaki.
Dorosłe strzyżaki osiągają długość 5 – 6 mm. Ich głowy, tułowia i brzuchy są twarde i spłaszczone, barwy brunatnej. Mają małe oczy, a ciało pokrywa twardy chitynowy pancerzyk. Trzy pary silnych odnóży zakończone są pazurkami czepnymi. Charakterystyczną cechą strzyżaków są długie skrzydła – osiągające 6 mm długości. Po znalezieniu żywiciela odrzucają skrzydła i mocno wczepiają się w jego skórę – to wtedy najłatwiej pomylić je z kleszczami.
W Polsce w latach 80. XX wieku pojawił się też drugi gatunek strzyżaka – Lipoptena fortisetosa, który nie ma jeszcze polskiej nazwy. Gatunki te są nie do rozróżnienia dla laika.
Przeczytaj także: Kleszcze okiem farmaceuty
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Gdzie można spotkać latające kleszcze?
Strzyżaki sarnie występują w rejonach klimatu umiarkowanego, przede wszystkim w Europie, w północnych Chinach i na Syberii, wskutek działalności człowieka trafiły też do Ameryki Północnej. Zamieszkują lasy, zwłaszcza okolice ścieżek, którymi przemieszczają się leśne zwierzęta – ich żywiciele. Najczęściej można je spotkać od czerwca do września, choć w przypadku suchej, ciepłej jesieni grasują nawet do listopada.
Dieta latających kleszczy
Strzyżaki sarnie żywią się krwią – pasożytują przede wszystkim na sarnach, jeleniach i łosiach, choć mogą atakować też np. borsuki. Po wgryzieniu się w skórę żywiciela odrzucają skrzydła. Strzyżaki są jajożyworodne, zapłodnione samice rodzą larwę w futrze zwierzęcia – ale nie rozmnażają się na skórze człowieka; larwa następnie spada na ziemię, gdzie się przepoczwarza. Jedna samica może złożyć 20 – 30 larw.
Miejsce ugryzienia strzyżaka na początku swędzi, więc można pomylić je z ukąszeniem innego owada, dopiero dzień – dwa później pojawia się ból. Na skórze powstaje grudka, która może utrzymywać się przed około trzech tygodni do nawet roku.
Czy należy się bać latających kleszczy?
Kleszcze budzą lęk przede wszystkim z powodu chorób, jakie przenoszą – takich jak borelioza z Lyme czy odkleszczowe zapalenie opon mózgowych. Podobieństwo strzyżaków do kleszczy sprawia, że można obawiać się tego samego, jednak bezpodstawnie – strzyżak sarni nie jest w stanie przenieść tych groźnych chorób na człowieka.
Problem może natomiast stanowić reakcja alergiczna, ponieważ jad strzyżaków uczula. Wtedy oprócz świądu i bólu może pojawić się reakcja alergiczna, objawiająca się m.in. utrzymującym się kilka miesięcy rumieniem na skórze. W przypadku ostrej reakcji alergicznej na jad mogą wystąpić problemy z oddychaniem.
Istnieje podejrzenie, że strzyżaki sarnie mogą przenosić na człowieka bakterię Bartonella schoenbuchensis, która wywołuje zapalenie skóry. Cały czas trwają badania nad tą chorobą – człowieka o wiele częściej atakują inne bakterie z rodzaju Bartonella, odpowiedzialne m.in. za chorobę kociego pazura.
Jak chronić się przed latającymi kleszczami?
Ochrona przed strzyżakami sarnimi nie różni się od unikania kleszczy – podstawa to ubranie zakrywające ciało, a więc długie rękawy i nogawki, pełne buty (najlepiej kalosze) i głowa zasłonięta czapką lub bandaną. Niestety nie daje to gwarancji, ponieważ owady te potrafią wciskać się w szczeliny. Ponieważ jednak strzyżaki atakują zwierzęta o ciemnej sierści, warto wybrać jasne ubrania, szczególnie wykonane ze śliskich materiałów, by utrudnić owadom wczepienie się. Ponieważ człowiek nie jest dla strzyżaków atrakcyjną ofiarą, które mogą rozmnażać się tylko w sierści zwierząt, wyraźne odróżnienie się od żywicieli zwiększa szansę na to, że owad nie zaatakuje przez pomyłkę.
Nie dowiedziono do tej pory, by popularne środki odstraszające meszki i komary działały też na strzyżaki. Najskuteczniejsze jest oczywiście unikanie miejsc bytowania strzyżaków, a więc przede wszystkim lasów i terenów podmokłych.
Może zainteresować Cię także: Dziecko ma rumień po kleszczu – co robić?
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Violetta Zając, Jolanta Szymańska, Alicja Buczek: Bakterie z rodzaju Bartonella – współczesny stan wiedzy, Życie Weterynaryjne 2012, nr 87(11), s. 911-916
Christoph Dehio, Ursula Sauder, Rosemarie Hiestand: Isolation of Bartonella schoenbuchensis from Lipoptena cervi, a Blood-Sucking Arthropod Causing Deer Ked Dermatitis, J Clin Microbiol. 2004 Nov; 42(11): 5320–5323
Lasy Państwowe: Strzyżak vs kleszcz, 2019
Źródło zdjęcia:Female of Lipoptena cervi (Linnaeus, 1758) from Cerová vrchovina PLA (J… | Download Scientific Diagram (researchgate.net)