Indukcja porodu – czym jest?
Najbardziej znaną metodą indukcji jest wlew z egzogennej oksytocyny, czyli syntetycznego hormonu, którego zadaniem jest wywołanie skurczy macicy. Podanie kobiecie ciężarnej oksytocyny musi być przeprowadzone tylko wtedy, kiedy nie ma przeciwwskazań do porodu drogami natury.
Dodatkowe zabiegi, które również mogą wywołać skurcze porodowe to amniotomia, czyli przebicie pęcherza płodowego, oraz ręczne oddzielenie dolnego bieguna jaja płodowego, to znaczy odklejenie pęcherza płodowego od ścian macicy podczas badania wewnętrznego.
Z pojęciem indukcji wiąże się preindukcja, czyli przygotowanie szyjki macicy do porodu.
Indukcja to procedura medyczna, która może być obarczona ryzykiem występowania powikłań. Cięcie cesarskie, wykonane na skutek braku powodzenia wywoływania porodu, to jedno z nich.
Wskazania do wywołania porodu
Jak wcześniej wspomniano, poród indukowany jest wówczas, kiedy wywołanie go jest korzystniejsze, niż kontynuowanie ciąży. Jednym z najczęstszych wskazań, dla których kobiety zgłaszają się na oddział szpitalny, jest przekroczenie terminu porodu. Zazwyczaj przekroczenie 41. tygodnia ciąży oznacza wskazanie do indukcji, chociaż zdarza się, że już 40. tydzień dla wielu lekarzy jest powodem do przyspieszenia akcji porodowej.
Kolejne wskazania to m.in. przedwczesne odpływanie płynu owodniowego po 37. tygodniu ciąży, małowodzie, IUGR, czyli wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu płodu, czy szacowana duża waga noworodka w terminie porodu, szczególnie gdy matka cierpi na cukrzycę. Do indukcji predysponuje również nadciśnienie u ciężarnej oraz stan przedrzucawkowy.
Decyzja o podjęciu działań, które w rezultacie wywołają akcję porodową, powinna być przemyślana i dopasowana do aktualnej sytuacji ciężarnej i płodu. Aby indukcja się powiodła, ciało kobiety musi odpowiednio zareagować na procedury medyczne. Przedłużanie indukcji, kiedy ciężarna nie jest gotowa, a jedynie termin porodu wskazuje, że dzień narodzin jej dziecka powinien być właśnie dziś, to prosta droga do zakończenia ciąży cięciem cesarskim z powodu braku postępu porodu.
Przeciwwskazania do wykonania indukcji
Wywołanie porodu może odbyć się wyłącznie wtedy, kiedy nie są znane żadne przesłanki świadczące o tym, że poród naturalny jest niebezpieczny czy niemożliwy dla matki i dziecka.
Przeciwwskazania do indukcji to np. niedojrzałość części pochwowej szyjki macicy, makrosomia płodu, niewspółmierność porodowa (czyli dysproporcja pomiędzy wielkością ciała dziecka a kanału rodnego matki), łożysko przodujące, aktywna infekcja pochwowa czy opryszczka na narządach rodnych kobiety. Indukcja nie powinna być przeprowadzona, gdy występuje ryzyko pęknięcia macicy, np. w wyniku przebytego pęknięcia macicy w przeszłości, po operacjach na trzonie macicy, po cięciu cesarskim wykonanym sposobem klasycznym, czyli pionowym cięciem. Wywołania porodu nie wykonuje się również, kiedy ciąża jest mnoga lub jeśli kobieta jest po więcej niż jednym cięciu cesarskim.
Jakie badania wykonuje się przed wywołaniem porodu?
Podstawowe badania, jakie należy przeprowadzić przed podjęciem decyzji o indukcji porodu to badanie ginekologiczne z oceną dojrzałości szyjki macicy, wykonanie zapisu KTG serca płodu, USG z oceną dobrostanu płodu, przepływów łożyskowych oraz badanie CRP, kiedy podejrzewa się infekcję, lub gdy odpływa płyn owodniowy.
Dzięki temu lekarz wie, jak wygląda aktualna sytuacja położnicza pacjentki oraz w jakim stanie jest płód. To pozwala także stwierdzić, czy poród należy przyspieszyć, czy nie. Pacjentka, która poddawana jest indukcji, musi być pod szczególną kontrolą medyczną, dlatego warto wybrać moment, kiedy wywołanie porodu ma największe szanse powodzenia.
Indukcja a preindukcja – czym się różnią?
Indukcja porodu to wywołanie czynności skurczowej macicy. Jednak skurcze nie sprawią, że dziecko się narodzi, jeśli część pochwowa szyjki macicy jest niegotowa do porodu. Szyjka macicy w momencie porodu musi znacząco zmienić się, w porównaniu do stanu z czasu ciąży. Staje się miękka, centralizuje się w kanale rodnym, zaczyna się rozwierać. To oznaki, że także przygotowuje się do narodzin dziecka.
Preindukcja to działania, które sprawiają, że szyjka macicy dojrzewa. Może to być osiągnięte przed podanie żelu z prostaglandynami dopochwowo lub założenie cewnika Foleya.
Powikłania indukcji porodu
Wywołanie porodu to procedury medyczne, które mogą być powodem poważnych konsekwencji, zagrażających zdrowiu matki i dziecka. Podanie oksytocyny może spowodować nadmierną czynność skurczową, która zagraża wystąpieniem pęknięcia macicy oraz zaburzeniami akcji serca płodu. Przedłużanie indukcji, szczególnie przy pękniętym pęcherzu płodowym czy wykonanej amniotomii, czyli przebiciu pęcherza, zagraża pojawieniem się infekcji oraz koniecznością podania antybiotyku.
Jeśli niektóre działania medyczne nie przynoszą rezultatu, może dojść do wysokiej medykalizacji porodu, a brak odpowiedzi ciała kobiety na jedne działania medyczne, skutkuje zalecaniem kolejnych.
Kobieta rodząca może potrzebować większej ilości środków przeciwbólowych, jeśli jej poród jest wywoływany, a indukcja nie działa.
Naturalne metody wywoływanie porodu
Zanim lekarz zaproponuje indukcję na oddziale szpitalnym, warto zastanowić się nad przyspieszeniem porodu w warunkach domowych. Można wziąć to pod uwagę, gdy stan matki i dziecka nie budzi wątpliwości, że poród naturalny jest bezpieczny i możliwy.
Jedną z najlepszych metod na przyspieszenie akcji porodowej jest seks, dzięki któremu kobieta może się odprężyć, zrelaksować, przeżyć orgazm i pozbyć napięcia psychicznego i fizycznego. Dodatkowo w nasieniu mężczyzny są zawarte prostaglandyny, które działają rozluźniająco na szyjkę macicy i wspomagają jej dojrzewanie.
Jeśli kobieta nie ma aktywnej infekcji intymnej, a pęcherz płodowy jest zachowany, współżycie może pomóc w uniknięciu szpitalnej indukcji. Warto również rozważyć drażnienie brodawek sutkowych – taki rodzaj pieszczot sprawia, że ciała kobiety wydziela oksytocynę, tak samo, jak w trakcie seksu oraz porodu.
Dodatkowo sprzymierzeńcem kobiety w porodzie jest ruch – jeśli szyjka dojrzewa, warto wykorzystać siłę ciężkości i grawitacji, aby to dojrzewanie przyspieszyć. Dziecko ma określoną wagę, a jeśli matka chodzi po schodach, spaceruje, kręci biodrami na piłce czy tańczy, jej ruch pozwala dziecku w jak najlepszy sposób dopasować się do jej kanału rodnego. Główka dziecka naciska na wewnętrzne ujście szyjki macicy, co wyzwala hormony, sprzyjające zmianie szyjki i przejściu w tryb „porodowy”.
Uznaje się, że napar z liści malin i olejek z wiesiołka powodują lepsze wykorzystanie przez kobietę jej potencjału fizycznego w kwestii porodu, a czasem sama myśl, że przygotowania do porodu trwały jeszcze zanim akcja porodowa się zaczęła, daje przyszłej mamie siłę i wiarę, że jest w stanie urodzić swoje dziecko.
Naturalne metody wywołania porodu nie są zbyt często przedmiotem badań naukowych, ale stanowią bezpieczną alternatywę, zanim lekarz zaproponuje indukcję i preindukcję w szpitalu.
Silikonowe plastry na bliznę po cesarskim cięciu
Wspomaga prawidłowe widzenie, wzrost i rozwój kości u dzieci.
Opracowany specjalne dla kobiet w ciąży.
Starannie dobrane składniki wspierają prawidłowy rozwój dziecka i dbają o zdrowie mamy
Pomaga przy problemach intymnych w ciąży.
Dla zdrowia układu moczowego.
Bibliografia:
1. Indukcja porodu – algorytmy kliniczne. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 2018, 3(1), 23-29.
2. Marconi A.: Recent advances in the induction of labor. F1000Research, 2019, 30(8).
3. Wheeler V., Hoffman A i in.: Cervical Ripening and Induction of Labor. American Family Physician, 2022, 105(2), 177-186.