To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Czym jest refluks?
Refluks żołądkowo-przełykowy u niemowląt to nic innego jak cofanie się pokarmu z żołądka z powrotem do przełyku, a czasem nawet do buzi dziecka. To jedna z najczęstszych przyczyn wizyt zaniepokojonych rodziców w gabinecie pediatrycznym.
Dobra wiadomość jest taka, że najczęściej jest to zjawisko zupełnie naturalne (fizjologiczne), które mija samo, gdy maluch rośnie. Mimo to, warto wiedzieć, jak pomóc dziecku i na co zwrócić uwagę.
Ulewanie, refluks, regurgitacje – co to właściwie znaczy?
Terminy związane z cofaniem się treści pokarmowej u niemowląt często są stosowane zamiennie, choć nie oznaczają tego samego. To może wprowadzać w błąd, dlatego wyjaśnijmy różnice pomiędzy nimi:
- regurgitacje – to swobodne cofanie się treści pokarmowej z żołądka do jamy ustnej (i zwykle poza nią). Występuje naturalnie i nie jest objawem chorobowym,
- ulewanie – potoczna nazwa regurgitacji, która bywa stosowana także szerzej, np. w kontekście refluksu,
- refluks żołądkowo-przełykowy – to pojęcie określające wsteczny ruch treści pokarmowej z żołądka do przełyku. Nie zawsze towarzyszą mu regurgitacje, a u zdrowego człowieka przebiega bezobjawowo,
- choroba refluksowa przełyku – w jej przebiegu cofanie się treści żołądkowej wywołuje nieprzyjemne objawy, np. ból, kaszel, problemy ze snem.
Skąd bierze się refluks u niemowląt?
Przyczyna refluksu leży w niedojrzałości przewodu pokarmowego malucha. Pojawianiu się tej dolegliwości sprzyja całkowicie płynna dieta niemowląt oraz fakt, że większość czasu w ciągu doby spędzają leżąc na wznak.
Żołądek od góry zamknięty jest przez mięsień zwany dolnym zwieraczem przełyku, który otwiera się tylko w momencie przełykania pokarmu. U noworodków nie jest on w pełni rozwinięty, co umożliwia cofanie się zawartości żołądka.
Główną przyczyną refluksu u niemowląt jest niedojrzałość dolnego zwieracza przełyku, czyli mięśnia, który działa jak zastawka między przełykiem a żołądkiem. U dorosłych jest on mocno zaciśnięty i otwiera się tylko na czas połykania. U niemowląt ten mechanizm nie jest jeszcze w pełni wykształcony, dlatego treść pokarmowa z łatwością może cofać się do przełyku.
W niektórych przypadkach refluks u niemowląt może być spowodowany poważniejszymi schorzeniami, do których należą m.in.:
- nietolerancje pokarmowe – najczęściej na białka mleka krowiego,
- eozynofilowe zapalenie przełyku – na śluzówce pojawiają się nacieki białych krwinek (eozynofili), które wywołują stan zapalny,
- choroba refluksowa przełyku – treść pokarmowa podrażnia i uszkadza błonę śluzową przełyku.
Refluks a choroba refluksowa przełyku (GERD)
Refluks żołądkowo-przełykowy to cofnięcie się treści żołądka do przełyku, które może wystąpić u osób zdrowych w każdym wieku.
✔️Jeśli zdarza się sporadycznie, nie wywołuje żadnych konsekwencji zdrowotnych i nie stanowi powodu do niepokoju.
❌Jeżeli jednak pojawia się on często, może doprowadzić do rozwoju choroby refluksowej przełyku (GERD).
Choroba refluksowa przełyku to schorzenie przewlekłe, często prowadzące do poważniejszych problemów zdrowotnych. W tym przypadku refluks pojawia się regularnie co najmniej 2 razy w tygodniu.
Jak rozpoznać refluks u niemowlęcia?
Główny objaw refluksu u niemowlęcia to wypluwanie pokarmu (tzw. ulewanie) lub wymioty po karmieniu.
Zwykle maluchy nie doświadczają żadnych dodatkowych dolegliwości. Jedzenie może zajmować więcej czasu, bywa też częściej przerywane ulewaniem.
Jak rozpoznać refluks niemowlęcy? Typowe i nietypowe objawy
Choć refluks kojarzy się głównie z jednym, bardzo charakterystycznym objawem, lista symptomów może być znacznie dłuższa. Zwróć uwagę na poniższe zachowania swojego maluszka:
- Częste ulewanie pokarmem, czasem nawet chlustające, przypominające wymioty.
- Wyraźny niepokój, płaczliwość i rozdrażnienie, zwłaszcza w trakcie lub tuż po karmieniu.
- Problemy ze snem, częste wybudzanie się z płaczem.
- Wyginanie ciała i odginanie główki do tyłu – dziecko próbuje w ten sposób znaleźć sobie pozycję, która przyniesie mu ulgę.
- Przewlekły kaszel, chrypka lub świszczący oddech (tzw. sapka), które nie są związane z infekcją.
- Słaby przyrost masy ciała lub nawet jej spadek – to sygnał alarmowy!
Emulsja do kąpieli z ektoiną do stosowania już od 1. dnia życia. Dla skóry wrażliwej, suchej i atopo...
Balsam z ektoiną do stosowania już od 1. dnia życia. Dla skóry wrażliwej, suchej i atopowej. Posiada...
Nawilża śluzówkę nosową.
Wspomaga prawidłowe widzenie, wzrost i rozwój kości u dzieci.
Udrażnia i oczyszcza nos z gęstego kataru, łagodzi objawy przeziębienia przebiegającego z mokrym kas...
Krople enzymatyczne z laktazą kwaśną i neutralną.
Krem z ektoiną do stosowania już od 1. miesiąca życia.
Jak złagodzić refluks u dzieci?
Refluks żołądkowo-przełykowy u niemowląt nie jest chorobą i nie wymaga leczenia przyczynowego.Pediatrzy często jednak zalecają pewne wyroby medyczne łagodzące dokuczliwe objawy. Są one dostępne w aptekach bez recepty.
- Syropy łagodzące objawy refluksu
Preparaty na refluks dla niemowląt występują w wygodnej do podania maluchowi postaci syropu. Są stosowane po posiłku, dzięki czemu tworzą żelową warstwę na powierzchni treści pokarmowej, która zapobiega cofaniu się jej do przełyku. W ich składzie znajdziemy np.:
- alginiany – naturalne wielocukry pozyskiwane z alg morskich, które gęstnieją i wytwarzają żel w kontakcie z kwasem solnym,
- kwas hialuronowy – nawilża i wspomaga regenerację delikatnej błony śluzowej przełyku,
- symetykon – ułatwia usuwanie nadmiaru gazów z przewodu pokarmowego, zmniejszając ciśnienie w żołądku sprzyjające powstawaniu refluksu.
2. Preparaty zagęszczające pokarm
Taka zmiana konsystencji zmniejsza widoczne objawy refluksu jak ulewanie czy wymioty. Środki zagęszczające mogą być dodawane zarówno do mleka mamy, jak i modyfikowanego.
3. Dostosowanie pozycji karmienia maluszka
Kolejną rzeczą zalecaną przez pediatrów jest zmiana w sposobie karmienia dziecka z refluksem. Warto wybierać pozycje na fasolkę, gdzie dziecko jest bardziej spionizowane niż leżące. Grawitacja to siła, dająca naturalne wsparcie.
4. Mniejsze porcje mleka, ale podawane częściej
Postaraj się karmić dziecko częściej, ale mniejszymi porcjami. W ten sposób żołądek malucha nie będzie przepełniony, a jednocześnie będzie on stale otrzymywał wymaganą porcję składników odżywczych.
5. Pionizacja po jedzeniu
Po karmieniu trzymaj dziecko w pozycji pionowej przez ok. 20-30 minut. Możesz nosić maluszka na swoim barku, podpierając i asekurując jego główkę i tułów. Chwila spędzona w takiej pozycji, w bezpiecznych ramionach rodzica, ułatwi „ułożenie się” pokarmu w żołądku dziecka.
6. Czujność
Jeśli ulewania u noworodka zdarzają się często, są bardzo obfite lub towarzyszą im niepokojące objawy, porozmawiaj o tym z lekarzem.
Czasem refluks jest wskazówką pozwalającą zdiagnozować niektóre choroby lub nietolerancje pokarmowe. W takiej sytuacji wyeliminowanie przyczyny zmniejsza też nasilenie samego ulewania.
Leczenie choroby refluksowej przełyku u dzieci
Leki stosowane w chorobie refluksowej przełyku to inhibitory pompy protonowej, np. omeprazol, pantoprazol.
Hamują one produkcję kwasu solnego w żołądku, przez co zmniejszają kwaśność treści pokarmowej.
Niestety przyjmowanie tych preparatów wiąże się z ryzykiem wystąpienia skutków ubocznych, dlatego są one przepisywane jedynie w wybranych przypadkach i przez możliwie jak najkrótszy czas.
Jeśli inne metody leczenia zawodzą, objawy choroby refluksowej przełyku są poważne lub pojawiają się wywołane przez nią powikłania, lekarz może zdecydować o konieczności wykonania operacji.
Najczęściej stosowana metoda to tzw. fundoplikacja Nissena, której celem jest wzmocnienie dolnego zwieracza przełyku.
Czy refluks u noworodka jest niebezpieczny?
Zwykle nie. Refluks u niemowląt przeważnie ustępuje samoistnie i rzadko powoduje problemy zdrowotne. To naturalne zjawisko, jeśli więc Twój maluch nie doświadcza żadnych związanych z nim dolegliwości, nie masz powodu do niepokoju.
Niestety czasem refluks staje się poważniejszym problemem – może osłabić wchłanianie składników odżywczych i zaburzyć prawidłowy rozwój dziecka, np. spowolnić przyrost masy ciała. Jeśli u malucha rozwinie się GERD, czasem dochodzi do powikłań, np. zwężenia przełyku, rozwoju stanu zapalnego czy problemów ze strony układu oddechowego.
Kiedy refluks u niemowlaka powinien zaniepokoić?
Jeśli podejrzewasz u swojego dziecka refluks, bo ulewa, ale nie wykazuje żadnych poważnych objawów, wspomnij o nim lekarzowi na najbliższej wizycie. Pediatra udzieli Ci wskazówek na temat karmienia malucha, które mogą złagodzić problem. Może też uznać, że warto przeprowadzić diagnostykę w celu ustalenia przyczyny tego zjawiska.
Jeśli jednak coś wyraźnie Cię niepokoi, umów wizytę pediatryczną jak najszybciej, zwłaszcza jeśli dziecko:
- Nie przybiera na wadze lub wręcz chudnie.
- Ma problemy z oddychaniem, krztusi się, sinieje lub ma epizody bezdechu.
- Wymiotuje gwałtownie (chlusta) żółcią lub krwią.
- Jest bardzo niespokojne, apatyczne lub jego płacz jest trudny do ukojenia.
- Odmawia jedzenia i picia, co grozi odwodnieniem.
Lekarz oceni stan dziecka i zdecyduje o dalszych krokach. Czasem konieczne może być wprowadzenie specjalnych mieszanek zagęszczających lub, w rzadkich przypadkach, leczenie farmakologiczne. Twoja intuicja jest ważna – jeśli cokolwiek w zachowaniu dziecka Cię niepokoi, nie wahaj się szukać pomocy specjalisty.
Bibliografia:
- https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/reflux-in-babies [dostęp 28.06.2024].
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/infant-acid-reflux/symptoms-causes/syc-20351408 [dostęp 28.06.2024].
- Czerwionka-Szaflarska, M., & Romańczuk, B. (2010). Choroba refluksowa przełyku u dzieci i młodzieży. Forum Medycyny Rodzinnej, 4(1): 26-31.