Czym jest refluks i dlaczego pojawia się u niemowląt?
Przyczyna refluksu leży w niedojrzałości przewodu pokarmowego malucha. Pojawianiu się tej dolegliwości sprzyja całkowicie płynna dieta niemowląt oraz fakt, że większość czasu w ciągu doby spędzają one leżąc na wznak.
Żołądek od góry zamknięty jest przez mięsień zwany dolnym zwieraczem przełyku, który otwiera się tylko w momencie przełykania pokarmu. U noworodków nie jest on w pełni rozwinięty, co umożliwia cofanie się zawartości żołądka.
W niektórych przypadkach refluks u niemowlęcia może być spowodowany poważniejszymi schorzeniami, do których należą m.in.:
- nietolerancje pokarmowe – najczęściej na białka mleka krowiego,
- eozynofilowe zapalenie przełyku – na śluzówce pojawiają się nacieki białych krwinek (eozynofili), które wywołują stan zapalny,
- choroba refluksowa przełyku – treść pokarmowa podrażnia i uszkadza błonę śluzową przełyku.
Refluks a choroba refluksowa przełyku (GERD)
Refluks żołądkowo-przełykowy to pojedyncze cofnięcie się treści żołądka do przełyku, które może wystąpić u osób zdrowych w każdym wieku. Jeśli zdarza się sporadycznie, nie wywołuje żadnych konsekwencji zdrowotnych i nie stanowi powodu do niepokoju. Jeżeli jednak pojawia się on często, może doprowadzić do rozwoju choroby refluksowej przełyku (GERD). To schorzenie przewlekłe, często prowadzące do poważniejszych problemów zdrowotnych. W tym przypadku refluks pojawia się regularnie co najmniej 2 razy w tygodniu.
Jak rozpoznać refluks u niemowlęcia?
Główny objaw refluksu u niemowlęcia to wypluwanie pokarmu (tzw. ulewanie) lub wymioty po karmieniu.
Zwykle maluchy nie doświadczają żadnych dodatkowych dolegliwości. Jedzenie może zajmować więcej czasu, bywa też częściej przerywane ulewaniem. Jeśli pojawiają się inne objawy, mogą one wskazywać na rozwój poważniejszej choroby. Należą do nich m.in.:
- silne wymioty,
- dyskomfort, wyginanie pleców podczas karmienia,
- płaczliwość, drażliwość,
- zahamowanie przyrostu masy ciała,
- odmowa karmienia piersią lub picia z butelki,
- wymioty z krwią,
- kaszel,
- trudności z przełykaniem pokarmu,
- świszczący lub głośny oddech,
- chrypka.
Nawilża śluzówkę nosową.
Wspomaga prawidłowe widzenie, wzrost i rozwój kości u dzieci.
Udrażnia i oczyszcza nos z gęstego kataru, łagodzi objawy przeziębienia przebiegającego z mokrym kas...
Krople enzymatyczne z laktazą kwaśną i neutralną.
Krem z ektoiną do stosowania już od 1. miesiąca życia.
Czy refluks u noworodka jest niebezpieczny?
Refluks u niemowląt ustępuje zwykle samoistnie i rzadko powoduje problemy zdrowotne. To naturalne zjawisko, jeśli więc Twój maluch nie doświadcza żadnych związanych z nim dolegliwości, nie masz powodu do niepokoju.
Niestety czasem refluks staje się poważniejszym problemem – może osłabić wchłanianie składników odżywczych i zaburzyć prawidłowy rozwój dziecka, np. spowolnić przyrost masy ciała. Jeśli u malucha rozwinie się GERD, czasem dochodzi do powikłań, np. zwężenia przełyku, rozwoju stanu zapalnego czy problemów ze strony układu oddechowego.
Jak złagodzić refluks u dzieci?
Refluks żołądkowo-przełykowy u niemowląt nie wymaga stosowania leków.Warto jednak wprowadzić pewne zmiany w sposobie karmienia malucha, żeby zmniejszyć ryzyko pojawienia się tego problemu.
Do pokarmu dodaj preparat zagęszczający, który możesz kupić w aptece. Taka zmiana konsystencji zmniejsza widoczne objawy refluksu jak ulewanie czy wymioty. Środki zagęszczające mogą być dodawane zarówno do mleka mamy, jak i modyfikowanego.
Postaraj się karmić dziecko częściej, ale mniejszymi porcjami. W ten sposób żołądek malucha nie będzie przepełniony, a jednocześnie będzie on stale otrzymywał wymaganą porcję składników odżywczych. Po karmieniu trzymaj dziecko w pozycji siedzącej przez ok. 30 minut.
Jeśli refluks u noworodka zdarza się często lub towarzyszą mu niepokojące objawy, porozmawiaj o tym z lekarzem. Czasem zjawisko to jest wskazówką pozwalającą zdiagnozować niektóre choroby lub nietolerancje pokarmowe. W takiej sytuacji wyeliminowanie przyczyny zmniejsza też nasilenie samego refluksu.
Leczenie choroby refluksowej przełyku u dzieci
Leki stosowane w chorobie refluksowej przełyku to inhibitory pompy protonowej, np. omeprazol, pantoprazol. Hamują one produkcję kwasu solnego w żołądku, przez co zmniejszają kwaśność treści pokarmowej. Niestety przyjmowanie tych preparatów wiąże się z ryzykiem wystąpienia skutków ubocznych, dlatego są one przepisywane jedynie w wybranych przypadkach i przez możliwie jak najkrótszy czas.
Jeśli inne metody leczenia zawodzą, objawy choroby refluksowej przełyku są poważne lub pojawiają się wywołane przez nią powikłania, lekarz może zdecydować o konieczności wykonania operacji. Najczęściej stosowana metoda to tzw. fundoplikacja Nissena, której celem jest wzmocnienie dolnego zwieracza przełyku.
Kiedy refluks u niemowlaka powinien zaniepokoić?
Jeśli zauważysz u swojego dziecka problem z refluksem, ale bez poważnych objawów, wspomnij o nim lekarzowi na najbliższej wizycie. Pediatra udzieli Ci wskazówek na temat karmienia malucha, które mogą złagodzić problem. Może też uznać, że warto przeprowadzić diagnostykę w celu ustalenia przyczyny tego zjawiska.
Z kolei wystąpienie któregoś z poniższych objawów wymaga jak najszybszej konsultacji z lekarzem:
- brak przyrostu masy ciała,
- ulewanie lub wymioty o nienaturalnym kolorze – zielonym, żółtym, czerwonym lub fusowatym,
- odmawianie jedzenia,
- krew w stolcu,
- trudności z oddychaniem,
- brak energii.
Bibliografia:
- https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/reflux-in-babies [dostęp 28.06.2024].
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/infant-acid-reflux/symptoms-causes/syc-20351408 [dostęp 28.06.2024].
- Czerwionka-Szaflarska, M., & Romańczuk, B. (2010). Choroba refluksowa przełyku u dzieci i młodzieży. Forum Medycyny Rodzinnej, 4(1): 26-31.