To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Czym jest skrócenie wędzidełka podjęzykowego?
Wędzidełko podjęzykowe jest cienkim fałdem pośrodkowym łączącym język od spodu z dnem jamy ustnej. Można je zobaczyć podczas unoszenia języka w kierunku górnych zębów. Kiedy wędzidełko jest za krótkie (ankyloglosja) trzyma język przytwierdzony do dna jamy ustnej, ograniczając w ten sposób jego ruchy.
Skrócenie wędzidełka wpływa na wiele czynności, które wykonuje narząd artykulacyjny. Skutki ankyloglosji mogą być widoczne także u kilkuletnich dzieci lub nawet w dorosłym życiu, dlatego tak ważne jest zauważenie tego problemu jak najszybciej i wdrożenie odpowiedniego działania.
Przeczytaj także: Badania profilaktyczne u niemowląt i małych dzieci – jakie i jak często wykonywać?
Jakie są objawy skróconego wędzidełka?
Wczesne objawy skróconego wędzidełka są obserwowane najczęściej podczas karmienia piersią (czasami także butelką):
- wyciekanie mleka kącikami ust;
- niepokój dziecka w czasie karmienia (wysiłek przy ssaniu sprawia, że zaniepokojone dziecko wygina się, ucieka od piersi, płacze);
- krztuszenie się pokarmem lub śliną;
- trudność w utrzymaniu smoczka (dziecko nie potrafi się zrelaksować, ssać nieodżywczo, co rodzi w dziecku jeszcze większą frustrację);
- w kolejnych etapach trudność z rozszerzaniem diety i umiejętności pokarmowych.
Kiedy mleko wypływa z piersi (lub butelki) samo i dziecko nie musi wkładać wysiłku w ssanie, taki problem można przeoczyć. W takich sytuacjach objawy ankyloglosji widoczne są często w zmienionych funkcjach oraz anatomii narządu artykulacyjnego:
- tzw. serduszko – podczas wysuwania języka z ust jego czubek zawija się tworząc kształt serca;
- pojawianie się i utrwalanie nieprawidłowego toru oddychania (dziecko ma otwarte usta, często występuje nadmierne ślinienie się) oraz w efekcie nieprawidłowej pozycji spoczynkowej języka (języka leży płasko na dnie jamy ustnej, a powinien być u dziecka od samego początku uniesiony do góry i „wklejony” w podniebienie);
- występuje pogłębione tyłożuchwie fizjologiczne.
Czy karmiąca mama też odczuwa objawy skróconego wędzidełka u swojego dziecka?
Zdarza się, że mamy odczuwają karmienie dosyć boleśnie – noworodek ze skróconym wędzidełkiem ma większą tendencję do przygryzania brodawek, nie mogąc sobie poradzić ze ssaniem.
Innym odczuwalnym objawem mogą być problemy z laktacją. Początkowo kobiety mają nadmierną laktację, ponieważ muszą częściej przystawiać maluszka do piersi (dziecko nie potrafi skutecznie ssać, nie najada się). Później niestety na skutek niepełnego opróżniania piersi podczas karmienia, następuje spadek ilości mleka oraz niekiedy stany zapalne.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Jakie są skutki skróconego wędzidełka?
Tutaj przychodzi mi na myśl wyrażenie: efekt motyla. Ta niewielka, wydawać by się mogło, zmiana anatomiczna wpływa bowiem na szereg funkcji narządu artykulacyjnego. Konsekwencje tych zmian zauważane są niekiedy dopiero w dorosłym życiu.
U noworodków zaczyna się głównie od problemów z odżywczym ssaniem i odpowiednim dotlenieniem mózgu. Skrócone wędzidełko może wpłynąć na nieprawidłowy sposób oddychania (przez usta) oraz nieprawidłową pozycję spoczynkową języka (język leży na dnie jamy ustnej), co sprawia, że wykształca się nieprawidłowy sposób połykania, który może w późniejszych latach przyczynić się do rozwoju wady zgryzu oraz wady wymowy (nieprawidłowa artykulacja). Oddychanie ustami sprawia także, że dziecko zaczyna mieć coraz częściej infekcje, wpływające na przerośnięcie migdałków podniebiennych i migdałka gardłowego. W dłuższej perspektywie przekłada się to na kształtowanie się podniebienia gotyckiego (wąskie i wysokie podniebienie).
Oddychanie przez usta oraz trudności w odpowiedniej higienie jamy ustnej zwiększają ryzyko pojawiania się próchnicy (z mniejszą ruchomością języka trudniej jest usunąć zalegające w jamie ustnej resztki pokarmu). Co ciekawe, mocno skrócone wędzidełko może także wpłynąć na pojawianie się napięć w okolicach barków, bolące stawy skroniowo – żuchwowe (w konsekwencji nawet kształtowanie się nieprawidłowej postawy ciała) oraz częste bóle głowy.
Widać zatem, że warto zdiagnozować odpowiednio wcześnie ten problem i podjąć odpowiednie leczenie – także chirurgiczne – jeśli będzie to konieczne.
Na czym polega leczenie skróconego wędzidełka?
Wbrew popularnej niegdyś opinii, wędzidełka nie da się wydłużyć ćwiczeniami, gdyż jest ono zbudowane z włókien kolagenowych, które da się rozciągnąć tylko na chwilę, a później i tak wracają do swojej pierwotnej długości. Często zatem konieczne jest wykonanie zabiegu przecięcia wędzidełka (frenotomia/ frenulotomia) lub bardziej skomplikowanych zabiegów (usunięcie wędzidełka – frenetomia; frenuloplastyka).
Z pewnością kluczowe jest samo przygotowanie do zabiegu (wykonywanie masażu oraz w przypadku dziecka starszego specjalnych ćwiczeń). Zabieg frenotomii wykonywany jest przez chirurga szczękowego, stomatologa lub laryngolog. Warto wybrać lekarza, który ma doświadczenie w podcinaniu wędzidełek, gdyż nie każdy specjalista się tego podejmuje. Zabieg przebiega w znieczuleniu miejscowym, do podcięcia wędzidełka stosuje się nożyczki, skalpel lub laser.
Po dwóch dobach od zabiegu należy rozpocząć ćwiczenia oraz masaże zalecone przez lekarza lub logopedę. To pozwala zapobiec ponownemu zrostowi wędzidełka. Czasami w przypadku mocno nasilonej ankyloglosji jeden zabieg nie wystarczy. Niekiedy należy go powtórzyć.
Pamiętajmy, że nie każde wędzidełko wymaga przecinania. Warto udać się do doświadczonego w tym zakresie logopedy, który za pomocą specjalnych prób oceni budowę i stopień skrócenia wędzidełka oraz funkcje prymarne i pomoże tym samym podjąć tak trudną dla rodziców decyzję.
Może zainteresować Cię także: Lepiej zapobiegać niż leczyć, czyli o tym, co zrobić, aby uniknąć wizyty u logopedy
Ostapiuk B., Postępowanie logopedyczne u osób z dylalią i ankyloglosją, [ w:] Standardy postępowania logopedycznego, pod. red Grabias S., Panasiuk J., Woźniak T, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2015.
Rosińska A, Terapia miofunkcjonalna – od teorii do praktyki, „Strefa Logopedy”, nr 22, 2021.
Rządzka M., Projekt: Frenulotomia. Wsparcie dziecka. Wsparcie rodzica. (e-book)