suplement diety wspomagający funkcjonowanie układu nerwowego u dorosłych
pomaga w redukcji poczucia zmęczenia i znużenia
skraca czas potrzebny na zaśnięcie
Suplement diety
Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
reklama

Wypalenie rodzicielskie – czym jest?

Wypalenie rodzicielskie jest zjawiskiem, które dotyka rodziców dzieci w różnym wieku i charakteryzuje się trzema wyraźnymi objawami.

Dystansowaniem się emocjonalnym – rodzic nie pozwala sobie na nawiązywanie i pielęgnowanie więzi emocjonalnej z dzieckiem. Emocje matki czy ojca w stosunku do dziecka są wypłaszczone, nieadekwatne np. do odnoszonego przez dziecko sukcesu czy zgłaszanych trudności. Rodzic pomaga dziecku mechanicznie, bez wsłuchiwania się w jego potrzeby emocjonalne.

Wyczerpanie fizyczne i psychiczne – pojawiają się wyraźne oznaki przemęczenia jak: bezsenność, bóle głowy, zwiększona podatność na infekcje, osłabienie odporności, ciągłe poczucie zmęczenia, wzmożona irytacja, większe zapotrzebowanie na wysokokaloryczne jedzenie lub utrata apetytu, przeżywana frustracja. Rodzic na myśl o kolejnych zadaniach związanych z opieką i wychowaniem dziecka odczuwa niechęć, poczucie przytłoczenia i wyczerpania. Również zajęcia, które wcześniej budziły radość rodzica, takie jak wspólna zabawa, wyjścia na spacer, spożywanie posiłków, przynoszą brak satysfakcji.

Poczucie daremności – matka i ojciec sprawujący opiekę na dzieckiem mają poczucie, że ich działania oraz aktywność i reakcje nie mają znaczenia, a to, co zrobią, będzie niewystarczające. Rodzic ma przekonanie, że bez względu, na to ile wysiłku włoży (poświęcenie uwagi, czas na rozmowy, wspólnie spędzony czas) to nie da zamierzonego efektu. Rodzic przeżywa poczucie nieważności i niemocy w stosunku do dziecka, kiedy ono wybiera inaczej. Np. rodzic może odczuwać poczucie porażki i niechęci, kiedy pomaga dziecku w lekcjach i nauce, a to nie przynosi pożądanych efektów w postaci lepszych ocen.

Poczucie wyczerpania rolą rodzicielską, przeżywanie poczucia winy oraz ogromnej frustracji powoduje, że samoocena matki lub ojca coraz bardziej się obniża, co potęguje błędne koło wypalenia rodzicielskiego.

Pierwsze badania nad zjawiskiem wypalenia rodzicielskiego prowadzono pod koniec lat osiemdziesiątych XX wieku, jednym z pierwszych naukowców, który zajmował się tym problemem był Dennis Pelsma.

Przeczytaj także: Baby blues – jak sobie pomóc, gdy oczekiwania zderzają się z rzeczywistością, a bycie mamą wcale nie cieszy?

Co powoduje wypalenie rodzicielskie?

W trakcie badania „The big five personality traits and parental burnout: Protective and risk factors” z 2017 roku prowadzonych przez Sarah Le Vigouroux, Celine Scola, Marie Raes, Moire Mikołajczak i Isabelle Roskam wyszczególniono, jakie cechy osobowości oraz inne zmienne wpływają na wystąpienie wypalenia rodzicielskiego.

Na rozwinięcie się syndromu wypalenia rodzicielskiego wpływa niska samoocena matek wraz z  dużymi ambicjami życiowymi i wobec dziecka. Osoby, które przejawiają więcej cech niestabilności emocjonalnej (neurotyzmu), przeżywają lęk o swoje kompetencje rodzicielskie, wywierają na siebie presję, a jednocześnie nie potrafią dobrze rozpoznawać komunikatów wysyłanych przez dziecko i się z nim synchronizować w relacji, mogą doświadczać większej liczby negatywnych interakcji z dziećmi, co przekłada się na odczuwanie niezadowolenia ze swoich umiejętności rodzicielskich.

Takie podejście może rodzić nadopiekuńczość, nadmierną kontrolę i brak adekwatnego wsparcia. Osoby, które przejawiają niskie nasilenie cech takich, jak sumienność, (która sprzyja budowaniu przewidywalnego i bezpiecznego środowiska rodzinnego) oraz ugodowość, (która predysponuje do życzliwych i ciepłych relacji z innymi), są bardziej narażone na wystąpienie wypalenia rodzicielskiego.

Według badań doktora Konrada Piotrowskiego odsetek polskich rodziców, którzy żałują rodzicielstwa, jest wyższy niż w Stanach Zjednoczonych czy Niemczech.

Na rozwój większego rozpowszechnienia wypalenia rodzicielskiego może mieć też wpływ upowszechnienie się modelu rodziny nuklearnej w porównaniu do popularnego w przeszłości modelu rodziny wielopokoleniowej. Również kultura indywidualistyczna oraz bardzo szybkie tempo życia może negatywnie wpływać na odczuwanie stresu przez rodziców i sprzyjać wyczerpaniu zasobów.

Skutki wypalania rodzicielskiego dla rodziców i dzieci

Wypalenie rodzicielskie bardzo negatywnie odbija się na życiu dzieci i rodziców. Wypaleni rodzice mniej angażują się w życie dzieci, spełniają swoje obowiązki bardziej mechanicznie, trudniej o ciepłe i wspierające relacje między rodzicami a dziećmi. Częściej u opiekunów doświadczających objawów wypalenia pojawia się frustracja, irytacja, dziecko zaczyna być traktowane przedmiotowo. Pojawiają się kryzysy rodzinne i małżeńskie.

Żal za utratą dawnego życia, przeciążenie obowiązkami, zbyt wysokie wymagania powodują, że wypleni rodzice, nie są szczęśliwi w swoich rolach oraz mają poczucie frustracji, kiedy ich wysiłki poprawienia sytuacji nie przynoszą pozytywnych efektów. Wtedy często dochodzi do wyczerpania z powodu przeżywanego silnego stresu i zdystansowania się do dzieci.

Bardzo silne nasilenie objawów wypalenia rodzicielskiego może prowadzić do pojawiania się myśli samobójczych, zaburzeń psychosomatycznych. Wypalony rodzic, który słabo kontroluje swoje impulsy, może podjąć się zachowań przemocowych wobec dziecka.

Co zapobiega i pomaga w radzeniu sobie z wypaleniem rodzicielskim?

W sytuacji odczuwania przez rodzica objawów związanych z wypalaniem rodzicielskim warto poszukać specjalisty, który pomoże odreagować trudne emocje, wesprze w nauce umiejętności radzenia i regulowania emocji, da narzędzia do tworzenia lepszej relacji z dziećmi. Pomoc psychiatry, psychologa lub psychoterapeuty może być ogromnym wsparciem dla wypalonego rodzica.

Czynnikiem przeciwdziałającym wypaleniu rodzicielskiemu jest utrzymywanie silnych i bliskich relacji z innymi dorosłymi, życzliwymi osobami, które wspierają matkę i ojca w działaniach wychowawczych. Dzielenie odpowiedzialności wychowania dziecka, możliwość porozmawiania o trudach wychowania oraz wsparcie emocjonalne i instrumentalne pomaga rodzicom lepiej radzić sobie z wyzwaniami codzienności.

Dobrym pomysłem będzie znalezienie kręgu znajomych rodziców, grupy wsparcia lub forum internetowego, gdzie rodzic może dzielić się swoimi rozterkami, problemami i otrzyma zrozumienie, wsparcie i pomoc.

Pielęgnowanie pasji przez rodziców, zainteresowań, poświęcanie, choć krótkiego czasu na aktywność fizyczną oraz momenty odpoczynku pomagają zachować odporność psychiczną i radzić sobie z wyzwaniami związanymi z rodzicielstwem. 

Przemyślenie swoich ambicji, oczekiwań wobec siebie i dziecka oraz urealnienie możliwości może pomóc zdjąć z siebie poczucie winy i nadmierną presję, która generuje stres u rodzica i dziecka.

Pielęgnowanie relacji romantycznej w małżeństwie, dbanie o siebie nawzajem, okazywanie sobie czułości i zrozumienia pozytywnie działa również na relacje z rodzicami. Warto też podtrzymywać kontakty koleżeńskie i szukać okazji do spotkań.

Bliskie relacje z innymi dorosłymi, doświadczanie odciążania w opiece nad dziećmi oraz pozwalanie na regenerowanie własnych zasobów pozwala na minimalizowanie wystąpienia wypalenia rodzicielskiego.

Może zainteresować Cię również: Dobra komunikacja z nastolatkiem. Jak się lepiej dogadywać? 


Dla przedszkolaków i uczniów
Reklama


Bibliografia:

Mandecka, N. (2019). Wypalenie rodzicielskie – nowe spojrzenie na przemęczonych rodziców. Przegląd literatury oraz badań. Kultura i Wychowanie, 2(16), 23-33.

Mikołajczak, M., Gross, J.J., Roskam I. (2019). Parental burnout: what is it, and why does it matter? Clinical Psychological Science, 7(6), 1319-1329.

Sikora, J. (2021). Postawy rodzicielskie a wypalenie rodzicielskie. Mediacyjna rola aleksytymii, depresji i podejmowanych strategii radzenia sobie ze stresem. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 45(1), 137-157.