Wzdęcia – czym są i skąd się biorą?
Wzdęcie to stan, w którym w jelitach gromadzi się nadmierna ilość gazów. Może być spowodowane przez różne czynniki, m.in.:
- nieodpowiednią dietę – niektóre pokarmy sprzyjają wzdęciom, np. rośliny strączkowe, kapustne czy napoje gazowane,
- złe nawyki – bardzo szybkie spożywanie posiłków, żucie gumy czy palenie papierosów powoduje połykanie dużych ilości powietrza, które wywołują później dyskomfort w jelitach,
- choroby przewodu pokarmowego, np. zespół jelita drażliwego.
Wzdęcia u noworodka stanowią większy problem niż u osób dorosłych, ponieważ maluchy nie potrafią jeszcze skutecznie radzić sobie z wydalaniem gazów. Wywołane przez nie dolegliwości powodują płacz i drażliwość, których przyczyn młodzi rodzice muszą się domyślić.
Wzdęcia u noworodka – przyczyny
Ustalenie przyczyny wzdęć u noworodka jest bardzo ważne, ponieważ można dzięki temu dobrać odpowiednie leczenie, które przyniesie dziecku ulgę. Najczęściej za nadmiar gazów w jelitach malucha odpowiada:
- niedojrzały układ trawienny, który nie radzi sobie w pełni z przyjmowanym pokarmem,
- niewłaściwa technika karmienia – jeśli dziecko nieprawidłowo chwyta pierś czy smoczek, może połykać powietrze podczas ssania,
- nietolerancje pokarmowe – u niemowląt może pojawić się alergia na białka mleka krowiego oraz nietolerancja laktozy. Oba te zaburzenia często wywołują wzdęcia,
- zaburzenia flory bakteryjnej – u noworodków mikrobiota jelit dopiero się kształtuje, a podczas tego procesu mogą pojawić się różne dolegliwości,
- przekarmianie – jeśli dziecko przyjmuje zbyt duże porcje mleka, jego przewód pokarmowy może nie poradzić sobie z trawieniem,
- niewłaściwa dieta mamy – do mleka kobiecego przedostają się różne składniki, np. te obecne w pokarmach powodujących wzdęcia.
Jedną z możliwych przyczyn wzdęć u noworodka jest nietolerancja laktozy, czyli dwucukru obecnego w mleku. W organizmie jest on trawiony przez enzym laktazę do glukozy i galaktozy – cukrów prostych.Problem pojawia się wtedy, kiedy wspomnianego enzymu jest zbyt mało, żeby strawić całą dostarczaną do jelit laktozę. To dość częste zjawisko wśród noworodków, których dieta opiera się na bogatym w ten cukier mleku.
Niedobór enzymu laktazy stwierdza się u praktycznie wszystkich wcześniaków, jednak noworodki urodzone w terminie również nie trawią laktozy w całości. Szacuje się, że ok. 20% spożytego cukru trafia niestrawione do jelita grubego. Tam dochodzi do jego fermentacji, w wyniku której produkowane są gazy.
Wzdęcia u noworodka – objawy
Małe dzieci nie potrafią zakomunikować, co im dolega, dlatego pojawiające się objawy wywołują zwykle u młodych rodziców dużo stresu i niepokoju. Wzdęciom u noworodka najczęściej towarzyszą:
- powiększenie i widoczne napięcie brzucha – jest on wypukły i twardy w dotyku,
- płacz i niepokój – to jedyny sposób, w jaki noworodek może zasygnalizować swój dyskomfort. W przypadku wzdęć płacz jest intensywny i częsty, a także trudny do uspokojenia. Nasila się po karmieniu i trwa dłużej niż standardowo,
- napinanie ciała – dziecko podciąga nóżki do klatki piersiowej i wygina plecy w łuk, żeby złagodzić odczuwany dyskomfort,
- niepokój podczas karmienia – maluch, któremu dokuczają wzdęcia, wierci się i przerywa karmienie, może też odmawiać jedzenia,
- problemy ze snem – pojawiają się trudności z zasypianiem i częste wybudzenia. Podczas snu dziecko jest bardziej niespokojnie, może kręcić się w celu znalezienia wygodnej pozycji do snu,
- ulewanie pokarmu – gazy nagromadzone w jelitach zwiększają ciśnienie w żołądku, co może skutkować cofnięciem się pokarmu do przełyku i ulewaniem,
- wydalanie większej niż zwykle ilości gazów.
Nawilża śluzówkę nosową.
Wspomaga prawidłowe widzenie, wzrost i rozwój kości u dzieci.
Udrażnia i oczyszcza nos z gęstego kataru, łagodzi objawy przeziębienia przebiegającego z mokrym kas...
Krople enzymatyczne z laktazą kwaśną i neutralną.
Krem z ektoiną do stosowania już od 1. miesiąca życia.
Wzdęcia u noworodka – jak pomóc maluszkowi?
Jeśli u Twojego dziecka pojawiają się powyższe objawy, na początek przyjrzyj się Waszej codziennej rutynie i poszukaj ewentualnych przyczyn wzdęć. Co można zmienić, żeby złagodzić dyskomfort malucha?
- Upewnij się, że dziecko prawidłowo chwyta pierś lub smoczek.
- Zmień nieco pozycję, w jakiej karmisz – unieś główkę malucha wyżej od tułowia.
- Pamiętaj o odbijaniu po karmieniu. Trzymaj dziecko w pozycji pionowej i delikatnie poklepuj po plecach, dopóki mu się nie odbije. W ten sposób maluch pozbędzie się połkniętego z posiłkiem powietrza.
- Karm mniejszymi porcjami, ale częściej. Jeśli dziecko pije łapczywie, łyka przy tym więcej powietrza. Ponadto duże porcje mleka stanowią wyzwanie dla jego układu trawiennego.
- Jeśli karmisz piersią, przyjrzyj się swojej diecie. Ogranicz produkty, które mogą powodować wzdęcia u noworodka.
Jak ulżyć maluchowi, który cierpi na wzdęcia? Pomocny będzie masaż brzuszka ciepłymi dłońmi. Możesz posmarować je oliwką, żeby cały zabieg był przyjemniejszy. Zastosuj też ciepłe okłady na brzuszek, ale dokładnie skontroluj temperaturę, żeby nie poparzyć dziecka. Doraźnie na wzdęcia pomóc mogą też herbatki ziołowe, np. z kopru włoskiego czy rumianku. W aptekach znajdziesz też krople dedykowane temu problemowi.
Krople na wzdęcia u noworodka – jakie wybrać?
Jeśli problem wzdęć u noworodka jest uporczywy i często nawraca, przyczyną często bywa nietolerancja lub alergia pokarmowa. W przypadku problemów z wchłanianiem laktozy pomóc mogą krople uzupełniające brakujący enzym laktazę.Wspomagają one trawienie cukru, zwiększają jego przyswajalność i zapobiegają produkcji gazów w jelicie grubym.
Krople na wzdęcia u noworodka zawierają dwa rodzaje laktazy: kwaśną i neutralną, dzięki czemu enzym ten działa zarówno w żołądku, jak i po dodaniu do mleka – rozkłada on laktozę jeszcze przed spożyciem przez malucha.Zaleca się podawać je do każdego posiłku. Przy karmieniu piersią odmierz wymaganą liczbę kropli na łyżeczkę i podaj dziecku lub dodaj je do odciągniętego pokarmu czy przygotowanego mleka modyfikowanego.
Czasem uciążliwe wzdęcia u noworodka wynikają z czynników, na które nie mamy wpływu. Dlatego zawsze warto skonsultować się z lekarzem. Do dopasowania właściwego leczenia niezbędne jest ustalenie przyczyny problemu, w czym pomoże Ci specjalista.
Bibliografia:
- Tuszyński K. (Red.), Pediatria okiem farmaceuty, Wydawnictwo Farmaceutyczne, Kraków 2021.
- https://www.mp.pl/artykuly/31092,nietolerancja-laktozy-u-niemowlat-dzieci-i-mlodziezyaktualne-2006-stanowisko-amerykanskiej-akademii-pediatrii [dostęp 26.05.2024].