Zapalenie pęcherza, czyli jedno z zakażeń układu moczowego
Jednym z najczęściej spotykanych problemów powodujących dolegliwości bólowe w okolicach układu moczowego jest zapalenie pęcherza moczowego. Choroba ta wynika z toczącego się stanu zapalnego w obrębie błony śluzowej wyściełającej pęcherz. Jej przyczyną najczęściej jest zakażenie bakteryjne pałeczką okrężnicy Escherichia coli, które odpowiada aż za 75 proc. przypadków zapalenia pęcherza.
Podejrzewa się, że nawet 50 proc. kobiet w ciągu swojego życia może borykać się z tym problemem. Fakt ten wynika z anatomii, dlatego kobiety chorują na schorzenia układu moczowego nawet 10 razy częściej niż mężczyźni.
W przypadku zdrowych osób pęcherz moczowy jest jałowy, co znaczny, że nie znajdują się w nim żadne drobnoustroje chorobotwórcze. Niestety mocz stanowi doskonałą pożywkę dla rozwoju bakterii, co zwiększa ryzyko powstawania nieprzyjemnych infekcji.
Wśród innych czynników, które mogą sprzyjać powstawaniu zapalenia pęcherza moczowego, znajdują się:
- utrudniony odpływ moczu, np. w wyniku kamicy dróg moczowych, anomalii wrodzonych dróg moczowych lub nowotworów,
- zaburzenia opróżniania pęcherza, np. po przebytym wypadku lub udarze mózgu,
- zaburzenia odporności,
- choroby przewlekłe, zwłaszcza cukrzyca,
- cewnik w drogach moczowych,
- ciąża i połóg,
- częste stosunki seksualne,
- unieruchomienie, np. po wypadku, urazie lub w wyniku choroby,
- niewystarczająca ilość spożywanych płynów,
- nieprawidłowa higiena okolic intymnych,
- dna moczanowa.
Dlaczego zapalenie pęcherza często łapie się latem?
Ból pęcherza moczowego często przytrafia się latem i może zwiastować stan zapalny dróg moczowych. Podczas wyjazdów urlopowych oraz wypadów nad wodę w upalne dni ciężko powstrzymać się od orzeźwiającej kąpieli w morzu, jeziorze lub rzece. Niestety taka chwila przyjemności może powodować nadmierne wychłodzenie organizmu i obniżenie odporności, co ułatwia bakteriom namnażanie się w pęcherzu moczowym. Stany zapalne często zdarzają się także po wizytach na basenie lub w toaletach publicznych, w których nie przykłada się najwyższej uwagi do higieny.
Przeczytaj także: Czy w ciąży można chodzić na basen?
Specjaliści wskazują także, że latem jesteśmy bardziej skorzy do stosunków płciowych, co zwiększa ryzyko stanów zapalnych. Wynika to z możliwości przenoszenia bakterii z układu płciowego do moczowego. Dodatkowo podczas stosunku pojawiają się mikrouszkodzenia błony śluzowej i naskórka, co szczególnie sprzyja występowaniu stanów zapalnych układu moczowego.
Jak objawia się zapalenie pęcherza moczowego?
Objawy zapalenia pęcherza moczowego są wyjątkowo dotkliwe i charakterystyczne, dlatego ich rozpoznanie często nie stanowi dla nas dużego problemu. Wśród najczęściej pojawiających się symptomów należy wymienić:
- ból i pieczenie w cewce moczowej podczas oddawania moczu,
- bóle pęcherza,
- ból w dolnej części brzucha (w okolicy łonowej i nadłonowej),
- częste parcie na pęcherz, któremu towarzyszy oddawanie niewielkiej ilości moczu,
- zmętnienie moczu,
- nieprzyjemny zapach moczu,
- częstomocz,
- krwiomocz.
Są to typowe objawy, które pojawiają się u osób dorosłych. Aby prawidłowo je zdiagnozować, warto zapoznać się z anatomią człowieka i dowiedzieć się, gdzie są nerki (kształt zbliżony do woreczka żółciowego), moczowody, pęcherz moczowy oraz cewka moczowa.
Co istotne, należy pamiętać, że zapalenie pęcherza u dzieci może manifestować się w inny sposób niż u dorosłych, przez co bardzo często nie zostaje prawidłowo rozpoznane. U niemowląt i małych dzieci w pierwszej fazie zapalenia może pojawić się wysoka gorączka, brak apetytu, apatia, niepokój i wymioty, którym często towarzyszy płacz. Dodatkowo zdarza się, że mocz oddawany przez dziecko jest mętny oraz ma charakterystyczny, nieprzyjemny zapach. Wraz z rozwojem dziecka i wzrastaniem organizmu objawy zapalenia pęcherza moczowego zaczynają przypominać te występujące u osób dorosłych.
Jak leczyć zapalenie pęcherza moczowego?
Podstawą odpowiedniego leczenia zapalenia pęcherza moczowego jest prawidłowe rozpoznanie objawów choroby, które są charakterystyczne i trudno je pomylić z innymi dolegliwościami. Zdarza się jednak, że lekarz poszerza diagnostykę o wykonanie badania ogólnego moczu wraz z posiewem oraz badania krwi – morfologię, CRP oraz kwas moczowy. W przypadku nieleczonego zapalenia pęcherza specjalista może zalecić szczegółowe badania obrazowe. USG pęcherza i dróg moczowych pozwala łatwo wykryć ewentualne powikłania i zaburzenia w prawidłowym, fizjologicznym odpływie moczu.
Już pierwsze objawy stanu zapalnego powinny zmotywować nas do rozpoczęcia odpowiedniego leczenia łagodzącego objawy infekcji. Podstawę stanowi regularna higiena okolic intymnych oraz częsta wymiana bielizny – powinna być ona wykonana z przewiewnego materiału, najlepiej z bawełny. W swojej diecie oraz suplementacji warto uwzględnić produkty spożywcze i preparaty zawierające żurawinę, jak np. Uromycin.
Ulgę w dolegliwościach związanych z zapaleniem pęcherza moczowego mogą także przynieść ciepłe okłady w okolicach nadbrzusza. Dodatkowo warto wspomagać się także składnikami ziołowymi, takimi jak rumianek, krwawnik czy dziurawiec. Należy przy tym pamiętać, że ten ostatni może zmniejszać skuteczność stosowanej antykoncepcji. Zioła najlepiej stosować zewnętrznie – do obmywania okolic intymnych lub robienia tzw. nasiadówek w wannie albo dużej misce.
Niedoleczony pęcherz i objawy ponownej infekcji
Mnogość czynników, które sprzyjają wystąpieniu zapalenia pęcherza moczowego sprawia, że nieprzyjemne infekcje mają tendencje do nawracania. Problem ten dotyczy w szczególności osób, które zbyt wcześnie zakończyły leczenie, zignorowały objawy lub wybrały nieprawidłowe metody terapeutyczne. Tymczasem niedoleczone zapalenie pęcherza może powodować szereg niebezpiecznych dla zdrowia, a nawet życia powikłań. Wśród nich znajdują się:
- ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek (mogące prowadzić do niewydolności tych narządów),
- ropień nerki,
- urosepsa – zakażenie uogólnione.
Co istotne, tendencje do nawracających infekcji układu moczowego mają w szczególności kobiety ciężarne, co może być niebezpieczne dla matki oraz rozwijającego się dziecka. Objawów nie należy więc ignorować.
W przypadku ponownej infekcji pęcherza należy udać się do lekarza, który zleci wykonanie badania moczu wraz z posiewem, co pozwoli ocenić, czy konieczne jest włączenie antybiotyku. Dodatkowo warto pamiętać, aby preparaty na zapalenie pęcherza dostępne bez recepty stosować zgodnie z zaleceniami producenta. Warto dopilnować, aby terapia trwała zgodnie ze wskazówkami kilka dni. Nie należy jej przerywać bezpośrednio po ustąpieniu objawów, co może skutkować szybkim nawrotem stanu zapalnego.
Jak zapobiegać zapaleniom pęcherza latem?
Infekcje układu moczowego to dolegliwość, która lubi powracać, co wynika z wielu czynników sprzyjających jej występowaniu. Warto więc pamiętać o profilaktyce, która pomaga uniknąć bolesnego i sprawiającego dyskomfort zapalenia pęcherza. Wśród najważniejszych zasad, którymi należy się kierować, znajdują się:
- przestrzeganie zasad higieny,
- dbanie o higienę miejsc intymnych z wykorzystaniem specjalnych, przebadanych preparatów do higieny intymnej o lekko kwaśnym pH – podmywaj się minimum 2 razy dziennie pod bieżącą wodą w kierunku od przodu do tyłu, aby nie przenosić bakterii z odbytu do cewki moczowej i narządów rodnych,
- noszenie przewiewnej, najlepiej bawełnianej bielizny i jej regularna zmiana,
- noszenie jednorazowych wkładek higienicznych, kiedy korzystasz z toalet publicznych,
- picie około 2 litrów płynu na dobę (co jest szczególnie istotne w upalne dni) – ułatwia to regularne przepłukiwanie pęcherza i cewki moczowej, co minimalizuje ryzyko osiedlania się szkodliwych bakterii,
- oddawanie moczu, kiedy poczujemy taką potrzebę bez zbędnej zwłoki – zalegający w pęcherzu mocz stanowi doskonałą pożywkę dla bakterii i sprzyja ich namnażaniu,
- oddawanie moczu i obmywanie okolic intymnych po odbyciu stosunku – pozwala usunąć zarazki, które przedostały się do cewki moczowej,
- kąpanie się jedynie w wyznaczonych, przebadanych przez sanepid miejscach,
- unikanie wychładzania organizmu,
- stosowanie preparatów profilaktycznych z żurawiną i witaminą C, picie soku z żurawiny – zapobiega przyleganiu bakterii do błon śluzowych pęcherza moczowego.
Dodatkowo kobiety cierpiące na suchość pochwy powinny zadbać o jej prawidłowe nawilżenie za pomocą pianki lub żelu nawilżającego. Pozwala to uniknąć podrażnienia śluzówki, dzięki czemu zmniejsza ryzyko powstawania stanów zapalnych.
Może zainteresować Cię również: Co pomoże na infekcje intymne, które powracają?
Hryniewicz W., Holecki M., Rekomendacje diagnostyki, terapii i profilaktyki zakażeń układu moczowego u dorosłych, Narodowy Instytut Leków, Warszawa, 2015
Czajkowski K., Broś-Konopielko M. i wsp., Zakażenie dróg moczowych u kobiet, Lekarz POZ, 2/2021, s. 103-112
Gorząd A., Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Najświętszej Maryi Panny w Częstochowie, Zakażenie dróg moczowych – zapobieganie. Poradnik dla pacjenta., Częstochowa, 2018