To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.- Niski poziom aktywności fizycznej jest jednym z głównych czynników przyczyniających się do wystąpienia wad postawy.
- Jakie mechanizmy za tym stoją i dlaczego tak ważne jest zachęcanie dzieci do aktywnego trybu życia od najmłodszych lat? Odpowiedzi w artykule.
Czym są wady postawy?
Wady postawy to wszelkie nieprawidłowości w budowie i funkcjonowaniu układu ruchu, które mogą prowadzić do bólu, ograniczonej mobilności i innych poważniejszych schorzeń. Najczęściej diagnozowane u dzieci wady to:
- skolioza – boczne skrzywienie kręgosłupa,
- płaskostopie – spłaszczenie łuku stopy,
- plecy okrągłe – nadmierna kifoza piersiowa,
- plecy wklęsłe – nadmierne wygięcie lędźwiowego odcinka kręgosłupa,
- koślawość i szpotawość kolan – nieprawidłowe ustawienie kończyn dolnych (koślawość – nogi w kształcie „X”, szpotawość – nogi w kształcie „O”).
Wady postawy mogą być wrodzone lub wynikać z nabytych chorób, jednak u dzieci często przyczyną jest niehigieniczny tryb życia (np. długotrwałe przebywanie w pozycji siedzącej, nieprawidłowa postawa podczas korzystania z komputera, brak aktywności fizycznej itp.). Warto jednak pamiętać, że niektóre odchylenia od prawidłowej postawy ciała są dla pewnego wieku fizjologiczne. Ukształtowanie krzywizn kręgosłupa następuje w wieku 7 lat, do 6. roku życia obecna jest pogłębiona lordoza lędźwiowa (plecy wklęsłe), do 3. roku życia występuje szpotawość kolan, a w wieku 4-6 lat koślawość kolan [1].
Wpływ aktywności fizycznej na postawę ciała dziecka
Aktywność fizyczna jest jedną z najważniejszych interwencji nie tylko w postępowaniu korekcyjnym, ale także w profilaktyce wad postawy. W pracy opublikowanej w 2015 roku autorzy wskazują na bezpośredni związek deformacji kręgosłupa z brakiem aktywności fizycznej [2]. Deficyt ruchu ma też wpływ na wady postawy w obrębie kończyn. Poniżej opisane zostały mechanizmy, które za tym stoją.
Kontrola masy ciała
Regularna aktywność fizyczna pomaga utrzymywać zdrową masę ciała. Związek otyłości z częstszym występowaniem wad postawy u dzieci potwierdziło na przykład badanie z 2017 roku opublikowane w European Journal of Pediatrics [3]. Wzięło w nim udział 2732 dzieci w wieku od 3 do 18 lat. U 74% dzieci z otyłością stwierdzono nieprawidłowości w budowie ciała. Wady, które występowały najczęściej, to kolana koślawe oraz płaskostopie.
Nadmierna masa ciała nie tylko zniechęca dzieci do angażowania się w aktywności ruchowe (przez co powstaje błędne koło), ale również wpływa bezpośrednio na układ kostno-mięśniowo-więzadłowy i prowadzi do problemów takich jak np. młodzieńcze złuszczanie głowy kości udowej.
Wzmacnianie mięśni posturalnych
Mięśnie posturalne to grupa mięśni odpowiedzialnych za utrzymanie prawidłowej postawy ciała w różnych pozycjach – zarówno w ruchu, jak i w statycznych ustawieniach. Należą do nich m.in. mięśnie głębokie tułowia, prostowniki grzbietu, mięśnie brzucha oraz mięśnie stabilizujące miednicę i kończyny dolne. Ich prawidłowy rozwój jest kluczowy w profilaktyce wad postawy.
Słabe mięśnie posturalne to większe ryzyko kompensacyjnych zmian w ustawieniu kręgosłupa, takich jak pogłębiona lordoza lędźwiowa czy plecy okrągłe. Dzieci z osłabioną muskulaturą często mają nieprawidłowe nawyki posturalne, np. pochylają się do przodu podczas siedzenia, co sprzyja powstawaniu skrzywień kręgosłupa. U dzieci, które większość czasu spędzają w pozycji siedzącej, układ mięśniowy może nie rozwijać się prawidłowo.
Poprawa mobilności i zwiększenie elastyczności mięśni
Za prawidłową postawę ciała odpowiada nie tylko siła mięśni, ale też ich prawidłowe napięcie. Przykurczone i zbyt napięte struktury również mogą prowadzić do nienaturalnego ułożenia sylwetki. Przykładowo: w przypadku pleców wklęsłych (nadmiernej lordozy lędźwiowej) przykurczone są m.in. zginacze biodra oraz prostownik grzbietu w odcinku lędźwiowym. Przyczyną może być siedzący tryb życia, a konkretniej długotrwałe przebywanie w pozycji ze zgiętymi biodrami.
Aktywność fizyczna (np. ćwiczenia rozciągające i wzmacniające) to jeden z najskuteczniejszych sposobów na przywrócenie odpowiedniego napięcia i siły mięśni.
Poprawa propriocepcji
Propriocepcja, czyli tzw. czucie głębokie, odgrywa ważną rolę w utrzymaniu prawidłowej postawy ciała. To dzięki niej organizm może precyzyjnie kontrolować ustawienie poszczególnych segmentów ciała w przestrzeni i dostosowywać je do zmieniających się warunków. Słaba propriocepcja może prowadzić do zaburzeń równowagi oraz nieprawidłowego wzorca chodu, co zwiększa ryzyko wad postawy [4].
Ćwiczenia angażujące układ proprioceptywny, takie jak stanie na jednej nodze, chodzenie po nierównym podłożu, trening na piłkach rehabilitacyjnych czy balansowanie na niestabilnych powierzchniach, mogą poprawiać kontrolę posturalną i stabilizację tułowia. Warto podkreślić, że dzieci nie muszą uczestniczyć w specjalnych treningach, aby rozwijać propriocepcję – naturalne formy zabawy, takie jak chodzenie boso po trawie i piasku, wspinanie się na placu zabaw, bieganie po lesie czy gra w klasy również pobudzają układ nerwowy do lepszego czucia ciała w przestrzeni i poprawiają koordynację ruchową.
Prawidłowy rozwój kości
Aktywność fizyczna wpływa również na rozwój kości, co ma ogromne znaczenie w dzieciństwie, zwłaszcza okresie szybkiego tempa wzrastania, czyli między 5. a 7. rokiem życia. Aktywności, takie jak bieganie, skakanie czy chodzenie po nierównych powierzchniach, stymulują rozwój i mineralizację kości. Dzięki temu kości stają się mocniejsze i mniej podatne na deformacje. Regularny ruch w okresie wzrostu sprzyja także prawidłowemu ustawieniu kości w obrębie stawów, co ma bezpośredni wpływ na postawę.
Rola rodziców w kształtowaniu zdrowych nawyków u dzieci
Obecnie dzieci i młodzież coraz więcej czasu spędzają w pozycji siedzącej, najczęściej przed ekranami komputerów i smartfonów. Niewiele młodych osób osiąga zalecany poziom codziennej aktywności fizycznej. Niestety, taki tryb życia sprzyja powstawaniu wad postawy, które mogą prowadzić do przewlekłych problemów zdrowotnych w dorosłości. Statystyki dotyczące nadwagi i otyłości u dzieci również są alarmujące. W Polsce problem ten dotyczy około 30% dzieci w wieku wczesnoszkolnym oraz niemal 22% młodzieży do 15. roku życia [5].
Dlatego tak ważne jest zachęcanie dzieci do aktywności fizycznej, przekazywanie zdrowych nawyków i kształtowanie prawidłowych postaw już od najmłodszych lat. Wiele badań potwierdza, że tryb życia rodziców wpływa na zdrowie dzieci, a także na ich aktywność fizyczną. Rodzice powinni więc nie tylko odgrywać rolę edukatorów, ale też dawać przykład, ponieważ dzieci pierwsze wyobrażenie o świecie kształtują na podstawie wzorów zachowań panujących w środowisku rodzinnym.
0,9% roztwór soli fizjologicznej o szerokim zastosowaniu. Objawowo łagodzi katar
Suchy spray na rany i blizny.
Silikonowy żel na rany i blizny
Wspomaga gojenie się ran i procesy regeneracji.
Krem na przebarwienia skóry powstałe po operacji.
Bibliografia:
1. Wawrzyniak, A., Tomaszewski, M., Mews, J., Jung, A., & Kalicki, B. (2017). Wady postawy u dzieci i młodzieży jako jeden z głównych problemów w rozwoju psychosomatycznym. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 13(1), 72-78.
2. McMaster ME, Lee AJ, Burwell RG. Physical activities of Patients with adolescent idiopathic scoliosis (AIS): preliminary longitudinal case-control study historical evaluation of possible risk factors. Scoliosis. 2015 Feb 18;10:6. doi: 10.1186/s13013-015-0029-8. Erratum in: Scoliosis Spinal Disord. 2016 Mar 18;11:10. doi: 10.1186/s13013-016-0070-2. PMID: 25866554; PMCID: PMC4393567.
3. Maciałczyk-Paprocka K, Stawińska-Witoszyńska B, Kotwicki T et al.: Prevalence of incorrect body posture in children and adolescents with overweight and obesity. Eur J Pediatr 2017. DOI:10.1007/s00431-017-2873-4
4. Permoda-Białozorczyk A, Olszewska-Karaban M, Permoda A, Zajt J, Wiecheć M, Żurawski A. Evaluation of the Functional Status of the Posture Control System in Children with Detected Disorders in Body Posture. Int J Environ Res Public Health. 2022 Nov 5;19(21):14529. doi: 10.3390/ijerph192114529. PMID: 36361407; PMCID: PMC9654118.
5. https://www.gov.pl/web/psse-zlotoryja/nadwaga-i-otylosc-wsrod-dzieci-i-mlodziezy