To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Czym jest kaszel?
Kaszel to podstawowy mechanizm obronny układu oddechowego. Ma za zadanie oczyścić drogi oddechowe z pyłów, ciał obcych i zalegającej wydzieliny. Można go wywołać świadomie – zakasłać wtedy, gdy chcemy, ale zazwyczaj jest to odruch bezwarunkowy, czyli taki, którego nie możemy powstrzymać.
Co ciekawe, receptory kaszlowe zlokalizowane są nie tylko w nabłonku oskrzeli, lecz także w otrzewnej i w uszach.
W ciągu roku dzieci doświadczają średnio od 5 do 8 epizodów kaszlu o podłożu infekcyjnym trwających około tygodnia[1]. Jednak suchy kaszel u dziecka występuje nie tylko w efekcie rozwoju choroby, lecz także w wyniku oddziaływania czynników zewnętrznych.
Szacuje się, że zdrowe dziecko może kaszleć nawet kilkanaście razy w ciągu dnia.
Rodzaje kaszlu u dzieci
Kaszel u dzieci i niemowląt można podzielić ze względu na charakter, czas trwania oraz przyczynę.
Przy podziale ze względu na charakter wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje kaszlu:
- kaszel suchy – inaczej nieproduktywny; bez odkrztuszania wydzieliny, czasami uporczywy i duszący;
- kaszel mokry – inaczej wilgotny; z odkrztuszaniem gęstej plwociny, często nasilony i męczący.
Ze względu na czas trwania kaszel dzieli się na:
- ostry – trwający do 3 tygodni
- podostry – trwający od 3 do 8 tygodni
- przewlekły – utrzymujący się ponad 8 tygodni.
Zaś przy podziale przyczynowym mówi się o:
- kaszlu swoistym – charakterystycznym dla wybranych chorób,
- kaszlu nieswoistym – o nieznanej przyczynie[2].
Polecane do inhalacji
Zmniejsza suchy, drażniący kaszel, intensywnie nawilża drogi oddechowe.
3% roztwór soli przeznaczony do nebulizacji, w celu poprawienia komfortu oddychania.
Udrażnia i oczyszcza nos z gęstego kataru, łagodzi objawy przeziębienia przebiegającego z mokrym kas...
Redukuje stany zapalne dróg oddechowych, chroni i nawilża błonę śluzową dróg oddechowych.
Ampułki do inhalacji rozrzedzające zalegającą wydzielinę.
Roztwór do inhalacji szczególnie polecany osobom wrażliwym na wyższe stężenie chlorku sodu.
Co może powodować suchy kaszel u dziecka?
Jakie czynniki najczęściej wywołują kaszel? Infekcje górnych dróg oddechowych zarówno wirusowe, jak i bakteryjne. To główna przyczyna suchego i mokrego kaszlu u dzieci, ale nie jedyna.
Zdarza się, że zdrowe dziecko kaszle w nocy i w dzień więcej niż kilkanaście razy, chociaż nie ma objawów infekcji. Co wówczas warto sprawdzić? Czy nie jest to spowodowane wysuszeniem śluzówek wynikającym z niskiej wilgotności powietrza w pomieszczeniach, w których smyk przebywa. Jeśli poziom wilgotności spada poniżej 40 procent, warto korzystać z nawilżacza.
Uwaga również na klimatyzację i smog. Klimatyzacja szybko wysusza powietrze, a jednocześnie nagromadzone w niej drobnoustroje działają drażniąco na drogi oddechowe i wywołują kaszel. Zaś smog oraz inne zanieczyszczenia, np. dym papierosowy, pobudzają receptory kaszlowe w oskrzelach.
Poza tym kaszel bywa efektem alergii wziewnej. Jeśli pojawia się w wybranych okresach w ciągu roku, zwłaszcza wiosną i latem, może być spowodowany pyleniem roślin. Np. pod koniec maja, w czerwcu i pierwszej połowie lipca pylą trawy, które silnie uczulają, a już na początku marca w powietrzu występuje wysokie stężenie pyłków olszy.
Wtedy, gdy dziecko kaszle tylko w nocy i wyeliminowało się powyższe czynniki, należy sprawdzić, czy nie rozwija się u niego astma oskrzelowa albo czy nie ma zapalenia krtani lub tchawicy, które mogą nie dawać innych objawów poza napadami kaszlu.
Jednocześnie warto mieć świadomość, że kaszel u dzieci wywołują nie tylko problemy z układem oddechowym, lecz także z układem krążenia i przewodem pokarmowym, np. lewokomorowa niewydolność serca, zwężenie zastawki mitralnej, refluks żołądkowo-przełykowy czy infekcja pasożytnicza glistą ludzką. Wówczas mówimy o kaszlu przewlekłym, który nasila się zwłaszcza w pozycji leżącej.
W niektórych przypadkach ataki kaszlu u dzieci mają związek ze stresem lub gniewem. Jeśli dziecko doświadcza silnych emocji, może mieć napady kaszlu psychogennego, który nie zmniejsza się po podaniu syropów przeciwkaszlowych. Żeby go zdiagnozować, trzeba najpierw wykluczyć przyczyny organiczne, to znaczy odbyć konsultację pulmonologiczną, laryngologiczną oraz alergologiczną, a także wykonać niezbędne badania.
Kaszel szczekający, krztuścowy i gwałtowny
Szczególnymi rodzajami kaszlu są kaszel szczekający, krztuścowy i gwałtowny.
Kaszel szczekający pojawia się w ostrym podgłośniowym zapaleniu krtani. Wynika najczęściej z infekcji wirusowych. Występuje w godzinach nocnych. Wywołuje duszność, wyraźne problemy z oddychaniem oraz stridor – świszczący dźwięk słyszany podczas wdechu. Czasami poprzedzają go objawy charakterystyczne dla infekcji górnych dróg oddechowych, np. katar, podwyższona temperatura ciała, a czasami występuje nagle.
Podstawowym postępowaniem przy kaszlu szczekającym jest umożliwienie dziecku oddychania chłodnym, wilgotnym powietrzem. Zimą można ubrać malucha albo szczelnie nakryć kołdrą i wyjść z nim na balkon, latem posadzić przy otwartym zamrażalniku. Pomóc może także inhalacja solą fizjologiczną. Jeśli duszność nie ustępuje, należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem lub wezwać karetkę.
Kaszel krztuścowy to efekt zakażenia pałeczką krztuśca. Jest długotrwały – utrzymuje się nawet do 100 dni – piejący, duszący i bardzo męczący. Diagnozuje się go na podstawie badania poziomu przeciwciał we krwi.
Kaszel gwałtowny pojawia się nagle, towarzyszy mu krztuszenie i zazwyczaj wywołany jest przez ciało obce, np. połkniętą monetę, klocek czy inną zabawkę, które utknęło w drogach oddechowych.
Duszący kaszel u dziecka w nocy – jak pomóc?
Co zrobić, gdy pojawia się duszący kaszel u dziecka w nocy? Jak pomóc? Jeśli nie jest to kaszel szczekający ani gwałtowny, na początek warto zwiększyć poziom wilgotności powietrza w sypialni i obniżyć temperaturę – włączyć nawilżacz lub rozwiesić mokre ręczniki i otworzyć okno. Oprócz tego należy zadbać o pojenie malucha.
Jeśli to nie pomoże, można zastosować inhalacje z ektoiną albo syrop islandzki, który dzięki wyciągowi z porostu islandzkiego tworzy warstwę ochronną na błonie śluzowej jamy ustnej i gardła, zmniejszając suchy kaszel.
Skuteczność w łagodzeniu kaszlu wykazuje również miód, zwłaszcza lipowy, rzepakowy i gryczany. Powolne zjedzenie niecałej łyżeczki miodu skutecznie redukuje suchość błon śluzowych[3]. Uwaga – miodu nie należy podawać dzieciom poniżej 1. roku życia, ponieważ mogą się w nim znajdować przetrwalniki Clostridium botulinum, które są nieszkodliwe dla większych dzieci, a u niemowląt wywołują botulizm.
Wtedy, gdy kaszel jest bardzo uciążliwy, lekarz może zalecić syrop zawierający lewodropropizynę, która pomaga w objawowym leczeniu nieproduktywnego kaszlu.
Kiedy zgłosić się do lekarza?
Kiedy powinno się zgłosić z kaszlącym dzieckiem do lekarza? Gdy kaszel:
- występuje u dziecka do 3. miesiąca życia
- prowadzi do wymiotów
- powoduje trudności w oddychaniu
- występuje razem ze świszczącym oddechem
- pojawił się po zakrztuszeniu
- utrzymuje się powyżej 3 tygodni
- skutkuje odkrztuszaniem krwi.
W powyższych przypadkach nie należy zwlekać z wizytą u pediatry.
Uwaga – przez 3 tygodnie, a nawet nieco dłużej może się utrzymywać kaszel poinfekcyjny, który nie wymaga leczenia i konsultacji, jeśli nie towarzyszą mu inne objawy.
Jak diagnozuje się kaszel przewlekły u dzieci?
Wtedy, gdy kaszel nie ustępuje po 4 lub 5 tygodniach, zazwyczaj wykonuje się badania diagnostyczne i laboratoryjne takie jak RTG klatki piersiowej, morfologię, OB, CRP, gazometrię oraz spirometrię – gdy podejrzewa się astmę. Czasami konieczna jest ocena laryngologiczna i alergologiczna, w tym wykonanie testów alergicznych.
W przypadku podejrzeń chorób kardiologicznych lub gastrologicznych dzieci kierowane są do specjalistów.
Podsumowując, kaszel nie zawsze świadczy o infekcji. Jeśli nie jest bardzo uporczywy, wystarczy obserwować i poić malucha, a jednocześnie dbać o właściwe nawilżenie powietrza. Można zastosować inhalacje, żeby zmniejszyć suchość błon śluzowych. Skuteczne będą również syropy z wyciągiem z porostu islandzkiego lub czarnego bzu. Wskazaniem do wizyty lekarskiej jest m.in. kaszel utrzymujący się powyżej trzech tygodni, intensywne napady kończące się wymiotami albo powodujące trudności w oddychaniu.
Lek bez recepty LEVOSOL zawiera substancję czynną – lewodropropizynę o działaniu przeciwkaszlowym i znoszącym skurcz oskrzeli. Wskazany jest w objawowym leczeniu nieproduktywnego (suchego) kaszlu.
[1] Ptak K., Cichocka-Jarosz E., Kwinta P., Kaszel przewlekły u dzieci, „Dev Period Med.”, 2018, nr 22(4).
[2] Ibidem.
[3] Hołderna-Kędzia E., Kędzia B., Krajowe miody odmianowe w profilaktyce i lecznictwie, „Postępy Fitoterapii”, 2021, nr 22(2).
- Ptak K., Cichocka-Jarosz E., Kwinta P., Kaszel przewlekły u dzieci, „Dev Period Med.”, 2018, nr 22(4).
- Sałacki A. J., Kaszel, „Medycyna po Dyplomie”, 2017, nr 07–08.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne stan wiedzy na 2010, „Medycyna Praktyczna”, 2010.
- Hołderna-Kędzia E., Kędzia B., Krajowe miody odmianowe w profilaktyce i lecznictwie, „Postępy Fitoterapii”, 2021, nr 22(2).