Czym jest wirus RS, co o nim wiemy?
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Wirus RSV powoduje choroby dolnych i górnych dróg oddechowych, jednak z uwagi na to, że schorzenia obejmujące dolne drogi oddechowe mają z reguły cięższy przebieg i dotyczą mniejszych dzieci, zostały tu omówione szerzej. RSV atakuje także dorosłych, u nich jednak – tak jak u starszych dzieci – infekcja zwykle obejmuje górne drogi oddechowe i ma znacznie lżejszy przebieg niż u niemowląt.
Wśród dzieci do drugiego roku życia zapalenie oskrzelików, które powoduje wirus RS jest najczęściej spotykanym rodzajem choroby zakaźnej obejmującej dolne drogi oddechowe. Szacuje się, że do drugiego roku życia 95% dzieci przechodzi infekcję RSV i że około 2% z tych dzieci będzie wymagało hospitalizacji. Choroba ta ma zazwyczaj łagodny i samoograniczający się przebieg. Ciężka jej postać dotyczy zwykle dzieci z grup ryzyka (około 3% dzieci), są to m.in. wcześniaki, niemowlęta poniżej szóstego miesiąca życia, dzieci z niską masą urodzeniową (<2500g) dzieci z niedoborami odporności, dzieci poniżej drugiego roku życia z wrodzonymi wadami serca i z przewlekłymi chorobami układu oddechowego, dzieci z wadami wrodzonymi m.in. Zespołem Downa.
Zakażanie wirusem RS następuje drogą kropelkową (kaszel, kichanie, rozmowa) lub w wyniku kontaktu z płynami ustrojowymi osoby chorej (także przez używanie skażonych przedmiotów). Wirus ma powinowactwo do nabłonka dróg oddechowych. Ze względu na specyficzną drogę zakażenia często jego ogniska występują w żłobkach i przedszkolach.
Okres inkubacji wirusa RS (czas od zakażenia do wystąpienia objawów) wynosi od 2 do 8 dni i może się różnić w zależności od wieku dziecka oraz tego, czy jest to jego pierwsza infekcja tym rodzajem drobnoustroju.
Szczyt zachorowań na infekcje spowodowane wirusem RS ma miejsce w miesiącach epidemicznych czyli między jesienią a wczesną wiosną.
Jakie są objawy ostrego zapalenia oskrzelików wywołanego wirusem RSV?
Do objawów klinicznych zapalenia oskrzelików należą: nieżyt nosa (katar) ze świstami i furczeniem z przewodów nosowych, zwiększony wysiłek oddechowy (przyśpieszony oddech, uruchomienie dodatkowych mięśni oddechowych), kaszel, gorączka, zmniejszenie apetytu, rozdrażnienie, niedotlenienie, bezdechy. Lekarz podczas badania małego pacjenta może usłyszeć świsty i trzeszczenia nad polami płucnymi.
Objawy zapalenia oskrzelików narastają stopniowo, przebieg choroby jest charakterystyczny, ale może być różny: od umiarkowanego przyspieszenia oddechu do niewydolności oddechowej. Największe nasilenie objawów następuje w 3-4 dobie choroby.
Większość niemowląt zdrowieje w przeciągu 2-3 tygodni. Jedynie około 2-3% dzieci wymaga hospitalizacji.
Jak diagnozujemy infekcję spowodowaną RSV ?
Diagnostyka opiera się na badaniu klinicznym oraz wywiadzie przeprowadzonym przez lekarza.
Istnieją specyficzne testy wirusologiczne na obecność RSV (testy RT-PCR, antygenowe i serologiczne), ale nie zaleca się ich rutynowego przeprowadzania w celu potwierdzenia rozpoznania.
Obraz RTG w zapaleniu oskrzelików spowodowanym RS jest niecharakterystyczny dla tego rodzaju wirusa – przypomina zapalenie oskrzelików spowodowane innymi drobnoustrojami. Stąd także nie wykonuje się tego badania rutynowo..
Jak leczy się zapalenie oskrzelików wywołane RSV?
Zacznę od tego, że leczenie zapalenia oskrzelików wymaga nadzoru lekarza.
Leczenie obejmuje postępowanie objawowe i wspomagające. Bardzo ważne jest nawadnianie małych pacjentów, ponieważ dziecko traci dużą ilość wody w wyniku przyspieszonego oddechu i produkcji wydzieliny. Gdy niemowlę ma problemy z oddychaniem, warto także zapewnić mu pozycję półsiedzącą. W celu ułatwienia oddychania należy również regularnie pozbywać się wydzieliny z przewodów nosowych.
W celu leczenia zapalenia oskrzelików spowodowanego RSV nie stosuje się leków przeciwwirusowych, glikokortykosteroidów wziewnych i systemowych ani antybiotyków.
W przypadku nagłego pogorszenia stanu dziecka można wezwać pogotowie ratunkowe (sinica, uruchomienie dodatkowych mięśni oddechowych międzyżebrowych i skrzydełek nosa, tachypnoe – przyspieszenie oddechu u niemowląt powyżej 60/min a u starszych dzieci powyżej 45/min i inne objawy mogące świadczyć o tym, że stan staje się ciężki).
Jak można chronić dziecko przed zachorowaniem na zapalenie oskrzelików spowodowane RSV?
Podstawowym sposobem jest unikanie kontaktu z innymi chorymi będącymi źródłem zakażenia. Należy także zadbać o przestrzeganie podstawowych zasad higieny takich jak: częste mycie rąk, dezynfekcja rąk po kontakcie z osobą chorą, zakrywanie się podczas kaszlu i kichania. Warto także nauczyć dziecko nawyku, by nie dotykało okolic oczu nieumytymi rękami. Jako rodzice pamiętajmy, że nie można narażać dziecka na działanie dymu tytoniowego, którego składniki działają drażniąco i obniżają odporność. Wiadomo także, że karmienie piersią wpływa korzystnie na układ odpornościowy dziecka i zmniejsza ryzyko infekcji układu oddechowego u niemowląt.
Istnieje swoista profilaktyka w postaci przeciwciał monoklonalnych (Palivizumab), ale zarezerwowana jest dla dzieci z grup ryzyka i wskazania do ich podania są indywidualne.
Czy przebycie infekcji spowodowanej RSV zapewnia stałą odporność ?
Nie, po przechorowaniu infekcji spowodowanej wirusem RS dziecko może ulec reinfekcji, czyli zachorować ponownie. Jednak pamiętajmy, że im większe dziecko, tym ryzyko ciężkiego przebiegu choroby maleje.
Bibliografia:
1. Cameron Griffiths, Steven J Drews, David J Marchant – Respiratory Syncytial Virus: Infection, Detection, and New Options for Prevention and Treatment, 2016
2. John W. Schweitzer; Nathaniel A. Justice – Respiratory Syncytial Virus Infection, 2021.
3. Wagner Tamara – Zapalenie oskrzelików, Po Dyplomie, 2011
4. Witkiewicz Iwona – Zapalenie oskrzelików, Medycyna Praktyczna, 2016
5. www.cdc.gov.pl/rsv