Czym jest „bunt dwulatka” i ile trwa?
W toku rozwoju maluch nabywa coraz większej samodzielności, sprawności i odczuwa wiele różnych emocji. Jednocześnie jego sprawność motoryczna oraz możliwości komunikacyjne są niewielkie.
„Bunt dwulatka” to umowne określenie momentu w rozwoju dziecka, który rozpoczyna się około 2. roku życia (zazwyczaj między 18. a 30. miesiącem życia), kiedy maluch odczuwa coraz większą autonomię, chęć decydowania, zauważa możliwości stanowienia o sobie, a jednocześnie przeżywa ogromną frustrację, złość z powodu niemożności zaspokojenia własnych potrzeb.
Dwulatek chciałby sam się ubierać, wykonywać skomplikowane działania manipulacyjne czy wspinać się po największych drabinkach, a jego ciało i możliwości motoryczne mogą na to nie pozwalać. Dodatkowo kształtująca się mowa oraz umiejętności komunikacyjne dziecka również są wyzwaniem dla wielu dorosłych. Kiedy dziecko nie jest rozumiane, rodzic nie robi tego, o co prosi dziecko, maluch może wpaść w histerię.
Dowiedz się więcej: Gry i zabawy wspierające rozwój mowy dziecka
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Brak zrozumienia rodzi brak zaspokojenia potrzeby, a to powoduje u malucha ogromne napięcie, z którym radzi sobie często w bardzo obrazowy sposób – rzucając zabawkami, krzycząc, tupiąc, kładąc się na ziemi. Dwulatek nie ma jeszcze umiejętności radzenia sobie z silnymi emocjami w akceptowany sposób. Dopiero od rodziców i opiekunów może nauczyć się samoregulacji i różnych strategii radzenia sobie z wymagającymi emocjami takimi jak: złość, lęk, smutek, czy żal.
Wielu rodziców zastanawia się, ile trwa bunt dwulatka i czy kiedyś się skończy? Ten moment rozwojowy kończy się najczęściej około 3. roku życia. Jest to niezwykle ważny czas w życiu dziecka, ponieważ wówczas tworzą się podwaliny jego tożsamości, niezależności, wykształca się samodzielność, samokontrola i umiejętność wyrażania własnego zdania.
Bunt dwulatka co robić, aby pomóc dziecku i sobie?
Po pierwsze, warto sobie uświadomić, że ten wymagający dla rodziców okres, w którym zdarzają się momenty histerycznego krzyku, bicia, plucia, niewykonywania poleceń oraz ciągłego „nie”, to norma rozwojowa.
Dziecko z jednej strony pragnie autonomii i niezależności – próbuje to manifestować na różne sposoby, a z drugiej bardzo potrzebuje bliskości, czułości, zrozumienia i ukojenia, aby nauczyć się regulować swoje emocje w sposób akceptowany przez innych. Rodzic jest dla dziecka rodzajem bezpiecznej bazy, do której zawsze może wrócić i zwrócić się o pomoc.
Jak reagować na bunt dwulatka, kiedy widzimy, że dziecko może zrobić sobie krzywdę lub chcemy nauczyć go radzić sobie z emocjami w bardziej spokojny sposób? Jedną ze strategii jest umożliwianie dziecku doświadczania autonomii w każdej sytuacji, kiedy jest to możliwe i mamy na to przestrzeń oraz zasoby (uwagę, czas, energię). Aby miało poczucie, że są obszary, sytuacje, kiedy to właśnie dziecko może decydować o sobie i kształcie swojego świata.
Dawaj wybór
Pozwalanie dziecku na wybieranie określonych rzeczy np. ubrania, naczynia, rodzaju zabawy, drogi, jaką wrócicie ze żłobka czy placu zabaw, to momenty, kiedy dziecko doświadcza swojej niezależności i autonomii, może wyrazić swoje zdanie. Dzięki takim sytuacjom może zaspokoić swoje potrzeby. Dawanie możliwości wyboru ułatwia poranki wielu rodzinom oraz minimalizuje trudne momenty, szczególnie jeśli zarezerwujecie sobie trochę więcej czasu na różne czynności.
Odpuszczaj kontrolę tam gdzie możesz
Nie wszystko musi być zrobione perfekcyjnie, dokładnie i idealnie – pozwól dziecku robić po swojemu. Zadbaj o jego bezpieczeństwo i możliwość doświadczania własnej sprawczości i daj mu się przekonać, co potrafi, jak sobie radzi i co już umie zrobić. Może nie idealnie, może krzywo, ale jednak po swojemu.
Daj czas na zabawę
Dzieci kochają się bawić i to najlepiej w chaosie, po swojemu, bez zasad (szczególnie tych narzuconych przez dorosłych). Trudno im przerwać, bo dla nich zabawa to jedna z najważniejszych potrzeb, a każda przerwa może być batalią pełną histerii, krzyku i płaczu. Małe dziecko nie wie „że powinno” pójść umyć zęby, zjeść kolację, czy iść spać. Co wtedy robić?
- Uprzedź malucha o końcu zabawy kilka minut wcześniej, do zobrazowania możesz wykorzystać klocki, czy piłki mówiąc „Widzisz te trzy klocki, jeśli wszystkie znikną, to będzie czas na kąpiel”.
- Daj możliwość kontynuacji zabawy przy posiłku, w wannie, czy w trakcie przebierania – zabawa w morskie potwory, przytulanki i przekomarzania, wesołe piosenki przy kolacji, to może być coś, co będzie atrakcyjne dla Twojego dziecka.
- Stwórz rytuały, sekwencje czynności, które będą stałe dla Twojego dziecka. Dzięki rutynie łatwiej będzie mu zrozumieć, że to już czas na kolację czy na kąpiel.
Zrozum rozwój małego dziecka
Twoje dziecko krzyczy, piszczy, czy rozrzuca zabawki nie po to, aby zrobić Ci na złość. Dziecko nie ma intencji skrzywdzenia Ciebie. Ono nie radzi sobie z tym, co się w nim dzieje. Nie wie, co zrobić z napięciem, które pojawia się w chwili frustracji, stąd gwałtowne emocje.
Zauważ, że ten wymagający okres to jest ważny etap w życiu Twojego dziecka. To czas, który w przyszłości zaprocentuje u niego pewnością siebie, asertywnością, samodzielnością czy umiejętnością podejmowania decyzji.
Przeczytaj także: Jak uczyć dziecko przedsiębiorczości?
Pamiętaj, zachowanie Twojego dziecka nie świadczy, o jaką jesteś mamą/czy tatą
W sklepie, na ulicy, placu zabaw, kiedy Twoje dziecko pokazuje „bunt dwulatka”, popatrz na nie jak na człowieka, który czegoś bardzo chce, a często nie może mieć, okaż mu i sobie współczucie.
Spróbuj zachować się spokojnie, jeśli czujesz wstyd, zażenowanie, spróbuj nazwać te emocje i uznaj emocje dziecka. Jeśli to możliwe spróbuj zidentyfikować przyczynę (potrzebę), która wywołała określone zachowanie.
W sytuacji, kiedy Tobie i dziecku trudno się opanować – postaraj się wyjść ze sklepu, opuścić miejsce, które wywołuje/ wzmaga trudne emocje. Może pomóc pytanie o przytulenie, spokojny głos, odwrócenie uwagi.
Obserwuj swoje dziecko i sprawdzaj różne strategie, które mogą zadziałać w trudnych momentach. Każde dziecko jest inne, jednak każe na równi potrzebuje bliskodści, zrozumienia i troski, bez względu na swoje zachowanie.
Może zainteresować Cię także: 6 pytań do psychologa – budowanie zdrowej samooceny u przedszkolaka
Wydanie zbiorowe „Jak zrozumieć małe dziecko” Wydawnictwo Natuli, 2020