Co dzieci czują w brzuchu mamy?
Kiedyś sądzono, że maluchy w życiu płodowym nie czują bólu, nie mają wspomnień, oraz że ich sposób przyjścia na świat nie jest dla nich istotny. Wraz z rozwojem medycyny naukowcy doszli do wniosków, że okres prenatalny jest jednym z najważniejszych okresów kształtujących człowieka. Jak to możliwe?
Rozwój płodowy to proces bardzo dynamiczny. W ciągu 9 miesięcy od zapłodnienia, z komórki jajowej i plemnika powstaje około 3,5 kg dziecko, zdolne żyć poza łonem mamy. Nigdy człowiek nie rozwija się tak szybko, jak w okresie prenatalnym.
Jego wszystkie układy ewoluują w ekspresowym tempie, aby zdążyły się wykształcić do narodzin. Dziecko już w 10. tygodniu życia płodowego jest w stanie przełykać płyn owodniowy, co oznacza, że ma w pewnym stopniu rozwinięty układ pokarmowy i moczowy. Około 21. tygodnia ciąży maluch w pełni odczuwa smaki, tydzień później jego węch jest bardzo dobrze rozwinięty. Smak wód płodowych jest zdeterminowany przez dietę matki – pewne substancje są w stanie przenikać do płynu owodniowego, przez co kobieta może kształtować nawyki żywieniowe malucha, jeszcze w czasie ciąży.
Dzieci odróżniają światło od ciemności, w trzecim trymestrze są w stanie „bawić się” z rodzicami. Jeśli mama dotknie swojego brzucha kilka razy w jednym miejscu, maluch często zaczyna w tym samym miejscu kopać. Maluchy w okresie prenatalnym są wrażliwe na dotyk, dlatego tuż po urodzeniu lubią przytulać się do nagiego ciała mamy lub taty, oraz mieć ciasno i ciemno. To przypomina im warunki, jakie panowały w macicy – miejscu, gdzie czuły się bezpiecznie. Dotyk bliskiej osoby powoduje obniżenie stresu, a warto pamiętać, że narodziny dla dziecka to całkowita zmiana otoczenia, w którym dziecko musi się odnaleźć. Początkowe problemy z adaptacją często są właśnie skutkiem stresu związanego z porodem.
Dotyk brzucha działa stymulująco na płód, co zostało udowodnione przez badania naukowe. Powoduje lepszy rozwój emocjonalny i intelektualny. Dziecko w okresie prenatalnym słyszy – rozpoznaje głos taty, mamy czy bicie jej serca po narodzinach. Będąc w brzuchu jest otoczone przez dźwięki dochodzące z ciała kobiety, ale także z otoczenia. Dziecko mocniej się rusza, gdy dźwięki są głośne i nagłe, gdyż boi się ich. Wycisza się, kiedy słyszy dźwięki łagodne, niskie.
Jak emocje mamy wpływają na dziecko w czasie ciąży?
Ciąża to stan, kiedy kobieta i dziecko są ze sobą połączeni w niezwykły sposób i odczuwają siebie nawzajem. Są podstawy do tego, żeby twierdzić, iż dziecko odczuwa emocje kobiety, jej nastawienie psychiczne do ciąży czy sytuacji osobistej. Hormony, które wydzielają się w organizmie ciężarnej, działają również na płód – gdy przyszła mama jest w ciągłym stresie, na dziecko również działają hormony odpowiedzialne za jej stan psychiczny. Jeśli kobieta jest zdenerwowana, w trudnej sytuacji, odczuwa mocne napięcie emocjonalne, co skutkuje szybszym biciem serca, dziecko również reaguje przyspieszoną akcją serca, jakby było w sytuacji stresowej.
Dzieci z ciąż nieplanowanych, niechcianych, do których kobieta miała negatywne nastawienie, często rodzą się mniejsze, ciąże są powikłane, a porody bywają trudniejsze.
Ciąże, do których kobieta jest nastawiona pozytywnie, a dziecko jest oczekiwane, są zupełnie inne, chociaż to nie oznacza, że nie mogą wystąpić komplikacje w czasie ciąży czy porodu. Dziecko otoczone dobrymi emocjami, tj. miłością i spokojem, lepiej rozwija się emocjonalnie, mama po porodzie jest dobrze nastawiona do macierzyństwa, chętniej karmi piersią i jest mniej narażona na „baby blues”. Dziecko odczuwa emocje rodziców, dąży do bliskości z nimi, gdyż stają się dla niego gwarantem bezpieczeństwa.
Co to jest psychologia prenatalna?
Psychologia prenatalna to nurt naukowy, który zajmuje się rozwojem psychicznym dziecka w okresie płodowym.
Najważniejsze determinanty rozwoju malucha wg psychologii prenatalnej to:
- nastrój ciężarnej;
- relacje pomiędzy matką a ojcem dziecka;
- postawa dotycząca ciąży i przyszłego macierzyństwa;
- przebieg ciąży.
Założeniem psychologii prenatalnej jest myśl, że okres prenatalny ma fundamentalne znaczenie dla rozwoju i życia człowieka. Wtedy kształtuje się jego osobowość, emocjonalność oraz nawyki. Zakłada się, że 85% czynników, które predysponują do powstawania zaburzeń w rozwoju, ma podłoże prenatalne. Jeszcze będąc w brzuchu mamy, maluchy rozwijają w sobie wzorce późniejszych zachowań opiekuńczych czy rodzicielskich.
I jeszcze jedna, bardzo ważna rzecz – dzieci pamiętają okres prenatalny. Głos mamy, jej ulubione piosenki czy ciążowe zachcianki, głaskanie po brzuchu przez tatę, nerwy i złe emocje, kiedy rodzice mieli trudny czas. Dzieci wiedzą, czy były oczekiwane czy nie. Warto o tym pamiętać, gdyż więź pomiędzy matką a dzieckiem w czasie ciąży ma ogromny wpływ na to, jak będzie kształtowała się osobowość małego człowieka.