Jaki jest podział szczepień i co warto wiedzieć o każdym z rodzajów?

Szczepienia pod względem priorytetu ich przyjęcia przez dziecko dzielimy na:

  • obowiązkowe, czyli takie na które dziecko trzeba zaszczepić, szczepienia te są bezpłatne w podstawowej formie (nie obejmują szczepień obowiązkowych w postaci szczepionek skojarzonych 5w1 i 6w1) a obowiązek ich przyjęcia regulowany jest przez art. 5 ust. 1 pkt 1b i w art. 17 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.

wspiera pamięć i koncentrację u dzieci, usprawnia procesy uczenia się
unikalne proporcje kwasów tłuszczowych omega-3
nie zawiera cukru, barwników ani sztucznych aromatów
bogaty w kwasy tłuszczowe EPA, DHA i GLA, które mają kluczowe znaczenie dla mózgu, pamięci i koncentracji
Suplement diety
Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
reklama

Musimy także rozróżnić szczepienie przymusowe od obowiązkowego. Szczepienie przymusowe jest stosowane u osób podejrzanych o bycie chorym na chorobę, która jest łatwo rozprzestrzeniająca się, o wysokiej śmiertelności, powodująca szczególne zagrożenie dla zdrowia publicznego i wymagająca specjalnych metod zwalczania, w tym cholera, dżuma, ospa prawdziwa, wirusowe gorączki krwotoczne, natomiast do szczepienia obowiązkowego nie możemy być zmuszeni, choć jego niewykonanie może także wiązać się z poważnymi konsekwencjami o których wspomnę za chwilę.

Szczepienia obowiązkowe dotyczą dzieci od pierwszej doby życia i młodzież do 19 roku życia oraz osób szczególnie narażonych na zachorowanie, czyli studentów kierunków medycznych, pracowników ochrony zdrowia i służb weterynaryjnych. Do szczepień obowiązkowych w Polsce należą szczepienia przeciwko: gruźlicy, zakażeniom pneumokokowym, błonicy, krztuścowi, polio (poliomyelitis), odrze, śwince, różyczce, tężcowi, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, zakażeniom Haemophilus influenzae typu B, rotawirusom.

(źródło: https://szczepienia.pzh.gov.pl/kalendarz-szczepien-2021/)

Dla osób z grup podwyższonego ryzyka obowiązkowe są także szczepienia przeciwko: ospie wietrznej, błonicy, tężcowi i wściekliźnie.

·         Zalecane, czyli rekomendowane w celu rozszerzenia ochrony dziecka, ale nie ma ustawowego obowiązku ich przyjęcia. Szczepienia te są płatne. Należą do nich szczepienia przeciwko: inwazyjnemu zakażeniu meningokokowemu, inwazyjnemu zakażeniu pneumokokowemu, ospie wietrznej, wirusowemu zapaleniu wątroby typu A (WZW A) i typu B (WZW B), grypie, wirusowi brodawczaka (HPV), kleszczowemu zapaleniu mózgu oraz szczepienia zalecane dla podróżujących (przeciwko żółtej febrze, cholerze, durowi brzusznemu, wściekliźnie).

Inny podział szczepionek to szczepionki żywe(zawierający żywy, osłabiony patogen bez właściwości chorobotwórczych – wirusy (odry, świnki, różyczki, rotawirusów, ospy wietrznej, żółtej febry) lub bakterie (gruźlicy) oraz szczepionki „zabite” zawierające nieżywe fragmenty bakterii/wirusów. Podział ten jest o tyle ważny, że istnieją pewne przeciwwskazania do przyjęcia szczepionek żywych (np. głębokie zaburzenia odporności, reakcje anafilaktyczne w wywiadzie, zakażenie HIV, ciąża, pierwsze dwa lata po przeszczepieniu szpiku kostnego) oraz odstęp między dawkami szczepionki żywej musi być nie mniejszy niż 4 tygodnie, podczas kiedy dla szczepionek zabitych odstępy te mogą być dużo krótsze (w zależności od zaleceń producenta).

Szczepionki możemy także dzielić ze względu na drogę ich podania na: doustne (przeciwko rotawirusom i polio (ten rodzaj szczepionki nie jest stosowany obecnie w Polsce)), donosowe, w postaciwstrzyknięć (większość szczepionek).

Dlaczego warto zdecydować się na szczepienia zalecane, które nie znajdują się w obowiązkowym kalendarzu szczepień?

Szczepienia zalecane obejmują profilaktykę chorób, które występują w naszym społeczeństwie (lub w tym, do którego będziemy podróżować) stosunkowo często, a nie obejmuje ich obowiązkowy kalendarz szczepień (potoczna nazwa Programu Szczepień Ochronnych). Tak więc odpowiedź jest prosta – szczepiąc nasze dziecko przeciwko dodatkowym chorobom, zmniejszamy prawdopodobieństwo jego zachorowania. Decydując się na szczepienia zalecane, musimy jednak liczyć się z dodatkowymi kosztami.

Co to znaczy, że szczepionka jest skojarzona (wieloskładnikowa) i jakie mamy dostępne szczepionki tego rodzaju?

Szczepionka skojarzona to taka szczepionka, która posiada kilka rodzajów drobnoustrojów lub ich cząstek, a więc jedno wstrzyknięcie uodparnia przeciwko kilku chorobom. W obowiązkowym kalendarzu szczepień są to szczepionki MMR (świnka, odra, różyczka) i DTP (krztusiec, polio, tężec) – obie więc to preparaty 3w1.

W ostatnich latach opracowano szczepionki wieloskładnikowe – 5w1 (w Polsce są to dwie szczepionki – Infanrix-IPV+ HiB oraz Pentaxim) i 6w1 (Hexacima i Infanrix-Hexa, które mogą zastępować niektóre jednoskładnikowe zawarte w Programie Szczepień Ochronnych. Dlaczego mogą, a nie muszą? Szczepienia te są dodatkowo płatne, rodzic może, ale nie musi, się na nie zdecydować.

Szczepionka 5w1 to szczepionka wieloskładnikowa zastępująca 3 szczepionki refundowane (zawiera 5 składników): DTP (błonica, tężec, krztusiec), polio, Haemophilus influenzae typu B.

Szczepionka 6w1 dodatkowo chroni przed wirusowym zapaleniem wątroby typu B (zawiera 6 składników).

Jakie są zalety szczepionek wieloskładnikowych?

Myślę, że najbardziej istotną ich zaletą z punktu widzenia rodzica jest redukcja liczby ukłuć – w przypadku zastosowania szczepionki 6w1 jest to jedno ukłucie dziecka zamiast czterech (sumarycznie licząc wszystkie dawki tego szczepienia w porównaniu do zastosowania szczepień refundowanych dziecko otrzymuje zamiast 14 zastrzyków tylko 5), a przypadku szczepienia 5w1 kłujemy dziecko 2 razy zamiast 4 (sumarycznie 7 razy zamiast 14). Mniejsza liczba ukłuć to zarówno większy komfort dla dziecka, ale także mniejsza liczba miejscowych niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP-ów).

Kolejnym atutem szczepionek wieloskładnikowych jest redukcja wizyt szczepiennych. Jest to ułatwienie logistyczne, ale także, co ważniejsze, jest to zmniejszenie ryzyka zakażenia od chorych osób przebywających w przychodni np. w przypadku obecnie panującej pandemii.

Następna zaleta szczepionek wieloskładnikowych to mniejsza ilość substancji konserwujących i pomocniczych wprowadzanych do organizmu, bo mniejsza liczba szczepionek to mniej tych substancji.

Szczepionki 5w1 i 6w1 w przeciwieństwie do szczepionek refundowanych zawierają bezkomórkowy komponent krztuśca, który według badań jest lepiej tolerowany przez dzieci, co zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia NOP.


krem z ektoiną dla dzieci od pierwszych dni życia
nie zawiera sterydów, substancji zapachowych, barwników, środków konserwujących, olejów mineralnych, emulgatorów
tworzy na skórze barierę stabilizującą i ochronną

To jest wyrób medyczny.

Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.
NAZWA WYROBU MEDYCZNEGO: Ectokrem. ZASTOSOWANIE: Objawowe leczenie oraz łagodzenie zaczerwienienia i świądu występującego w przebiegu różnego typu dermatoz zapalnych, tj. atopowe zapalenie skóry (AZS), kontaktowe zapalenie skóry, popromienne zapalenie skóry. PODMIOT PROWADZĄCY REKLAMĘ: Solinea sp. z o.o. PRODUCENT: bitop AG
reklama

Jakie są wady szczepionek wieloskładnikowych?

Bez wątpienia wadą są duże koszty szczepionek 5w1 i 6w1, które rodzic musi pokryć z własnej kieszeni.

Wśród zalet opisywanych szczepionek wymieniłam zawartość komponenty bezkomórkowej krztuśca. Gdy z jednej strony jest to zaleta, to z drugiej szczepionka ta jest mniej immunogenna – wymaga w teorii podania większej ilości dawek, by osiągnąć podobną odporność jak w przypadku zastosowania szczepionki pełnokomórkowej i odporność ta według badań utrzymuje się krócej.

Wadą szczepionek skojarzonych jest ponadto uzyskanie mniejszego miana przeciwciał (mniejszej odpowiedzi układu odpornościowego) niż w przypadku zastosowania szczepionek jednoskładnikowych. W praktyce jednak nie ma to większego znaczenia, bo samo pojawienie się przeciwciał świadczy już o uzyskaniu pewnej odporności na dany antygen (chorobotwórczą bakterię lub wirusa).

Jaka jest różnica między szczepionką 5-cio i 6-cio składnikową?

Szczepionka 5-cio składnikowa to dwa ukłucia więcej) dodatkowe szczepienie przeciwko WZW typu B w porównaniu do 6 w 1). Jednak według badań w praktyce nie ma znaczenia czy podamy szczepionkę 5w1 czy 6w1 – obie są bezpieczne i równie immunogenne (podobnie uodparniające).


Bibliografia:

1. Polskie Towarzystwo Wakcynologii – Ocena immunogenności i bezpieczeństwa sześciowalentnej szczepionki skojarzonej DTaP-IPV-Hib-HBV zawierającej 2 antygeny krztuśca w podstawowej serii szczepień u niemowląt, 2016

2. https://szczepienia.pzh.gov.pl/dla-lekarzy/zagadnienia-prawne