U dzieci najczęstszą przyczyną nagłego zatrzymania krążenia są problemy oddechowe, będące wynikiem:
● połknięcia ciała obcego (zadławienia),
● niedrożności dróg oddechowych,
● reakcji anafilaktycznej,
● ataku astmy oskrzelowej,
● chorób ze współistniejącym stanem zapalnym dróg oddechowych.
Co robić w takich sytuacjach? Zastosuj się do poniższych wskazówek.
RKO u niemowląt i starszych dzieci krok po kroku
Upewnij się, że jest bezpiecznie
Zanim przystąpisz do resuscytacji krążeniowo-oddechowej, sprawdź czy warunki, w których przebywasz wraz z poszkodowanym, są w pełni bezpieczne. Jeśli podejście do dziecka lub rozpoczęcie RKO zagraża Twojemu życiu bądź zdrowiu – nie podchodź! Natychmiast wezwij pogotowie ratunkowe i spokojnie zaczekaj.
Sprawdź, czy dziecko jest przytomne
Jak sprawdzić, czy poszkodowany jest przytomny? Złap malucha za rączkę i delikatnie potrząśnij, mów do niego głośno, połaskocz w stopę, głośno klaśnij w dłonie. Jakakolwiek reakcja na dźwięk czy dotyk (poruszenie ciałem, śmiech, krzyk, wodzenie oczami) świadczy o zachowanej przytomności. Wówczas resuscytacja nie jest potrzebna. W praktyce nie oznacza to, że stan dziecka się nie pogorszy, dlatego trzeba wezwać pomoc, dzwoniąc pod numer alarmowy 112 lub 999 i bacznie obserwować pociechę do czasu przyjazdu zespołu ratunkowego.
Jeśli dziecko nie reaguje na żaden z zadanych bodźców, koniecznie przystąp do działań ratunkowych, aby przywrócić serce do pracy. Pierwszym z nich jest wezwanie pomocy pod numerem alarmowym. Możesz wykonać to samodzielnie lub jeśli jesteś w miejscu publicznym, wyznacz jedną, konkretną osobę do wykonania takiego telefonu.
Zapewnij drożność dróg oddechowych
Ustalenie pozycji do udrożnienia dróg oddechowych, zarówno u dorosłych, jak i u dzieci, jest pierwszą czynnością w trakcie RKO. Bez tego nawet najbardziej efektywne wdechy ratownicze będą nieskuteczne, gdyż powietrze nie dotrze do płuc.
Niemowlę
Ułóż niemowlę płasko na wznak i podłóż pod plecy zwinięty ręcznik lub koc, odchyl jego głowę do tyłu za pomocą jednej dłoni umieszczonej na czole. Nie odchylaj głowy zbyt mocno, postaraj się utrzymać nosek i brodę w jednej linii.
Starsze dziecko
Połóż poszkodowanego płasko na plecach. Jedną dłoń umieść na czole dziecka, a palce drugiej ułóż pod brodą po to, by delikatnie odgiąć głowę do tyłu, a żuchwę nieco unieść do góry.
Uwaga! Po ułożeniu dziecka w pozycji udrożniającej drogi oddechowe sprawdź, czy w buzi nie ma ciała obcego i usuń je za pomocą pojedynczego pociągnięcia palcem wskazującym.
Uwaga! Jeśli pojawiło się podejrzenie urazu kręgosłupa, należy postępować zgodnie z powyższymi zaleceniami, ale podczas udrożniania dróg oddechowych nie wolno odchylać głowy do tyłu, aby nie pogorszyć uszkodzenia. Uniesienie żuchwy bez odchylania głowy będzie wystarczające do przeprowadzenia skutecznego RKO.
Sprawdź oddech
Kiedy głowa dziecka została ułożona we właściwej pozycji, możesz sprawdzić oddech. W tym celu przyłóż ucho blisko ust i nosa malucha, a wzrok skieruj na klatkę piersiową. Następnie, przez 10 sekund upewnij się, czy:
● słyszysz oddech,
● czujesz wydychany strumień powietrza na policzku,
● widzisz ruchy klatki piersiowej, świadczące o oddechu.
Jeśli poszkodowany oddycha samodzielnie, możesz nieco odetchnąć. Dziecko powyżej 1. roku życia ułóż bezpiecznie na boku do czasu, aż przyjedzie pomoc. Niemowlę pozostaw w pozycji opisanej w podpunkcie nr 3. Stale monitoruj oddech, nie opuszczaj dziecka ani na chwilę.
Uwaga! W takiej pozycji niemowlę może zacząć się krztusić lub mocno kaszleć. Wówczas wystarczy przewrócić malucha delikatnie na bok, aby wydzieliny mogły spokojnie spływać bez ryzyka zadławienia.
Wykonaj 5 wdechów ratowniczych
Jeśli dziecko NIE ODDYCHA niezwłocznie wykonaj 5 wdechów ratowniczych.
Niemowlę
Swoimi ustami obejmij nos i usta niemowlęcia, a następnie wdmuchnij powietrze do jego płuc.
Starsze dziecko
Palcami dłoni ułożonej poprzednio na czole, zatkaj dziecku nos. Drugą dłonią delikatnie otwórz usta poszkodowanego i przyłóż swoje w taki sposób, by utworzyły szczelne zamknięcie wokół warg malucha. Następnie, przez około 1 sekundę, wdmuchuj powietrze do płuc chorego.
Uniesienie klatki piersiowej, zarówno u niemowlaka, jak i u starszaka jest oznaką poprawnie przeprowadzonego wdechu ratowniczego. Kolejny wdech wykonaj zaraz po tym, jak opadnie klatka piersiowa (w ten sposób imitujesz fizjologiczny mechanizm oddechu).
Właściwie wykonane wdechy ratownicze w zdecydowanej większości poprawiają stan dziecka, które często wraca do samodzielnego oddychania.
Uwaga! Klatka piersiowa nie unosi się w trakcie wdechu? RKO jest wykonywane niepoprawnie, dlatego należy niezwłocznie skorygować pozycję głowy dziecka i sprawdzić, czy na pewno w jamie ustnej nie ma widocznego ciała obcego.
Uwaga! Nie wolno wkładać palców do buzi dziecka, jeśli nie widać żadnego ciała obcego.
Uciskaj klatkę piersiową
Po wykonaniu 5 wdechów ratowniczych dziecko nadal nie oddycha samodzielnie? Pora na uciski klatki piersiowej.
Niemowlę
2 palce – wskazujący i środkowy – ułóż prostopadle do klatki piersiowej na środku linii łączącej oba sutki. Wykonaj 15 mocnych uciśnięć na głębokość ⅓ wymiaru przednio-tylnego klatki piersiowej w tempie 100-120 ucisków na minutę
Starsze dziecko
U dzieci masaż serca wykonuje się za pomocą jednej dłoni umieszczonej na środku klatki piersiowej, a dokładniej w dolnej połowie mostka. Wykonując uciski klatki piersiowej, utrzymuj ramię wyprostowane w łokciu, tworząc z mostkiem kąt prosty. Uciskaj mocno, całym ciałem na głębokość około 5 cm, czyli ⅓ wymiaru przednio-tylnego klatki piersiowej w tempie 100-120 ucisków na minutę.
Uwaga! U dzieci zaleca się wykonanie 15 uciśnięć i 2 wdechów, jednak niedoświadczony ratownik może zastosować standardową procedurę RKO dla osób dorosłych – 30 uciśnięć i 2 wdechy.
15 uciśnięć i 2 wdechy
Po wykonaniu 15 uciśnięć klatki piersiowej należy wykonać 2 wdechy powietrza w taki sam sposób, jak to zostało opisane w punkcie nr 5. Po skończeniu wdechów powtarzasz całość, czyli 15 uciśnięć i 2 wdechy.
Kiedy skończyć RKO?
RKO można zakończyć w następujących sytuacjach:
● przywrócenia samodzielnego oddechu u osoby poszkodowanej,
● dużego zmęczenia osoby ratującej,
● przyjazdu zespołu ratunkowego.
Źródła filmów: Pierwsza pomoc – materiały – Fundacja Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy (wosp.org.pl)