To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Zespół cieśni nadgarstka w ciąży – przyczyny
Zespół cieśni nadgarstka to dolegliwość związana z kompresją nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka. Bezpośrednią przyczyną jest zwiększone ciśnienie (powyżej 30 mmHg) w tym obszarze – norma w neutralnej pozycji to około 14 mmHg. Pośrednich przyczyn może być natomiast wiele.
Zespół cieśni nadgarstka bardzo często występuje u pracowników biurowych (złe ułożenie dłoni na klawiaturze czy myszce) oraz u osób często powtarzających jedną czynność (np. granie na instrumencie za pomocą dłoni).
Zespół cieśni nadgarstka w ciąży najczęściej wiąże się z naturalnie występującymi zmianami w gospodarce hormonalnej oraz ze zwiększeniem objętości płynów w organizmie przyszłej mamy (objętość krwi w ciąży zwiększa się o 30-50%) – dochodzi do obrzęków, przez co w kanale nadgarstka „robi się ciaśniej”, a to z kolei powoduje ucisk na nerw pośrodkowy. Dlatego ból, mrowienie i inne objawy u ciężarnych zwykle dotyczą obu dłoni i pojawiają się w trzecim trymestrze.
Ryzyko wystąpienia zespołu cieśni nadgarstka w ciąży zwiększają takie czynniki jak:
- nadwaga i otyłość,
- cukrzyca,
- nieprawidłowa dieta (szczególnie nadmierne spożywanie soli),
- nieprawidłowa tolerancja glukozy,
- palenie papierosów.
Jak objawia się zespół cieśni nadgarstka w ciąży?
Objawy zespołu cieśni nadgarstka u kobiet w ciąży obejmują najczęściej:
- drętwienie palców (szczególnie kciuka, palca wskazującego i środkowego),
- zaburzenia czucia,
- ból palców i dłoni,
- trudność w wykonywaniu precyzyjnych czynności (np. zapięcie guzika),
- osłabienie rąk (np. problem z utrzymaniem kubka).
Objawy mogą nasilać się po obciążeniu nadgarstków np. po wielogodzinnym pisaniu na klawiaturze, a także w nocy, co niestety bardzo często wybudza ze snu.
Przy braku leczenia dochodzi do powolnego mechanicznego uszkodzenia nerwu pośrodkowego przechodzącego przez kanał nadgarstka. Dlatego bardzo ważna jest szybka reakcja. Jeśli czujesz mrowienie palców lub inne niepokojące objawy, skontaktuj się z lekarzem. W początkowej fazie rozwoju zespołu cieśni nadgarstka w ciąży przeważnie wystarczy leczenie zachowawcze.
Zespół cieśni nadgarstka w ciąży – profilaktyka
Oczywiście nie każda kobieta w ciąży jest skazana na zespół cieśni nadgarstka. Duże znaczenie ma stan zdrowia oraz styl życia. Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia dolegliwości, warto od początku ciąży zadbać o profilaktykę, która obejmuje następujące aspekty.
- Kontrola masy ciała
Otyłość i nadwaga nie są bezpośrednimi przyczynami zespołu cieśni nadgarstka w ciąży, jednak powikłania związane z nadmierną masą ciała mogą zwiększać ryzyko wystąpienia tej dolegliwości. Mowa tu przede wszystkim o zmianach metabolicznych, stanach zapalnych i nadciśnieniu. Dlatego tak ważne jest utrzymywanie prawidłowej masy ciała przez całe 9 miesięcy i dłużej. Kluczowe znaczenie ma odpowiednia kaloryczność diety oraz regularny ruch.
- Aktywność fizyczna
Oprócz tego, że aktywność ruchowa pozwala kontrolować masę ciała, jest też podstawą do zachowania zdrowia całego organizmu. Zapobiega wielu chorobom cywilizacyjnym i dolegliwościom, które potencjalnie mogą powodować zespół cieśni nadgarstka. Każda kobieta, której ciąża przebiega prawidłowo, powinna regularnie ćwiczyć.
- Zdrowa dieta
Zdrowa dieta w kontekście profilaktyki zespołu cieśni nadgarstka w ciąży oznacza przede wszystkim ograniczenie spożycia soli. Jednak oprócz tego należy przestrzegać innych ogólnych zasad zdrowego odżywania (m.in. spożywanie dużej ilości warzyw, owoców i produktów pełnoziarnistych, ograniczenie spożycia tłustych i smażonych potraw, prawidłowe nawodnienie).
- Regularne badania i wizyty u lekarza
Obrzęki w ciele mogą być spowodowane również zaburzeniami hormonalnymi niezwiązanymi z naturalnymi zmianami fizjologicznymi w ciąży. Przykładowo, problemy z tarczycą powodują m.in. retencję wody, co – jak już wiesz – jest czynnikiem zwiększającym ryzyko wystąpienia zespołu cieśni nadgarstka w ciąży. Dlatego należy regularnie wykonywać badania profilaktyczne i konsultować się z lekarzem prowadzącym.
- Ergonomiczne środowisko do pracy
Jeśli pracujesz przy komputerze, zadbaj o prawidłową postawę ciała. Przede wszystkim zwróć uwagę na ułożenie rąk – nadgarstki powinny znajdować się w neutralnej pozycji, to znaczy nie zginać się dłoniowo ani grzbietowo. Problemem będzie zbyt wysoka myszka oraz uniesiona pod skosem klawiatura, czyli to, co wymusza unoszenie palców ponad przedramię. Do tego pilnuj, aby kąt zgięcia w stawach łokciowych – wynosił 90 stopni.
- Przerwy na ćwiczenia podczas pracy
Wykonując pracę manualną lub biurową, rób przerwy co 40-60 minut. W tym czasie postaraj się rozluźnić dłonie i przedramiona, aby pozbyć się napięcia, zwiększyć mobilność tkanek i zrobić miejsce w kanale nadgarstka na nerw pośrodkowy. Jak? Wystarczy prosta gimnastyka dłoni. Przykładowe ćwiczenia znajdziesz w kolejnej części artykułu.
- Odpowiednia pozycja do spania
Spanie na boku z ręką pod głową jest wygodne, jednak może zwiększyć ryzyko wystąpienia zespołu cieśni nadgarstka w ciąży. Jeśli dłoń jest uciśnięta przez długi czas, dochodzi do zaburzenia krążenia, a także ucisku na nerw. Dlatego w miarę możliwości unikaj takiej pozycji do spania.
Zespół cieśni nadgarstka – rozpoznanie, testy diagnostyczne
Rozpoznanie zespołu cieśni nadgarstka – zarówno u kobiet w ciąży, jak i innych osób – to proces obejmujący dokładny wywiad lekarski, testy fizykalne oraz badania diagnostyczne takie jak EMG, MRI oraz USG.
Pierwszym etapem diagnostyki jest rozmowa z pacjentką, podczas której lekarz ustala:
- jakie są objawy oraz ich nasilenie,
- czy objawy pojawiają się przy wykonywaniu konkretnych czynności lub w nocy;
- czy objawy utrzymują się stale;
- jakie czynniki pogłębiają/łagodzą objawy;
Ważne jest też dokładne przeanalizowanie historii ciąży oraz określenie, czy przebiega ona prawidłowo. W diagnostyce kluczowe znaczenie ma to, czy u pacjentki wystąpiły jakieś komplikacje ciążowe, dlatego przed wizytą należy przygotować się na pytania, a także zabrać ze sobą dokumentację medyczną.
Testy fizykalne
Kolejny etap to testy fizykalne, które obejmują m.in. opukiwanie, palpację oraz obserwację podczas wykonywania przez pacjentkę konkretnych ruchów. Do najczęściej wykorzystywanych testów w diagnostyce zespołu cieśni nadgarstka należą te poniżej wymienione.
- Test Tinella: polega na oklepywaniu palcami okolicy nerwu przyśrodkowego, czyli nasady dłoni i nadgarstka po stronie dłoniowej. Jeśli pacjentka zacznie odczuwać ból lub mrowienie, test uznaje się za dodatni.
- Zmodyfikowany test Durkana: lekarz uciska nadgarstek w miejscu przebiegu nerwu przyśrodkowego. Test uznaje się za dodatni, jeśli w ciągu 60 sekund wystąpią objawy.
- Test Phalena: lekarz prosi pacjentkę, aby złączyła dłonie stroną grzbietową. Palce mają być skierowane do dołu, a przedramiona tworzyć jedną linię. Test uznaje się za dodatni, jeśli w ciągu 60 sekund utrzymywania pozycji pojawi się mrowienie, ból lub uczucie przejścia prądu.
- Odwrócony test Phalena: lekarz prosi pacjentkę o złączenie dłoni stroną dłoniową. Palce powinny być skierowane ku górze, a przedramiona tworzyć jedną linię. O dodatnim wyniki testu mówimy, gdy w ciągu 15 sekund pojawi się ból, mrowienie lub drętwienie.
Badania diagnostyczne
Testy fizykalne nie powinny być jedyną formą diagnostyki, ponieważ u 30-40% pacjentów nie wywołują one objawów, pomimo występowania choroby. Z tego też względu przy podejrzeniu zespołu cieśni nadgarstka lekarze kierują pacjenta na badanie przewodnictwa nerwowego. EMG (badanie elektromiograficzne) jest jednym z podstawowych badań stosowanych w diagnostyce chorób mięśni i nerwów obwodowych.
Ponadto w diagnostyce zespołu cieśni nadgarstka często wykorzystuje się USG oraz MRI, czyli rezonans magnetyczny. Oba te badania są w pełni bezpieczne dla kobiet w ciąży.
Ćwiczenia na zespół cieśni nadgarstka w ciąży
Ćwiczenie 1: Wyciągnij rękę przed siebie. Zaciśnij mocno pięść na 3 sekundy, następnie otwórz dłoń i rozszerz palce. Powtórz 5 razy.
Ćwiczenie 2: Wyciągnij rękę, ustaw ją stroną grzbietową do siebie i palcami do dołu. Drugą dłonią złap za palce i przyciągnij je w swoją stronę, tak aby poczuć rozciąganie w całej ręce. Wykonaj 5 serii po kilka sekund rozciągania.
Ćwiczenie 3: Wyciągnij rękę do boku, ustaw ją w takiej samej pozycji jak w poprzednim ćwiczeniu. Następnie przechyl głowę w przeciwną stronę – jeśli rozciągasz prawą rękę, zbliż głowę do lewego barku i odwrotnie. Wykonaj 5 serii po kilka sekund rozciągania.
Ćwiczenie 4: Złącz dłonie wewnętrzną stroną. Następnie zacznij po kolei oddalać od siebie palce, zaczynając od placów małych.
Ćwiczenie 5: Wyciągnij rękę przed siebie i ułóż dłoń w pięść, ale nie zaciskaj zbyt mocno. W tej pozycji wykonuj krążenia nadgarstkiem – kilka razy w prawą stronę i tyle samo w lewą.
Ćwiczenia możesz wykonywać w ramach profilaktyki, ale także jako formę leczenia zachowawczego, gdy objawy zespołu cieśni nadgarstka już się pojawią.
Oprócz tego warto spróbować automasażu rozluźniającego. To bardzo prosty sposób na zapewnienie sobie ulgi w bólu. Masaż możesz wykonać praktycznie wszędzie, nie potrzebujesz do tego specjalnego sprzętu. Nie ma też jednej, konkretnej techniki jego wykonywania, dlatego na pewno nie zrobisz tego źle! Chodzi o to, aby rozmasować dłoń, okolice nadgarstka oraz przedramię np. za pomocą tzw. rozcierania. Aby zadbać o komfort, warto wykorzystać do masażu oliwkę lub specjalną maść.
Zaawansowane stadium zespołu cieśni nadgarstka – jak wygląda leczenie w ciąży?
Przyjmuje się, że zespół cieśni nadgarstka w ciąży należy leczyć przede wszystkim za pomocą metod nieinwazyjnych, zwłaszcza w łagodnym przebiegu schorzenia. Lekarze zwykle proponują:
- ćwiczenia,
- automasaże,
- zabiegi u fizjoterapeuty,
- zimne okłady,
- dietę niskosolną,
- a także zakładanie ortezy usztywniającej nadgarstek.
Jeśli takie działania nie przynoszą efektów po 2-3 tygodniach lub jeśli przypadek jest zaawansowany, konieczne mogą okazać się takie metody jak blokada ze środka sterydowego albo leczenie operacyjne.
Warto jednak wspomnieć, że u kobiet w ciąży zespół cieśni nadgarstka (wywołany zmianami hormonalnymi) zwykle ma łagodny przebieg, często też ustępuje samoistnie po porodzie. Nie martw się więc na zapas, tylko pamiętaj o profilaktyce, zdrowym trybie życia i oczywiście kontakcie z lekarzem, gdy tylko pojawią się pierwsze dolegliwości.
Silikonowe plastry na bliznę po cesarskim cięciu
Wspomaga prawidłowe widzenie, wzrost i rozwój kości u dzieci.
Opracowany specjalne dla kobiet w ciąży.
Starannie dobrane składniki wspierają prawidłowy rozwój dziecka i dbają o zdrowie mamy
Pomaga przy problemach intymnych w ciąży.
Roztwór doustny do wspomagania leczenia refluksu żołądkowo-przełykowego
Dla zdrowia układu moczowego.
M. Bręborowicz i in., Objawy zespołu kanału nadgarstka w ciąży i połogu, Ginekol Pol. 2013, 84, 841-845