To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Czym tak naprawdę jest zabawka?
W świetle prawa, zabawka to nic innego jak – wyrób zaprojektowany lub przeznaczony do zabawy oraz wyrób, który ze względu na swoje cechy charakterystyczne lub wygląd, może być użyty do zabawy przez dzieci w wieku poniżej 14 lat. Celem zróżnicowania wymagań dla poszczególnych typów zabawek, wyróżnia się ponadto: zabawki funkcjonalne, zabawki do zabawy w wodzie, zabawki ruchowe.
Wymagania dla zabawek
Wszystkie zabawki dla dzieci w wieku do 14 roku życia, które są wprowadzane do obrotu na terenie UE, muszą spełniać wymagania dotyczące bezpieczeństwa, wynikające z tzw. dyrektywy „zabawkowej” (tj. Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/48/WE z dnia 18.06.2009 r. w sprawie bezpieczeństwa zabawek).
W Polsce, aktem prawnym implementującym zapisy objęte powyższą dyrektywą, jest Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 20.10.2016 r. w sprawie wymagań dla zabawek.
Z powyższych przepisów, wynika szereg szczegółowych wymagań, które muszą spełniać zabawki, w zakresie:
- właściwości fizycznych i mechanicznych,
- palności,
- właściwości chemicznych (w tym m.in. zakaz stosowania ftalanów, a także dozwolone stężenia graniczne substancji chemicznych, takich jak m.in. BPA, formamid czy formaldehyd, w zabawkach przeznaczonych dla dzieci poniżej 36 miesiąca życia),
- właściwości elektrycznych,
- higieny,
- radioaktywności.
Zabawki, a także zawarte w nich substancje chemiczne, nie mogą stanowić zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia dzieci oraz ich opiekunów.
W celu wykazania, że zabawka spełnia wymagania bezpieczeństwa, wynikające z powyższych przepisów, producent zobowiązany jest do przeprowadzenia tzw. procedury oceny zgodności. Procedura ta – w zależności od tego czy producent zastosował zharmonizowane normy określone przez UE, obejmujące wszystkie wymagania dla danej zabawki – przeprowadzana jest:
- w ramach wewnętrznej kontroli produkcji, wyłącznie z udziałem producenta i na jego wyłączną odpowiedzialność (o ile zastosował on w całości zharmonizowane normy UE) lub
- z udziałem niezależnej od producenta, działającej w sposób obiektywny i zgodny z przepisami unijnymi, strony trzeciej – tzw. jednostki notyfikowanej, która bada projekt techniczny zabawki oraz weryfikuje i poświadcza spełnienie przez nią wymagań rozporządzenia.
Niezależnie od powyższego, badaniu z udziałem jednostki notyfikowanej (jako jednostki eksperckiej w zakresie certyfikacji), producent powinien również poddać zabawkę, jeżeli uważa, że wymaga tego jej charakter, projekt, konstrukcja lub zastosowanie.
Jak zweryfikować czy zabawka spełnia te wymagania?
Potwierdzeniem przeprowadzenia przez producenta procedury oceny zgodności zabawki, a tym samym – potwierdzeniem spełnienia przez zabawkę, wynikających z przepisów, wymagań w zakresie bezpieczeństwa – jest umieszczenie, na każdym jej egzemplarzu, tzw. oznakowania CE (z franc. Conformité Européenne, czyli zgodny z dyrektywami UE).
- Oznakowanie to, powinno być umieszczone w sposób widoczny, czytelny i trwały na zabawce, przytwierdzonej etykiecie lub na opakowaniu. W przypadku małych zabawek – na etykiecie, załączonej ulotce lub w instrukcji.
- Oprócz oznakowania znakiem CE, przed wprowadzeniem zabawki do obrotu – jeżeli znajduje to zastosowanie w przypadku danej zabawki – producent zobowiązany jest również umieścić na niej piktogram lub innego rodzaju znak, wskazujący na szczególne zagrożenie lub na przeznaczenie danej zabawki, np. znak informujący o niebezpieczeństwie zabawki dla dzieci poniżej określonego wieku.
Wyniki kontroli zabawek przeprowadzonej przez UOKiK w 2019 r.
Przepisy niewątpliwie są, jednak jak to w życiu bywa – nie wszyscy zawsze stosują je tak, jakbyśmy sobie tego życzyli. Wyniki badań laboratoryjnych, przeprowadzonych przez UOKiK w 2019 r., na 546 szt. zabawek, niestety wykazały nieprawidłowości w przypadku aż 230 szt., czyli 42,1% wszystkich zbadanych przedmiotów. Nieprawidłowości te, dotyczyły przede wszystkim obecności małych elementów w zabawkach przeznaczonych dla dzieci poniżej 3 roku życia (69 szt.) oraz przekroczenia dopuszczalnych zawartości ftalanów (27 szt.).3 Wyniki te dowodzą tylko tego, że jako rodzice, powinniśmy zawsze ufać przede wszystkim swojej intuicji. Jeżeli uważamy, że jakiś przedmiot może stanowić zagrożenie dla naszego dziecka – nie sugerujmy się wyłącznie oznaczeniami na etykiecie. Niech etykiety będą dla nas jedynie potwierdzeniem i swego rodzaju zabezpieczeniem naszych własnych przypuszczeń. W kwestii obecności ftalanów, nasza intuicja niestety na niewiele się tu zda, ale receptą na ten problem (lub pewnym kompromisem), może być np. kupowanie zabawek wyłącznie u sprawdzonych i cenionych na rynku producentów.
Może zainteresować Cię również: Jak ubrać dziecko do przedszkola jesienią?
1 https://ec.europa.eu/growth/single-market/ce-marking_en
2 Rozporządzenie z dnia 20.10.2016 r. Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie wymagań dla zabawek (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1816)
3 Najczęstsze nieprawidłowości na podstawie wyników kontroli zabawek z 2019 r., UOKiK, Warszawa 2019
Podstawa prawna:
Rozporządzenie z dnia 20.10.2016 r. Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie wymagań dla zabawek (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1816)
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/48/WE z dnia 18.06.2009 r. w sprawie bezpieczeństwa zabawek