To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Co może powodować nawracający lub przewlekły ból nadgarstków?
Może się wydawać, że noszenie dziecka, które waży niewiele ponad trzy, cztery lub pięć kilogramów nie jest dużym wysiłkiem. Dopiero, gdy malucha trzeba podnieść i odłożyć kilkadziesiąt razy w ciągu dnia, a oprócz tego przejść z nim na rękach parę kilometrów po domu, zaczyna się rozumieć, dlaczego młode mamy skarżą się na ból w kręgosłupie, ramionach i nadgarstkach.
Zespół de Quervaina – bolesny kciuk matki
Zespół de Quervaina potocznie nazywany jest bolesnym kciukiem matki albo chorobą młodych matek. W tym zespole dochodzi do rozwoju zapalenia pochewek ścięgien mięśnia odwodziciela długiego kciuka i mięśnia prostownika krótkiego kciuka.
Wymienione ścięgna są składowymi mięśni przedramienia. Ograniczają tabakierkę anatomiczną, czyli trójkątny dołek widoczny na wierzchu rozłożonej dłoni. Nazwa „tabakierka” została wprowadzona przez anatomów francuskich i nawiązuje do tego, że w tym miejscu zazwyczaj kładziono przygotowaną porcję tabaki.
Za przyczyny choroby de Quervaina uznaje się przewlekłe mikrourazy i przeciążenia ścięgien wynikające z wielokrotnego powtarzania tych samych czynności. W przypadku matek chodzi o chwytanie i podnoszenie niemowląt, ale zespół diagnozuje się również u osób, które piszą dużo wiadomości tekstowych (np. SMS-ów) przy użyciu kciuka. Ponadto, na wystąpienie choroby bardziej podatni są pacjenci mający reumatoidalne zapalenie stawów.
Jakie są objawy bolesnego kciuka matki?
- Ból podstawy kciuka i nadgarstka po stronie kciuka.
- Wrażenie osłabienia mięśni i problemów z ruchomością ręki.
- Obrzęk nadgarstka po stronie kciuka, czasami z towarzyszącą tkliwością przy dotyku.
- Nasilenie dolegliwości przy ruchach kciuka albo silnym chwycie.
- Wyraźne napięcie ścięgien.
Suplement diety.
W przypadku zespołu de Quervaina dolegliwości mijają po odpoczynku.
Chorobę diagnozuje ortopeda, który przeprowadza wywiad, wykonuje badanie i zazwyczaj zleca również USG, a czasami dodatkowo RTG. Jednym z testów sugerujących, że ból wynika z omawianego zespołu, jest test Finkelsteina – specjalista prosi o umieszczenie kciuka w zaciśniętej dłoni i odchylenie nadgarstka w kierunku małego palca. Jeśli pacjent zauważy, że dolegliwości się nasilają, potwierdza się chorobę de Quervaina.
Co ważne, zespół de Quervaina różnicuje się:
- z zapaleniem stawu nadgarstkowo-śródręcznego kciuka,
- ze złamaniem kości łódeczkowatej,
- ze złamaniem szoferskim,
- z zespołem intersekcji nadgarstka.
Jak leczy się bolesny kciuk matki? Przeważnie konieczne jest unieruchomienie nadgarstka i stawu kciuka – założenie ortezy stabilizującej na okres do 8 tygodni, podawanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, wykonywanie ćwiczeń rehabilitacyjnych, a w niektórych przypadkach także zastosowanie blokady sterydowej.
Jeśli dolegliwości utrzymują się mimo leczenia, można operacyjnie odbarczyć uwięźnięte ścięgna.
Zespół cieśni nadgarstka – ucisk na nerw pośrodkowy
Ból nadgarstka od noszenia dziecka może się pojawiać również w przebiegu zespołu cieśni nadgarstka (ZCN). Zespół jest efektem długotrwałego ucisku na nerw pośrodkowy. Nerw znajduje się w kanale nadgarstka tworzonym przez kości nadgarstka i więzadło poprzeczne. Gdy dochodzi do zmian zapalnych i obrzęku w obrębie stawu, więzadło zaczyna uciskać na nerw.
Do wystąpienia zespołu cieśni przyczyniają się m.in. nadmierna masa ciała, zaburzenia hormonalne, choroby reumatyczne i wykonywanie niektórych zawodów. Mówi się, że to choroba informatyków, ponieważ często diagnozowana jest u osób, które regularnie przez długi czas piszą na klawiaturze i posługują się myszką.
Objawy zespołu cieśni nadgarstka to m.in.:
- ból nadgarstka ograniczony lub promieniujący,
- mrowienie i drętwienia palców od kciuka do połowy palca serdecznego,
- ograniczenie siły mięśniowej, w tym osłabienie chwytu,
- zaniki mięśni w obrębie kłębu kciuka,
- problem z zaciśnięciem dłoni w pięść.
Symptomy mogą się nasilać w godzinach nocnych i po uniesieniu ręki do góry, a słabnąć po wykonaniu ruchu strzepującego.
Zespół cieśni podobnie jak chorobę de Quervaina diagnozuje ortopeda. Po wywiadzie i badaniu przedmiotowym może zlecić EMG nerwu pośrodkowego, żeby ocenić przewodnictwo nerwowe oraz USG w celu kontroli pozostałych struktur w nadgarstku.
W trakcie wizyty specjalista przeważnie sprawdza, czy występuje objaw Tinela – ostukuje nerw pośrodkowy na wysokości kanału nadgarstka – a także objaw Phalena – zgina na kilka sekund staw promieniowo-nadgarstkowy. Jeśli parestezje, czyli ból, mrowienie i drętwienie w palcach nasilają się, prawdopodobnie pacjent cierpi na zespół cieśni.
Jak leczy się tę chorobę? Skutecznymi sposobami na zmniejszenie dolegliwości są:
- unieruchomienie nadgarstka,
- ćwiczenia i zabiegi rehabilitacyjne, w tym masaże,
- przyjmowanie leków przeciwzapalnych i witaminy B6,
- zastosowanie blokady sterydowej do zmienionych tkanek.
Masaże można wykonywać przy użyciu maści zawierających ekstrakty z roślin, m.in. z przetacznika, skrzypu, świetlika łąkowego i chmielu, które redukują ból i poprawiają czucie w palcach.
W cięższych przypadkach zaleca się wykonanie zabiegu polegającego na przecięciu troczka zginaczy i odbarczeniu nerwu.
Ból nadgarstka od noszenia dziecka a choroby zapalne stawów
Ból nadgarstka występujący podczas noszenia malucha, ale nie tylko, może również być wynikiem przewlekłych chorób zapalnych stawów. Jeśli dolegliwości bólowe dotyczą stawów symetrycznie, np. występują w obu nadgarstkach, nasilają się zwłaszcza w nocy i rano, towarzyszy im obrzęk oraz sztywność poranna, istnieje podejrzenie, że nie jest to efekt przeciążenia.
Żeby postawić diagnozę i wdrożyć leczenie reumatolog przeprowadza wywiad, wykonuje badanie fizykalne, zleca badania laboratoryjne, a także radiologiczne. Szczególnie istotne są:
- morfologia,
- OB i CRP, czyli wykładniki stanu zapalnego,
- czynnik reumatoidalny (RF),
- przeciwciała, w tym przeciwciała antyCCP.
Wśród chorób zapalnych stawów wymienia się m.in. osteoartrozę, reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów, dnę moczanową oraz toczeń rumieniowaty układowy.
Sposób leczenia zależy od diagnozy. Najczęściej stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne i preparaty modyfikujące przebieg choroby.
Urazy nadgarstków – złamania, skręcenia, uszkodzenia wiązadeł
Ból nadgarstka powodują także urazy. Nawet pozornie niegroźny upadek może skończyć się złamaniem kości łódeczkowatej, skręceniem nadgarstka, uszkodzeniem wiązadła łódeczkowo-księżycowatego lub księżycowato-trójgraniastego. Jeśli ból pojawił się po wypadku i nasila się podczas noszenia dziecka albo innych czynności, do których niezbędne są precyzyjne ruchy ręki, należy udać się do ortopedy.
Specjalista zazwyczaj zleca wykonanie badań obrazowych – USG, RTG, a w części przypadków również MRI i na podstawie wyników decyduje o konkretnym postępowaniu. Często konieczne jest unieruchomienie nadgarstka, zaś przy zerwaniach wiązadeł jedynym rozwiązaniem będzie leczenie operacyjne polegające na zszyciu albo rekonstrukcji.
Podsumowując, jeśli odczuwa się długotrwały, bardzo nasilony albo nawracający ból nadgarstka od noszenia dziecka, nie należy tego traktować jak normę. Konsultacji wymagają wszystkie dolegliwości, które utrzymują się od długiego czasu, nasilają się w trakcie odpoczynku lub wykonywania wybranych czynności. Bagatelizowanie problemu powoduje wyłącznie dalszy rozwój stanu zapalnego i pogłębianie się uszkodzeń w obrębie stawu. Gdy coś wydaje Ci się niepokojące, nie zwlekaj z wizytą u specjalisty, bo objawy nie znikną samoistnie.
Bibliografia:
- Statteson E., Tannan C. S., De Quervain Tenosynovitis, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK442005/ [dostęp na: 24.11.2023].
- Huisstede BM., Coert JH, Fridén J., Hoogvliet P., Consensus on a multidisciplinary treatment guideline for de Quervain disease: results from the European HANDGUIDE study, „Phys Ther”, 2014, 94(8), s. 1095–1100.
- Brotzman S., Calandruccio J., Jupiter J., Uszkodzenia ręki i nadgarstka [w:] Brotzman S., Wilk K., Rehabilitacja ortopedyczna, tom 1, Wrocław 2008, s. 102–105.
- K. Ciechanowska, M. Łukowicz, CarpalTunnelSyndrome – etiology and diagnostics, „Journal of Education, Health and Sport”, 2017, t. 7, nr 4, s. 622–638.