Czym są probiotyki?
Probiotyki to mikroorganizmy podobne do bakterii naturalnie występujących w organizmie człowieka. Dostępne są w postaci kapsułek doustnych lub dopochwowych i ich celem jest uzupełnienie, wzmocnienie lub odbudowa mikroflory bakteryjnej. Probiotyki stosuje się też w leczeniu m.in.:
- ostrej biegunki,
- biegunki po antybiotyku,
- bakteryjnego lub grzybiczego zakażenia dróg rodnych.
Często probiotyki wzbogacone są dodatkowo w składniki służące im jako pożywka, które są określane mianem prebiotyków. Takie połączenie to synbiotyk. W tej postaci prozdrowotne bakterie mają większą szansę na wzrost i rozwój w jelitach.
Najczęściej w probiotykach wykorzystuje się bakterie z rodziny Lactobacillus oraz Bifidobacterium. Często stosowane są także drożdże Saccharomyces boulardii, które kolonizują jelito grube, dzięki czemu regulują równowagę mikroflory przewodu pokarmowego.
Czy probiotyki są bezpieczne dla kobiet w ciąży?
Badania wykazały, że probiotyki mogą być bezpiecznie stosowane przez kobiety w ciąży oraz podczas karmienia piersią. Nie zaobserwowano żadnego negatywnego wpływu na czas trwania ciąży, przebieg porodu czy masę urodzeniową noworodków. Nie zwiększyły także częstości poronień czy wad rozwojowych.
Najlepiej przebadane pod tym kątem są pałeczki kwasu mlekowego, czyli bakterie Lactobacillus oraz Bifidobacterium.Z kolei drożdże Saccharomyces, ze względu na brak badań dotyczących ich bezpieczeństwa u przyszłych mam, w ciąży nie są zalecane.
Jak wybrać dobry probiotyk?
Na rynku dostępnych jest wiele preparatów zawierających probiotyki, z których zdecydowana większość to suplementy diety. Czym kierować się przy zakupie, żeby wybrany preparat był dobrej jakości?
W pierwszej kolejności spójrz na nazwę szczepów bakterii wchodzących w skład preparatu. Udowodnione naukowo działanie prozdrowotne mają tylko te, których nazwa składa się z 3. członów, np. Lactobacillus rhamnosus LRH020. Dwa pierwsze wyrazy oznaczają nazwę rodziny oraz gatunku bakterii. Z kolei ciąg cyfr i liter na końcu potwierdza zgodność danego szczepu ze szczepem wzorcowym, którego skuteczność jest potwierdzona badaniami.
Kolejna ważna kwestia to dawka, czyli ilość bakterii zawartych w probiotyku. Przyjmuje się, że dobry preparat powinien zawierać od 1 do 10 miliardów pojedynczych jednostek tworzących kolonie. Na opakowaniu będzie to zapisane np. tak: 3 x 109 CFU. Z kolei w przypadku Saccharomyces boulardii standardowa dawka wynosi 250 mg.
Korzyści ze stosowania probiotyków w ciąży
Ciąża to czas, w którym leczenie infekcji jest bardziej problematyczne niż zwykle. Wielu leków nie można stosować ze względu na bezpieczeństwo dziecka. Dlatego probiotyki mogą częściowo je zastąpić i pomóc złagodzić nieprzyjemne dolegliwości wynikające np. z grypy jelitowej. Stanowią też obowiązkowe uzupełnienie każdej terapii antybiotykiem, żeby zmniejszyć jego szkodliwy wpływ na kondycję jelit.
Ponadto sama ciąża jest dla organizmu sporym obciążeniem. Zachodzi w nim wiele zmian, które czasem negatywnie odbijają się na zdrowiu mamy. Niektóre z tych problemów mogą wyciszyć odpowiednio dobrane probiotyki. Kobiety ciężarne narażone są m.in. na:
- zaparcia – rosnący w macicy płód zaczyna uciskać na jelita, przez co zaburza ich pracę. Z tego względu zaparcia w ciąży są dość powszechnym zjawiskiem. Wykazano, że w ich łagodzeniu pomagają bakterie m.in. z rodziny Bifidobacterium,
- cukrzycę ciążową – badania wykazały, że bakterie Lactobacillus i Bifidobacterium redukują zachorowania na cukrzycę ciążową, obniżają stężenie glukozy we krwi i regulują jej metabolizm,
- infekcje intymne – zmiany hormonalne w czasie ciąży zwiększają ryzyko zakażeń układu moczowego i płciowego. Pałeczki kwasu mlekowego przywracają odpowiednie pH błon śluzowych oraz wspomagają walkę z infekcjami grzybiczymi i bakteryjnymi.
Jaką rolę odgrywają probiotyki w ciąży?
Podczas ciąży w organizmie przyszłej mamy zachodzą zmiany hormonalne, które zaburzają prawidłowy skład mikroflory w jelitach. Rośnie przez to ryzyko rozwoju infekcji, zwłaszcza dróg moczowo-płciowych.
Probiotyki pomagają przywrócić prawidłowy stan mikrobioty jelitowej. Oprócz wspomnianego wcześniej pozytywnego wpływu na metabolizm glukozy, podnoszą naturalną odporność organizmu kobiety w ciąży.
Stosowanie prozdrowotnych bakterii przez przyszłą mamę wywiera również korzystny wpływ na dziecko, m.in. zmniejsza ryzyko rozwoju alergii. Temat ten wciąż wymaga dalszych badań, jednak dotychczasowe wyniki jasno wskazują, że przyjmowanie probiotyków w ciąży pozytywnie oddziałuje na zdrowie malucha.
Probiotyki w ciąży a zdrowie dziecka
Stosowanie probiotyków podczas ciąży przynosi także korzyści dla malucha. Badania wykazały, że mają one pozytywny wpływ m.in. na układ odpornościowy noworodków. Dzięki temu rzadziej występują u nich infekcje dróg oddechowych oraz choroby skóry o podłożu immunologicznym, np. atopowe zapalenie skóry.
Probiotyki wpływają korzystnie także na przewód pokarmowy maluchów. Ich zażywanie w ciąży zmniejsza ryzyko martwiczego zapalenia jelit u noworodków, a także częstość występowania biegunek.
Co jest wskazaniem do stosowania probiotyków w ciąży?
Suplementacja probiotyków w ciąży pomaga zapobiec egzemie i innym chorobom o podłożu alergicznym u dzieci. Dlatego Światowa Organizacja Alergologiczna zaleca ich stosowanie przez kobiety w ciąży, kiedy ryzyko wystąpienia alergii u malucha jest wysokie, np. ze względu na choroby alergiczne rodziców. Oprócz tego przyszłe mamy powinny stosować probiotyki w przypadku:
- nadwagi lub otyłości,
- przebytych infekcji oraz w sezonie chorobowym, żeby wzmocnić układ odpornościowy,
- nawracających zakażeń układu moczowo-płciowego,
- biegunki, zwłaszcza przewlekłej,
- stosowania antybiotyków,
- problemów metabolicznych, np. insulinooporności lub cukrzycy.
Naturalne źródła probiotyków
Korzystne dla zdrowia bakterie możesz znaleźć także w żywności. Warto uzupełnić swoją dietę o produkty, które wzmacniają i wzbogacają mikroflorę jelitową. Należą do nich np.:
- kiszona kapusta, ogórki i inne warzywa,
- jogurt,
- kefir,
- zsiadłe mleko,
- zakwas chlebowy,
- fermentowane soki warzywne.
Nie zapomnij także o pożywce dla bakterii, czyli prebiotykach. W żywności taką funkcję pełnią węglowodany złożone, np. skrobia czy błonnik. Dlatego bogatym źródłem prebiotyków będą m.in. banany i ziemniaki, a także szparagi, por, czosnek i cebula. Pamiętaj, że suplementacja powinna być wyłącznie uzupełnieniem zdrowej, zbilansowanej i różnorodnej diety.
Silikonowe plastry na bliznę po cesarskim cięciu
Wspomaga prawidłowe widzenie, wzrost i rozwój kości u dzieci.
Opracowany specjalne dla kobiet w ciąży.
Starannie dobrane składniki wspierają prawidłowy rozwój dziecka i dbają o zdrowie mamy
Pomaga przy problemach intymnych w ciąży.
Roztwór doustny do wspomagania leczenia refluksu żołądkowo-przełykowego
Dla zdrowia układu moczowego.
Bibliografia:
- Baldassarre, M., Palladino, V., Amoruso, A., Pindinelli, S., Mastromarino, P., Fanelli, M., Di Mauro, A., & Laforgia, N. (2018). Rationale of Probiotic Supplementation during Pregnancy and Neonatal Period. Nutrients, 10(11), 1693.
- Obuchowska, A., Gorczyca, K., Standyło, A., Obuchowska, K., Kimber-Trojnar, Ż., Wierzchowska-Opoka, M., & Leszczyńska-Gorzelak, B. (2022). Effects of probiotic supplementation during pregnancy on the future maternal risk of metabolic syndrome. International journal of molecular sciences, 23(15), 8253.
- Elias, J., Bozzo, P., & Einarson, A. (2011). Are probiotics safe for use during pregnancy and lactation?. Canadian Family Physician, 57(3), 299-301.
- https://americanpregnancy.org/healthy-pregnancy/pregnancy-health-wellness/probiotics-during-pregnancy/ [dostęp 24.01.2024].
- Fiocchi, A., Pawankar, R., Cuello-Garcia, C., Ahn, K., Al-Hammadi, S., Agarwal, A., … & Schünemann, H. J. (2015). World allergy organization-McMaster University guidelines for allergic disease prevention (GLAD-P): probiotics. World Allergy Organization Journal, 8, 4.