Najczęstsze przyczyny i objawy infekcji intymnych w ciąży
Zakażenie jakimś patogenem może przytrafić się każdemu, jednak niektóre sytuacje zwiększają jego ryzyko. Zwykle do zakażenia dochodzi w trakcie kontaktu seksualnego. Zdarza się też, że patogeny przenoszone są z matki na noworodka w czasie porodu. Podatność na infekcje zwiększają m.in. niewłaściwa dieta czy higiena intymna, obniżona odporność, a także niektóre choroby, np. cukrzyca.
Do najczęściej występujących zakażeń narządów rodnych należą:
- waginoza bakteryjna – zakażenie pochwy wywołane przez zaburzenie równowagi mikroflory bakteryjnej pochwy i namnażanie się m.in. bakterii beztlenowych z rodzaju Gardnerella. Około połowa przypadków przebiega bezobjawowo, ale mogą pojawić się też:
- szarawe upławy,
- nieprzyjemny, rybi zapach,
- świąd,
- wzrost pH pochwy powyżej 4,5,
- grzybicze zapalenie pochwy – wywołuje je przerost grzybów z rodzaju Candida. Towarzyszą mu:
- świąd,
- pieczenie,
- serowate, gęste upławy bez zapachu,
- obrzęk,
- bolesność i podrażnienie sromu,
- opryszczka narządów płciowych – to nieuleczalna, przewlekła choroba wywołana przez wirusa opryszczki pospolitej Herpes simplex. Zakażenie zazwyczaj przebiega bezobjawowo, a wirus pozostaje uśpiony, jednak niektóre czynniki mogą wywołać jego aktywację. Należą do nich m.in. zmiany hormonalne w czasie ciąży. Objawy aktywnej infekcji obejmują:
- zmiany miejscowe – mogą dotyczyć narządów płciowych, ale też ud, pośladków i okolic odbytu. Zalicza się do nich ból, świąd, zaczerwienienie oraz wykwity skórne w postaci pęcherzyków wypełnionych płynem,
- objawy ogólne – są podobne do grypy – gorączka, bóle głowy i mięśni oraz dreszcze. Symptomy te zazwyczaj pojawiają się tylko przy pierwotnym zakażeniu, a nawroty wywołują głównie zmiany miejscowe,
- rzęsistkowica – powoduje ją pasożyt – rzęsistek pochwowy. W większości przypadków infekcja przebiega bezobjawowo, dlatego można zupełnie nieświadomie przenieść pasożyta na swojego partnera seksualnego. W ostrym przebiegu pojawiają się m.in.:
- ropne, żółto-zielone, spienione upławy o nieprzyjemnym zapachu,
- ból przy oddawaniu moczu,
- zaczerwienienie, pieczenie i świąd sromu,
- ból podczas stosunku.
Jak leczyć infekcje intymne w ciąży?
Jeśli kobieta ciężarna zauważy u siebie jakiekolwiek niepokojące objawy, powinna natychmiast zgłosić się do lekarza. W ciąży wiele patogenów może wywołać dodatkowe powikłania, często niebezpiecznie dla zdrowia i życia płodu. Ponadto czasem konieczne bywa także leczenie partnera seksualnego, jednak decyzję w tej sprawie podejmuje lekarz w zależności od rodzaju zakażenia oraz występujących objawów.
Bakteryjne zakażenie pochwy
Nieleczona waginoza bakteryjna może zwiększyć ryzyko:
- poronienia,
- porodu przedwczesnego,
- infekcji wewnątrzmacicznych płodu
- oraz poporodowego zapalenia błony śluzowej macicy.
Dlatego nie można jej lekceważyć. Lekarz dobiera terapię do stopnia zaawansowania choroby, czasem może nawet przepisać antybiotyki.
Przy waginozie bakteryjnej kluczowe jest przywrócenie równowagi w składzie mikroflory bakteryjnej. Bez recepty zalecane są probiotyki doustne i dopochwowe, zawierające pałeczki kwasu mlekowego (z rodzaju Lactobacillus). Ich obecność uniemożliwia rozwój bakterii chorobotwórczych, więc każda terapia infekcji intymnych powinna być uzupełniona w dobrej jakości probiotyk.
Grzybicze zapalenie pochwy, czyli kandydoza
W przypadku kandydozy kobiety w ciąży mogą zastosować dostępne bez recepty globulki dopochwowe zawierające substancję przeciwgrzybiczą – klotrimazol. Są one bezpieczne w II i III trymestrze ciąży. Przyszłe mamy nie powinny stosować dołączonych do nich aplikatorów dopochwowych, które mogłyby uszkodzić szyjkę macicy. Globulkę należy umieścić w pochwie palcem tak głęboko, jak to możliwe.
Za zgodą lekarza można też zastosować inne globulki dopochwowe, np. z laktoferyną. To substancja pochodzenia naturalnego, która wiąże jony żelaza niezbędne do wzrostu patogenów na błonach śluzowych dróg rodnych. Dzięki temu wykazuje działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze.
Zakażenie wirusem opryszczki narządów płciowych
Wirus opryszczki narządów płciowych jest szczególnie niebezpieczny u kobiet w ciąży, ponieważ może zaatakować układ nerwowy płodu. Przedostanie się patogenu przez łożysko może też wywołać przedwczesny poród, wady rozwojowe, a nawet poronienie. Jeśli wirus nie dotrze do płodu, najprawdopodobniej zakazi dziecko w czasie porodu, wywołując groźną dla życia opryszczkę noworodka.
Jeśli kobieta jest już nosicielką wirusa, jego aktywacja w ciąży wywołuje zwykle cięższy i dłuższy przebieg opryszczki narządów płciowych. Ze względu na duże ryzyko dla noworodka niezbędne jest leczenie przeciwwirusowe. W tym celu stosuje się acyklowir w dobranym indywidualnie schemacie. U kobiet świadomych nosicielstwa wirusa można rozważyć profilaktyczne przyjmowanie acyklowiru także w okresie bezobjawowym.
Rzęsistkowica
Infekcja rzęsistkiem pochwowym w ciąży może doprowadzić do pęknięcia błon płodowych, przedwczesnego porodu lub niskiej masy urodzeniowej dziecka. Dlatego leczenie wskazane jest w przypadku objawowej oraz bezobjawowej rzęsistkowicy. Wykorzystuje się w nim metronidazol lub tynidazol, które są dostępne wyłącznie na receptę. Leczenie można stosować zarówno w ciąży, jak i podczas karmienia piersią.
Jak zapobiec infekcjom intymnym w ciąży?
Nie wszystko da się przewidzieć, można jednak wprowadzić pewne zmiany, które zmniejszą ryzyko zakażenia. Należą do nich np.:
- unikanie silnych detergentów do mycia okolic intymnych, które mogą je wysuszać i zaburzać mikroflorę bakteryjną,
- stosowanie odpowiednich płynów do higieny intymnej, które utrzymują prawidłowe pH, działają nawilżająco i łagodząco,
- korzystanie z prezerwatywy podczas stosunków seksualnych, która zmniejsza ryzyko zakażenia,
- korzystanie z bawełnianej, oddychającej bielizny,
- ograniczenie cukru w diecie – sprzyja on rozwojowi infekcji grzybiczych.
Silikonowe plastry na bliznę po cesarskim cięciu
Wspomaga prawidłowe widzenie, wzrost i rozwój kości u dzieci.
Opracowany specjalne dla kobiet w ciąży.
Starannie dobrane składniki wspierają prawidłowy rozwój dziecka i dbają o zdrowie mamy
Pomaga przy problemach intymnych w ciąży.
Roztwór doustny do wspomagania leczenia refluksu żołądkowo-przełykowego
Dla zdrowia układu moczowego.
Źródła:
- https://americanpregnancy.org/healthy-pregnancy/pregnancy-complications/bacterial-vaginosis-during-pregnancy/ [dostęp 30.12.2023].
- https://americanpregnancy.org/healthy-pregnancy/pregnancy-complications/yeast-infections-during-pregnancy/ [dostęp 30.12.2023].
- Tuszyński K. (Red.), Problemy intymne kobiet. Infekcje, leki bez recepty i antykoncepcja, Wydawnictwo Farmaceutyczne, Wydanie II, Kraków 2020.