Czwarta dawka, druga przypominająca, czyli która?
Na facebookowym profilu Ministerstwa Zdrowia pod postem o kolejnej dawce szczepień przeciw covid-19 zawrzało. Internauci śmieszkowali z covidowej numerologii, pytając retorycznie, która dawka jest tą czwartą i o czym ma nam ona przypominać. To pokazuje, nie tylko wciąż silnie obecne w Polsce nastawienie antyszczepionkowe, lecz również pewnego rodzaju dezinformację związaną z cyklem szczepień przeciw SARS-CoV-2. Warto więc wyjaśnić, o co w tym chodzi.
Czwarta dawka szczepionki przeciw covid-19 jest drugą dawką przypominającą, tzw. boosterem. Poprzedzającą ją, pierwsza dawka przypominająca, miała być wykonana po szczepieniu podstawowym, na które składały się dwie dawki preparatów:
- Comirnaty (szczepionki mRNA, Pfizer/BioNTech), podawane w 21-dniowych odstępach,
- Spikevax (szczepionki mRNA, Moderna), podawanych w 28-dniowych odstępach,
- Vaxzevria (szczepionki wektorowe, AstraZeneca), podawanych w 28-84-dniowych odstępach,
- lub jedna dawka preparatu Vaccine Janssen (szczepionka wektorowa, Johnson&Johnson).
W praktyce cykl szczepień wygląda następująco:
- PIERWSZE SZCZEPIENIE PRZECIW COVID-19 – pierwsza dawka podstawowa szczepionki Comirnaty/Spikevax/Vaxzevria lub jednodawkowej szczepionki Vaccine Janssen.
- DRUGIE SZCZEPIENIE PRZECIW COVID-19 – druga dawka podstawowa szczepionek Comirnaty/Spikevax/Vaxzevria.
- TRZECIE SZCZEPIENIE PRZECIW COVID-19 – pierwsza dawka przypominająca (uzupełniająca, dodatkowa), tzw. booster.
- CZWARTE SZCZEPIENIE PRZECIW COVID-19 – druga dawka przypominająca, tzw. przypominająca szczepionka adaptacyjna.
Przeczytaj także: Szczepienia przeciw covid-19 dla dzieci
Czwarta dawka ukierunkowana na walkę z omikronem
Zalecana przez Ministerstwo Zdrowia czwarta dawka szczepień przeciw covid-19 jest ukierunkowana na walkę z omikronem – nowym i bardzo powszechnym wariantem koronawirusa SARS-CoV-2. Wszyscy, którzy chcą się przed nim uchronić, będą mogli skorzystać z tzw. adaptowanych szczepionek przypominających, które z początkiem września Europejska Agencja Leków (EMA) dopuściła do obrotu na terenie UE. Są to preparaty:
- Comirnaty Original/Omicron BA.1 (Pfizer/BioNTech),
- Spikevax bivalent Original/Omicron BA.1 (Moderna).
Ponieważ omikron szybko mutuje, w przyszłości z pewnością potrzebne będą kolejne wersje szczepień adaptacyjnych, pozwalających skutecznie ograniczyć zaraźliwość nowych subwariantów omikrona. Podobnie jest z opracowywaniem szczepień przeciw wirusom grypy, które są ważne tylko przez jeden sezon.
Już dziś dostępne są adaptacyjne wersje szczepień przeciw covid-19 zoptymalizowane na mutacje omikrona BA.4 i BA.5. W Polsce będzie można z nich skorzystać najprawdopodobniej przed zimą. Ale nie warto czekać na najbardziej aktualną wersję szczepionki.
Omikron szybko się zmienia, wypracował mechanizmy ucieczki przed układem odpornościowym gospodarza, do tego szybko się rozprzestrzenia. Jest o krok przed nami i to my musimy się do niego dostosować. Najlepszym na to sposobem są kolejne szczepienia wykonywane w zalecanych odstępach. Szczepienia pozwalają zbudować mechanizmy immunologiczne chroniące nas przed ciężkim przebiegiem zakażenia, niestety nie zapewniają odporności na całe życie. Dlatego czasem, trzeba je powtarzać, przyjmując dawki przypominające. Dotyczy to szczepień przeciw covid-19.
Czwarta dawka szczepionki to wciąż mRNA
Preparaty stosowane do czwartej dawki szczepień przeciw covid-19 to wersje podstawowych szczepionek Comirnaty i Spikevax. Zawierają informacyjne RNA (mRNA) instruujące układ immunologiczny (zaszczepionego) człowieka do wytwarzania białka z pierwotnego szczepu SARS-CoV-2. Oprócz tego zostały wzbogacone o dodatkowe mRNA dotyczące wariantu Omikron Ba.1. Dlatego określa się je, jako biwalentne. Preparaty stosowane w podstawowym cyklu szczepień, zawierają jedno mRNA, więc nazywane są monowalentnymi.
Obie adaptacyjne szczepionki przypominające, Comirnaty i Spikevax, są uaktualnione, a więc skuteczne. Do tego odznaczają się takim samym profilem bezpieczeństwa, jak pozostałe preparaty mRNA. Są dostatecznie przebadane i dobrze znane, o czym świadczą 2 mld osób, które ze szczepień przeciw covid-19 skorzystały. Warto pójść ich śladem i wzmocnić odporność organizmu przed wirusem SARS-CoV-2. To patogen, który nie odpuszcza, a jego kolejne subwarianty niosą ryzyko nowej fali zakażeń.
Być może to już się dzieje. W sierpniu polskie apteki odnotowały najwyższą od początku roku sprzedaż testów antygenowych na covid-19. To pokazuje, że wirus krąży i chociaż nie jest już tak groźny jak na początku pandemii, wciąż wywołuje mnóstwo zakażeń, z których część ma ciężki przebieg i wymaga hospitalizacji.
Dlatego przyjmowanie kolejnych dawek szczepień jest tak ważne. To sposób na ochronę zdrowia – własnego i innych osób. To też jedyna droga ku eradykacji covid-19, która odcisnęła ogromne piętno na życiu nas wszystkich.
Czwarta dawka szczepień przeciw covid-19 w praktyce
Czwarta dawka szczepień przeciw covid-19 dostępna jest bezpłatnie dla wszystkich, którzy:
- ukończyli 12. rok życia,
- poprzednią (pierwszą) dawkę przypominającą szczepionki przyjęli przynajmniej 3 miesiące wcześniej.
Pierwszeństwo w szczepieniu drugą dawką przypominającą mają osoby z grup ryzyka:
- w wieku 60+,
- z chorobami przewlekłymi,
- z zaburzeniami odporności,
- personel medyczny, który ma kontakt z chorymi lub materiałem zakaźnym,
- mieszkańcy i pracownicy placówek opieki długoterminowej.
Ze szczepień przypominających może skorzystać jednak każdy, a terminy oczekiwań mają być krótkie. Bowiem, jak podkreślił szef resortu: dotychczas wystawiliśmy 5 mln e-skierowań na drugą dawkę przypominającą przeciw COVID-19. W nocy z 15 na 16 września wystawimy kolejnych 5,8 mln.
Szczepienie może odbyć się w przychodni lub w aptece w pierwszym wolnym terminie, preparatem adaptacyjnym, jaki aktualnie znajduje się w danym punkcie szczepień.
Działania niepożądane szczepień uzupełniających są bardzo podobne, jak po podaniu szczepień pierwotnych. To krótkotrwałe i niegroźne objawy takie jak:
- ból i obrzęk w miejscu wstrzyknięcia,
- zmęczenie,
- ból głowy,
- ból mięśni i stawów,
- gorączka, dreszcze.
Szczepienia przeciw covid-19 są bezpieczne dla dzieci od 12. roku życia, a także dla kobiet w ciąży. Nie ma przeciwwskazań, aby wykonać je w jednym czasie ze szczpieniami przeciw grypie.
Dowiedz się więcej: 6 pytań do położnej – szczepienie przeciw covid-19 w ciąży
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Jak wyglądają schematy szczepień przeciw COVID-19? (pzh.gov.pl)
Czwarta dawka dla wszystkich osób 12+ – Ministerstwo Zdrowia – Portal Gov.pl (www.gov.pl)