To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Blizna – czym tak właściwie jest?
Na początku tego artykułu należy wyjaśnić, co to jest blizna. Blizna powstaje na skutek uszkodzenia skóry właściwej i zastąpienia jej tkanką łączną włóknistą. Drobne zadrapania i uszkodzenia, które dotyczą tylko naskórka, a więc warstwy skóry znajdującej się nad skórą właściwą nie wiążą się z powstawaniem blizny, uraz musi dotykać bowiem głębiej położonej warstwy, czyli skóry właściwej.
Blizna, która pojawia się po urazie nie odpowiada też w zupełności zdrowej skórze – przede wszystkim jest mniej elastyczna, a ponadto, nie zawiera gruczołów łojowych, gruczołów potowych i mieszków włosowych (a więc tym samym włosów).
Przyczyny powstawania blizn
Najczęstsze przyczyny, które prowadzą do pojawienia się blizn zarówno u dzieci, jak i u osób dorosłych to:
● urazy mechaniczne, w tym na przykład wytworzone na skutek podania szczepienia, wykonania zabiegu operacyjnego, czy nawet przebicia uszu,
● oparzenia, w tym termiczne, chemiczne, ale również odmrożenia,
● niektóre choroby zapalne, w tym trądzik pospolity, toczeń krążkowy, czy ospa wietrzna,
● zabiegi związane z usuwaniem tatuażu,
Etapy powstawania blizny
Powstawanie blizny po urazie możemy podzielić na trzy etapy, do których należy:
● faza zapalna – jest to pierwsza faza, która trwa około 48-72 godzin. W jej czasie dochodzi do przedostawania się komórek układu odpornościowego do miejsca urazu, co skutkuje miejscowym stanem zapalnym,
● faza ziarninowania – trwa przez około 3-6 tygodni, podczas tej fazy dochodzi do powstawania ziarniny, która składa się przede wszystkim z białek takich jak prokolagen i elastyna, a także z proteoglikanów i kwasu hialuronowego,
● faza dojrzewania blizny, inaczej faza remodelingu – trwa nawet do roku od urazu, podczas tej fazy jeden rodzaj kolagenu jest przekształcany w drugi (kolagen I w III), co skutkuje utrwaleniem i zwiększeniem wytrzymałości blizny, w tym etapie zanikają też naczynia krwionośne.
Blizny prawidłowe i blizny patologiczne
Czym tak właściwie jest blizna prawidłowa? Ten rodzaj blizny cechuje się brakiem tendencji do rozrastania poza miejsce zranienia – nie jest zajmowana zdrowa skóra. Blizny prawidłowe są stosunkowo cienkie i niezbyt widoczne.
Z kolei do blizn nieprawidłowych zaliczamy blizny atroficzne oraz blizny powstające na skutek nadmiernego odkładania się pewnego białka – kolagenu. Blizny atroficzne cechuje się zmniejszoną ilością kolagenu i są typowe dla schorzeń takich, jak trądzik pospolity, toczeń krążkowy czy ospa wietrzna. Są to potocznie mówiąc blizny “wklęsłe”. Bliznami zanikowymi są również znane nam rozstępy.
Natomiast do blizn powstających na skutek nadmiernego odkładania się kolagenu należą blizny przerosłe (hipertroficzne) i keloidy, czyli inaczej bliznowce. Problem ten dotyczy około 1,5-4,5% populacji i wynika z wzmożonej, nieprawidłowej reakcji tkanki łącznej na uraz. Lokalizacje, w których najczęściej pojawiają się blizny o tym charakterze to:
- klatka piersiowa,
- górna część twarzy,
- stopy i dłonie,
- a także okolice narządów płciowych.
Czym różni się blizna przerosła od keloidu? Blizna przerosła cechuje się tym, że nie przekracza brzegów rany, z kolei keloid przekracza granice rany i ma tendencję do naciekania okolicznych tkanek. Bliznowce zawierają w sobie grubsze, dłuższe i bardziej pofałdowane włókna kolagenu, w porównaniu z innymi typami blizn. Keloidy mogą z czasem się powiększać i mogą im towarzyszyć dolegliwości takie jak swędzenie i ból.
Jak zapobiegać powstawaniu blizny?
Świeże blizny wymagają odpowiedniej profilaktyki, która daje szansę na zapobieganie jej utrwalenia. Po pierwsze, warto chronić bliznę przed narażeniem na promieniowanie ultrafioletowe (UV), które upośledza procesy gojenia i sprzyja pojawianiu się na skórze przebarwień. W tym celu możemy wybierać produkty zawierające filtry, najlepiej SPF 50.
W działaniach profilaktycznych możemy uwzględnić kilka nieinwazyjnych metod. Pierwszą z nich jest stosowanie popularnych preparatów silikonowych, zawierających takie substancje jak symetykon i dimetykon, które dostępne są zarówno w postaci plastrów, kremów jak i żeli. Tego rodzaju produkty tworzą na powierzchni blizny specjalną osłonkę, która chroni przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, a także ogranicza utratę wody, co sprzyja prawidłowemu gojeniu.
Preparaty silikonowe powodują również wzrost temperatury na powierzchni blizny, co z kolei prowadzi do zwiększenie aktywności enzymów odpowiedzialnych za rozkład kolagenu, a to zmniejsza ryzyko powstawania blizn o charakterze przerostowym i keloidów. Produkty silikonowe można stosować po wygojeniu rany i zdjęciu szwów, a więc po około 2 tygodniach od urazu. Stosujemy je typowo dwa razy dziennie przez kilka miesięcy.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Kolejnym rodzajem preparatu na blizny, o którym warto wspomnieć jest wyciąg z cebuli, zawierający dodatkowo alantoinę oraz heparynę (dostępny w postaci żelu lub maści). Substancje zawarte w wyciągu z cebuli mają działanie przeciwzapalne oraz sprzyjają rozkładowi kolagenu, co zapobiega powstawaniu blizn przerosłych i bliznowców. Jak pokazują badania, wyciąg z cebuli ma jednak mniejszą skuteczność w niwelowaniu blizn, niż opisywane powyżej preparaty silikonowe. Produkt ten stosuje się kilka razy dziennie przynajmniej przez kilka miesięcy.
Warto dodać, że wyciąg z cebuli oraz preparaty silikonowe można stosować w tym samym czasie (jednocześnie), co daje szansę na zwiększenie ich skuteczności. Produkty silikonowe, jak i wyciąg z cebuli na blizny możemy zakupić bez recepty w większości aptek.
W leczeniu blizn, szczególnie związanych z trądzikiem pospolitym zastosowanie znajdują również retinoidy miejscowe. Preparaty te dostępne są jednak na receptę i stosowane w określonych wskazaniach.
Medycyna estetyczna a terapia blizn
Współczesna dermatologia i medycyna estetyczna daje nam duże możliwości niwelowania i terapii blizn, również u dzieci. Nie wszystkie metody są dostępne w każdej grupie wiekowej, dlatego warto udać się na wizytę konsultacyjną do lekarza medycyny estetycznej, który po obejrzeniu zmiany i przeprowadzeniu wywiadu zaproponuje odpowiednią metodę.
W zakresie leczenia blizn, dostępne są takie metody jak:
● doogniskowe podawania glikokortykosteroidów – stosuje się w tej sytuacji triamcynolon, podanie sterydów zmniejsza powstawanie kolagenu, a także hamuje aktywność fibroblastów,
● podawanie toksyny botulinowej – tę metod stosuje się w odniesieniu do już uformowanych blizn,
● podawanie osocza bogatopłytkowego (PRP – platelet rich plasma) – osocze dobrze sprawdza się w terapii blizn atroficznych,
● laseroterapia,
● dermabrazja,
● krioterapia – z wykorzystaniem ciekłego azotu, metoda ta wybierana jest raczej w przypadku mniejszych blizn,
● technika nacięć podskórnych,
● radiofrekwencja mikroigłowa,
● leczenie chirurgiczne – jest to terapia drugiego rzutu, stosowana po niepowodzeniu metod laserowych i iniekcyjnych, metoda jest niestety obarczona dużym ryzykiem nawrotów,
● wypełnianie tkanek – stosowane w odniesieniu do blizn atroficznych, w tym potrądzikowych,
● terapia fotodynamiczna,
● kamuflaż blizn – z zastosowaniem makijażu permanentnego i makijażu medycznego.
Nie sposób nie wspomnieć o dużej roli fizjoterapii, która pozwala na mobilizację i poprawę estetyki blizny. Doświadczony fizjoterapeuta, zajmujący się leczeniem blizn może istotnie poprawić wygląd, ale i elastyczność blizny, co pozwoli na zniwelowanie uczucia napięcia w obrębie zmiany. W fizjoterapii wykorzystuje się przede wszystkim kinesiotaping oraz różnego rodzaju masaże ukierunkowane na bliznę.
Na koniec warto wspomnieć, że najlepszym sposobem na zmniejszenie ryzyka pojawienia się keloidu i blizny przerosłej jest odpowiednia profilaktyka z zastosowaniem preparatów opisanych w powyższych akapitach tego artykułu. Choć w przypadku obecności blizny, nie ma możliwości jej całkowitego usunięcia, to współczesna medycyna estetyczna daje nam wiele możliwości poprawy jej wyglądu i zniwelowania nieprzyjemnych objawów związanych z jej obecnością. Warto udać się na konsultację do doświadczonego lekarza, zajmującego się terapią blizn, który podpowie, jaka metoda leczenia blizny będzie najlepsza w przypadku naszego dziecka.
0,9% roztwór soli fizjologicznej o szerokim zastosowaniu. Objawowo łagodzi katar
Suchy spray na rany i blizny.
Silikonowy żel na rany i blizny
Wspomaga gojenie się ran i procesy regeneracji.
Krem na przebarwienia skóry powstałe po operacji.
- L. Rudnicka i inni, Współczesna dermatologia, Tom 1, PZWL, Warszawa 2022,
- S. Jabłońska, Dermatologia, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2005,
- M. Jałowska, Blizny – wybrane metody profilaktyki i leczenia (cz. 1), Dermatologia po Dyplomie, 2019, 06,
- M. Jałowska, Blizny – wybrane metody profilaktyki i leczenia (cz. 2), Dermatologia po Dyplomie, 2020, 01,
- M. Bagłaj i inni, Blizny jako problem kliniczny w praktyce dermatologa estetycznego, Dermatologia Estetyczna /vol. 16/nr 2/2014.