Dlaczego dziecko wymiotuje? Możliwe przyczyny
Wymioty to odruch obronny organizmu w odpowiedzi na podrażnienie śluzówki żołądka czy ściany gardła lub pobudzenie ośrodka wymiotnego w mózgu przez odpowiednie bodźce. Najczęstsze przyczyny wymiotów to:
- ostre wirusowe zapalenie żołądka i jelit – czyli tzw. jelitówka,
- choroba refluksowa przełyku,
- zatrucie pokarmowe,
- infekcje dróg oddechowych – u małych dzieci często ich objawem są zaburzenia żołądkowo-jelitowe.
Czasami wymioty pojawiają się w wyniku znacznie poważniejszych stanów, np. zwężenia odźwiernika, niedrożności jelit czy zapalenia wyrostka robaczkowego. Dlatego w razie wszelkich niepokojących objawów trzeba skonsultować się z lekarzem, zwłaszcza jeśli problem ten dotyczy niemowlaka.
Czy wymioty po podaniu leku zawsze są jego skutkiem ubocznym?
Wymioty mogą pojawić się także w reakcji na podany doustnie lek, chociaż nie zawsze oznacza to, że są odpowiedzią organizmu na przyjętą substancję aktywną. Zazwyczaj taka reakcja wywołana jest przez smak leku, którego dziecko nie toleruje. Preparaty w formie płynnej mogą być gorzkie lub kwaśne, a często pozostawiają drażniący, intensywny posmak.
Oczywiście lek sam w sobie również bywa problemem. Niektóre substancje podawane na pusty żołądek podrażniają jego delikatną śluzówkę i prowokują wymioty. Chore dziecko często nie ma apetytu, więc może odmówić zjedzenia czegoś przed dawką leku. Ponadto zdarzają się także alergie na składniki preparatu – zarówno substancję aktywną, jak i pomocnicze.
Ponadto osłabienie i złe samopoczucie wywołane chorobą mogą sprawić, że dziecko będzie miało mniejszą tolerancję na podawane leki. Pogorszyć sprawę może nieostrożna aplikacja preparatu w strzykawce bezpośrednio na tylną ścianę gardła.
Co zrobić, kiedy dziecko zwymiotowało lek?
Niestety nie ma prostego schematu postępowania w przypadku zwymiotowania leku. Poszczególne substancje wchłaniają się w różnym tempie, które zależne jest dodatkowo od indywidualnych czynników, np. zawartości żołądka chorego. Dlatego każda taka sytuacja powinna być rozpatrywana indywidualnie.
Przyjmuje się, że syropy i roztwory do picia wchłaniają się w ciągu 10. minut. W przypadku preparatów w formie zawiesin np. antybiotyków, czas ten jest nieco dłuższy i wynosi 15 minut.
Większy problem jest z tabletkami – czas potrzebny do wchłonięcia leku zależy m.in. od objętości płynu, jakim został popity. Ponadto tabletki mogą być zaprojektowane w taki sposób, żeby substancja aktywna uwalniała się w zaplanowanym czasie, np. przez 12 godzin. Przyjmuje się, że preparaty o natychmiastowym uwalnianiu wchłaniają się w ciągu godziny, natomiast w pozostałych przypadkach czas ten zależy od konkretnego leku. Jakie płyną z tego wnioski?
Jeżeli wymioty nastąpiły bezpośrednio lub w ciągu kilku pierwszych minut po podaniu leku w formie płynnej, to możesz powtórzyć dawkę. Z kolei, jeśli pojawiły się po upływie kwadransa, substancja aktywna najprawdopodobniej zdążyła się wchłonąć. Dlatego następną porcję podaj zgodnie ze schematem dawkowania.
Jeżeli problem dotyczy starszego dziecka i leku w formie tabletki, odpowiedź wymaga przyjrzenia się jego ulotce lub nawet Charakterystyce Produktu Leczniczego, w której jest wskazany czas niezbędny do wchłonięcia danej substancji.
Pamiętaj, że te ogólne zalecenia mogą różnić się w zależności od poszczególnych leków, indywidualnych predyspozycji dziecka czy leczonej choroby. Dlatego każdą taką sytuację najlepiej skonsultować z lekarzem. Będzie on w stanie ocenić, co wiąże się z większym ryzykiem – pominięcie dawki leku czy podanie większej niż zalecana.
Jak podać lek, gdy dziecko wymiotuje? Garść porad dla rodziców
Jeśli choroba przebiega z wymiotami, staraj się unikać podawania dziecku leków doustnych. Środki przeciwgorączkowe mają swoje alternatywy w formie czopków – to dobre rozwiązanie dla maluchów, które nie akceptują smaku syropu.
W przypadku chorób o poważniejszym przebiegu, gdy dziecko wymiotuje po lekach, np. antybiotykach, lekarz może zdecydować o podaniu ich w formie zastrzyków. W ten sposób omija się przewód pokarmowy, a do organizmu trafia odpowiednia dawka substancji czynnej.
Czasem jednak trzeba podać preparat doustnie. Co zrobić, żeby zmniejszyć ryzyko wymiotów po leku?
- Smak syropów i zawiesin staje się mniej drażniący, jeśli są schłodzone. Dlatego przed podaniem schowaj je na jakiś czas do lodówki. Jednak uwaga – w niektórych przypadkach może wpłynąć to na trwałość leku, dlatego zawsze najpierw przeczytaj ulotkę.
- Staraj się nie podawać dziecku leków na pusty żołądek – z wyjątkiem tych, które pediatra zalecił stosować na czczo.
- Po przełknięciu niesmacznego preparatu podaj maluchowi coś słodkiego. Możesz ewentualnie spróbować wymieszać lek z małą objętością czegoś o silnym, przyjemnym smaku, np. jogurtu czy musu. Jednak korzystaj z tego rozwiązania w ostateczności – jeśli dziecko nie zje całej porcji, nie będziesz mieć kontroli nad tym, jaką dawkę substancji przyjęło.
- Czasem substancje aktywne dostępne są w różnych stężeniach. Staraj się wybierać te większe, żeby objętość podawanego leku była jak najmniejsza.
- Płyny w strzykawce podawaj powoli, kierując strumień na ścianę policzka. Nie wyciskaj leku na wprost – mógłby wtedy podrażnić gardło i sprowokować wymioty.
Zawsze istnieje ryzyko, że wymioty są działaniem niepożądanym substancji aktywnej zawartej w leku. Zwróć uwagę, czy pojawiają się po każdej dawce i w jakim odstępie od jej podania. Im więcej czasu upłynie, tym większe ryzyko, że wymioty wywołała krążąca już w krwiobiegu substancja czynna.
Upłynnia gęstą i zalegającą wydzielinę. Udrożnia nos i zatoki.
Hipertoniczny spray do nosa z ektoiną.
Spray wspomagający leczenie stanów zapalnych gardła, spowodowanych przez infekcje bakteryjne i wirus...
3% roztwór soli przeznaczony do nebulizacji, w celu poprawienia komfortu oddychania.
Pastylki na gardło z ektoiną przeznaczone do stosowania podczas objawów przeziębienia.
Pastylki do ssania na chrypkę, pieczenie błony śluzowej jamy ustnej.
W okresie przejściowego osłabienia, do regeneracji po infekcjach.
Pierwszy oryginalny syrop z porostu islandzkiego. Skutecznie łagodzi suchy kaszel.
Źródła:
- https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.16.3.7. [dostęp 26.11.2024].
- https://www.msdmanuals.com/professional/pediatrics/symptoms-in-infants-and-children/nausea-and-vomiting-in-infants-and-children [dostęp 26.11.2024].
- Tuszyński P. K. (red.), Pediatria okiem farmaceuty. Tom I, Wydawnictwo Farmaceutyczne, Kraków 2021.