Co wywołuje zatrucie pokarmowe u dzieci?
Zatrucie pokarmowe u dzieci (tak jak u dorosłych) wywołują bakterie oraz wirusy, które przedostają się do przewodu pokarmowego i produkują w nim toksyny. Te złośliwe drobnoustroje znajdują się m.in. w przeterminowanych produktach spożywczych, surowym mięsie i jajach, a także na skórce owoców i warzyw. Nosicielami niektórych patogenów są również zwierzęta – bakterie często znajdują się w ich odchodach.
Drobnoustroje powodujące chorobę dostają się do organizmu nie tylko poprzez spożywaną żywność, ale też przez kontakt dłoni z ustami – wówczas powodem zatrucia żołądkowego u dziecka jest nieodpowiednia higiena.
Do bakterii najczęściej powodujących zatrucie pokarmowe należą:
- salmonella,
- E. coli,
- shigella,
- pałeczki jadu kiełbasianego,
- gronkowiec złocisty.
Wszystkie wymienione patogeny mogą pojawić się w produktach mlecznych przechowywanych poza lodówką, surowym mięsie i jajach, lodach, na owocach i warzywach, a nawet w wodzie.
Dowiedz się więcej: Ze skórką czy bez – czy trzeba obierać dzieciom warzywa i owoce?
Jakie są objawy zatrucia pokarmowego u dzieci?
Objawy zatrucia pokarmowego u dzieci różnią się w zależności od tego, co wywołało patologiczny stan w organizmie. Zawsze jednak są to przede wszystkim dolegliwości trawienne.
Salmonella – objawy
Jedną z najczęstszych przyczyn problemów żołądkowo-jelitowych jest zakażenie salmonellą. Objawy zatrucia spowodowanego tym patogenem mogą pojawić się po 8 godzinach od zjedzenia skażonej żywności (lub innego kontaktu z bakteriami) i obejmują:
- biegunkę,
- wymioty,
- bóle brzucha,
- gorączkę.
Jelitówka – objawy
Jelitówka, czyli inaczej grypa żołądkowa, często utożsamiana jest z zatruciem pokarmowym, jednak są to dwie różne choroby – choć mają podobny przebieg. Objawy jelitówki początkowo przypominają przeziębienie (bóle mięśni, osłabienie), jednak po 12-72 pojawiają się symptomy typowe dla zatrucia żołądkowego, czyli:
- silna biegunka,
- wymioty,
- nudności,
- kurczowe bóle brzucha,
- bóle żołądka,
- gorączką.
Intensywne wymioty i biegunki często prowadzą do odwodnienia i osłabienia organizmu, wysuszenia błony śluzowej, a nawet to drgawek oraz zaburzeń świadomości. Dziecko zarażone jelitówką jest zazwyczaj niespokojne, rozdrażnione i nie ma apetytu.
Biegunka podróżnych – objawy
Biegunka podróżnych to rodzaj zatrucia pokarmowego. Objawy tej dolegliwości to przede wszystkim:
- wymioty,
- nudności,
- biegunka,
- wzdęcia,
- nadmierna ilość gazów jelitowych,
- uczucie przelewania w jelitach.
Choroba pojawia się najczęściej w wyniku spożycia zanieczyszczonej żywności lub wody, ale przyczyną może być również nagła zmiana środowiska i diety, a także stres związany z podróżowaniem. Dzieci poniżej 2 roku są szczególnie narażone na biegunkę podróżnych.
Co podawać dziecku na zatrucie pokarmowe?
Wymioty i nudności to reakcja obronna na zatrucie. Organizm stara się wydalić toksyny, które doprowadziły do patologicznego stanu. Dlatego niezalecane jest podawanie leków przeciwwymiotnych. Takie objawy najczęściej trzeba po prostu przeczekać.
Niestety silne zatrucie pokarmowe u dzieci często prowadzi do odwodnienia, a także związanego z tym deficytu w gospodarce wodno-elektrolitowej. Dlatego bardzo ważne jest regularne podawanie dziecku płynów.
Leki na zatrucie pokarmowe u dziecka
Co na zatrucie pokarmowe u dziecka? Przy łagodnym przebiegu choroby nie należy podawać dziecku leków, zwłaszcza środków przeciwwymiotnych. Gdy objawy nieco ustąpią, maluch może zjeść lekkostrawny posiłek lub przyjąć napój zawierający elektrolity. Warto także podać dziecku probiotyki, które uregulują florę bakteryjną i pracę układu trawiennego, a także środki wyrównujące poziom elektrolitów (zwłaszcza sodu i potasu).
Jeśli zatrucie pokarmowe u dziecka ma ostry przebieg lub objawy nie przechodzą po kilku dniach, a także pojawiają się nowe, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. W niektórych przypadkach konieczne jest leczenie antybiotykami, a także podanie kroplówki z elektrolitami.
Dieta podczas zatrucia pokarmowego
W trakcie pierwszych kilku, a nawet kilkunastu godzin zatrucia pokarmowego dziecko najprawdopodobniej nie będzie miało ochoty na posiłek. Nie trzeba, a nawet nie powinno się zmuszać malucha do jedzenia. Najważniejsze są płyny. Najlepiej sprawdza się przegotowana woda oraz niesłodzona herbata. Ważne, aby napoje nie były ciepłe, bo takie prowokują wymioty.
Gdy objawy nieco ustąpią, a dziecko wykaże zainteresowanie jedzeniem, można podać mu lekkostrawne produkty i posiłki np. suchary, krakersy, tosty, ryż z gotowanym drobiem, marchwiankę czy kleik ryżowy. Na początku porcje posiłków nie powinny być zbyt duże.
Na jakiś czas warto wykluczyć z diety dziecka tłuste, smażone i ciężkostrawne potrawy, a także produkty mleczne.
Ile trwa zatrucie pokarmowe u dziecka?
To, jak przebiega zatrucie pokarmowe, ile trwa i jak bardzo jest dotkliwe, zależy od organizmu dziecka, a także od bakterii, która spowodowała chorobę. Najczęściej jednak zatrucie żołądkowe samoistnie ustępuje po 2-3 dniach. Jeśli objawy utrzymują się dłużej lub choroba od początku ma ostry przebieg, należy skonsultować się z lekarzem.
Jak zapobiegać zatruciom pokarmowym u dzieci?
Zatrucie pokarmowe u dzieci pojawia się częściej niż u dorosłych. Maluchy przebywające w żłobkach i przedszkolach bardziej narażone są na zarażenie bakteriami. Nie zawsze da się uniknąć choroby, jednak warto stosować środki ostrożności i działać profilaktycznie. Oto najważniejsze zasady:
- Naucz dziecko regularnego mycia rąk – zwłaszcza po skorzystaniu z toalety, po powrocie z podwórka oraz przed jedzeniem.
- Warzywa i owoce podawane maluchowi dokładnie umyj, najlepiej przegotowaną wodą.
- Unikaj podawania dziecku surowego mięsa i ryb.
- Dokładnie sprawdzaj daty ważności produktów, a także kontroluj ich zapach i wygląd.
- Nie kupuj mięsa i ryb z niepewnego źródła.
- Surowe mięso trzymaj z dala od innych produktów spożywczych.
- Zwróć uwagę na prawidłową temperaturę przechowywania produktów.
- Uważaj na częściowo rozmrożone desery – zatrucie lodami u dzieci również się zdarza.
Może zainteresować Cię także: Wakacyjna apteczka dla dziecka – co powinno się w niej znaleźć?
Kasprzak, J., Domańska, E., & Małkińska-Horodyska, M. (2014). Zatrucia i zakażenia pokarmowe wśród dzieci i młodzieży województwa kujawsko-pomorskiego w latach 2011-2013.