To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Czym jest katar sienny?
Katar sienny to potoczna nazwa alergicznego sezonowego nieżytu nosa (sezonowy ANN), który stanowi reakcję na alergen dostający się do dróg oddechowych drogą wziewną. W przypadku kataru siennego są to pyłki roślin.
Reakcja ta przebiega pod postacią IgE-zależnego zapalenia błony śluzowej nosa, co oznacza zależność od swoistych przeciwciał, produkowanych w odpowiedzi na konkretny alergen, np. pyłek danego gatunku roślin.
Sezonowy alergiczny nieżyt nosa może występować w każdej grupie wiekowej (u dzieci od około 3 roku życia, u młodszych maluszków za alergiczny nieżyt nosa odpowiadają alergeny pokarmowe). Alergiczny sezonowy nieżyt nosa (katar sienny) występuje częściej wśród dzieci. Z kolei dorośli są bardziej dotknięci całorocznym nieżytem nosa. Sezonowe ANN przeważnie pojawia się w młodszym wieku i częściej występuje u chłopców niż u dziewczynek.
Bardzo często katarowi siennemu towarzyszą inne choroby alergiczne takie jak np.
- alergiczne zapalenie spojówek,
- astma,
- atopowe zapalenie skóry,
- alergie pokarmowe.
Ponadto predyspozycje genetyczne do chorób alergicznych mogą być czynnikiem decydującym o podatności na rozwój ANN lub astmy. Inne czynniki ryzyka to:
- pierworodne dzieci,
- obecność całkowitego IgE (przeciwciał) w surowicy wyższe niż 100 IU/ml przed ukończeniem 6 roku życia,
- wyższa klasa społeczno-ekonomiczna,
- zanieczyszczenie powietrza,
- narażenie na dym tytoniowy,
- otyłość,
- zakażenia RSV.
W Polsce najczęstszymi alergenami wywołującymi katar sienny są pyłki traw i roślin uprawnych (np. pszenica, żyto i owies, wiechlina łąkowa, tymotka wonna, rajgras wyniosły, wyczyniec łąkowy, tymotka łąkowa), drzew (np. brzoza, leszczyna, olcha, dąb, jesion, grab i inne) i chwastów (bylica pospolita, rzadziej babka i komosa).
Przyczyny kataru siennego
W Polsce najczęstszymi przyczynami wywołującymi katar sienny są alergeny pyłków traw i roślin uprawnych (np. pszenica, żyto i owies, wiechlina łąkowa, tymotka wonna, rajgras wyniosły, wyczyniec łąkowy, tymotka łąkowa), drzew (np. brzoza, leszczyna, olcha, dąb, jesion, grab i inne) i chwastów (bylica pospolita, rzadziej babka i komosa).
Katar sienny może znacząco obciążać pacjentów, zaburzając ich sen i inne codzienne czynności, wpływając na wyniki w szkole i pracy, a tym samym obniżając jakość życia.
Jakie są objawy alergicznego sezonowego nieżytu nosa?
Katar sienny może znacząco obciążać pacjentów, zaburzając ich sen i inne codzienne czynności, wpływając na wyniki w szkole i tym samym obniżając jakość życia.
Do najczęstszych objawów alergicznego sezonowego nieżytu nosa należą:
- wydzielina w nosie,
- zaczerwienienie nosa,
- spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła,
- kichanie,
- niedrożność przewodów nosowych,
- zaczerwienienie spojówek,
- łzawienie i świąd oczu,
- „salut alergiczny” – przeczosy kształtujące się na koniuszku nosa powstałe w wyniku pocierania nosa ku górze,
- „cienie alergiczne” – ciemniejsza skóra pod oczami,
- fałdy Denniego i Morgana – pojedyncze lub podwójne poziome linie na skórze dolnej powieki (głównie u dzieci).
Objawy te w katarze siennym (sezonowym alergicznym nieżycie nosa) występują w okresach pylenia tych roślin, na które pacjent ma uczulenie.
Jakie leki stosuje się w leczeniu objawów alergicznego nieżytu nosa u dzieci i dorosłych?
W leczeniu ANN stosuje się zarówno leki donosowe, krople do worka spojówkowego jak i leki doustne.
Podstawowe grupy leków stosowanych w leczeniu alergicznego nieżytu nosa
- Glikokortykosteroidy (donosowe, rzadziej doustne) – leki o działaniu przeciwzapalnym, zmniejszają wszystkie objawy ANN.
- Leki przeciwhistaminowe (doustne, donosowe oraz w postaci kropli do worka spojówkowego) – redukują wydzielinę z nosa, kichanie i świąd.
- Leki przeciwleukotrienowe (doustne) – mają działanie przeciwzapalne, w nosie wpływają przede wszystkim na jego drożność.
- Kromony (donosowo i krople do worka spojówkowego) – działają podobnie do leków przeciwhistaminowych, natomiast ich skuteczność terapeutyczna jest niższa, są bardzo bezpieczne.
- Preparaty wody morskiej i soli fizjologicznej – rozrzedzają wydzielinę i ułatwiają oczyszczanie przewodów nosowych.
- Leki obkurczające naczynia błony śluzowej – stosowane doraźne, służące do szybkiego zmniejszenia niedrożności nosa, czyli popularne krople do nosa.
Celowo tę grupę leków wymieniłam na końcu, ponieważ leków obkurczających naczynia śluzówki nie wolno stosować przewlekle, czyli powyżej 5 dni. Nie zaleca się ich również, jako leków pierwszego wyboru.
Najskuteczniejszą, przyczynową metod leczenia ANN jest swoista immunoterapia alergenowa (odczulanie).
Kiedy iść na odczulanie mając katar sienny?
Za rozwój alergicznego nieżytu nosa odpowiadają czynniki zarówno środowiskowe, jak i genetyczne. Te pierwsze to pyłki roślin, zarodniki grzybów pleśniowych, roztocze kurzu, sierść zwierząt. Te drugie to współistnienie polimorfizmów genów, a także atopie. Niestety nie mamy wpływu na żadne z powyższych czynników. Możemy próbować ograniczać kontakt z alergenami, jednak zazwyczaj bywa to trudne, bo są one wszechobecne i występują zarówno w domu, jak i na zewnątrz.
Kiedy iść na odczulanie mając katar sienny? Warto spróbować odczulania wówczas, kiedy inne metody leczenia objawowego zawiodą, a alergiczny nieżyt nosa będzie na tyle uprzykrzał życie, że codzienne funkcjonowanie będzie wysoce utrudnione. Leczenie warto rozpocząć jak najwcześniej, jednak u dzieci zaleca się przeprowadzenie odczulania nie wcześniej niż w 4. lub 5. roku życia.
Aby zakwalifikować pacjenta do immunoterapii swoistej lekarz najpierw musi potwierdzić obecność swoistych przeciwciał IgE. Następnie zakwalifikuje on pacjenta do odczulania. Polega ono na stopniowym podawaniu coraz większych dawek alergenu. Zabieg ten ma na celu przyzwyczajanie organizmu osoby uczulonej do kontaktu z alergenem, co prowadzi do zwiększania jego tolerancji, a co za tym idzie, do złagodzenia objawów choroby.
Warto jednak wiedzieć, że powodzenie swoistej immunoterapii alergenowej (odczulania) zależy w dużej mierze od indywidualnych cech osobniczych, a jego rezultaty nie zawsze są zadowalające.
Czy domowe sposoby na alergiczny nieżyt nosa mogą być skuteczne?
Ważnym elementem walki z sezonowym alergicznym nieżytem nosa jest odpowiednia toaleta nosa, dbanie o jakość powietrza w pomieszczeniach włączając w to regularne ich wietrzenie oraz unikanie alergenu wywołującego ANN.
Znanym tradycyjnym leczniczym produktem roślinnym do stosowania w zapaleniu błony śluzowej nosa jest maść majerankowa, która stosowana na skórę w okolicach nozdrzy może ułatwiać oddychanie.
Czy można całkowicie wyleczyć katar sienny?
U niektórych osób dotkniętych alergicznym nieżytem nosa po wielu latach regularnego pojawiania się symptomów obserwuje się ich osłabienie bądź całkowity zanik. Może to wynikać z zastosowania immunoterapii alergenowej lub z cech osobniczych danej jednostki. Objawy alergicznego nieżytu nosa związane z pyłkowicą wówczas przemijają lub istotnie zmniejszają swoją intensywność. Nie jest to jednak regułą, w związku z tym każdej osobie cierpiącej na alergiczny nieżyt nosa zaleca się leczenie objawowe, by mogła ona funkcjonować normalnie.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Bibliografia:
- Brzozowski W. – Standardy diagnostyczne i terapeutyczne alergicznego nieżytu nosa, Forum Medycyny Rodzinnej tom 3, nr 3, 173–180, 2009
- Chen, J.-R – The effectiveness of nasal saline irrigation (seawater) in treatment of allergic rhinitis in children. International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology, 78(7), 1115–1118, 2014
- Schuler IV, C. F., & Montejo, J. M. – Allergic Rhinitis in Children and Adolescents. Pediatric Clinics of North America, 2019
- Szczeklik A. – Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna, Warszawa, 2021
- Varshney, J., & Varshney, H. – Allergic Rhinitis: an Overview. Indian Journal of Otolaryngology and Head & Neck Surgery, 67(2), 143–149, 2015