Przyczyny oparzeń ciała u dzieci
Oparzenia termiczne
Oparzenia termiczne to uszkodzenia tkanek w wyniku kontaktu z wysoką temperaturą. Badania pokazują, że styczność skóry z temperaturą o wartości 52°C może spowodować poparzenie skóry na całej głębokości w czasie 2 minut. Odrobinę wyższa temperatura, czyli 54°C również uszkadza wszystkie warstwy skóry, ale znacznie szybciej, bo już 30 sekund.
Statystycznie za około 75% oparzeń termicznych odpowiadają gorące płyny. Wówczas najczęściej dochodzi do oparzenia górnych partii ciała – głowy, szyi, ramion.
Inne przyczyny oparzeń termicznych u dzieci to:
● bezpośredni kontakt z płomieniem lub rozgrzanym przedmiotem,
● wdychanie gorącej pary lub dymu,
● zbyt długie przebywanie na słońcu.
Oparzenia chemiczne
Do oparzeń chemicznych dochodzi na skutek kontaktu skóry ze żrącym środkiem chemicznym – kwasowym lub zasadowym. Najczęstszą przyczyną tego typu oparzeń jest nierozwaga opiekunów dziecka, którzy pozostawiają środki czystości czy ochrony roślin w miejscach dostępnych dla dzieci. Należy pamiętać, że kolorowe opakowania i zawartość tychże produktów są niezwykle atrakcyjne dla maluchów, które pragną je dotknąć, pobawić się, a niekiedy nawet wypić.
Środki zasadowe prowadzą do znacznie głębszych i bardziej rozległych zniszczeń niż kwasy, gdyż powodują martwicę rozpływną o dużo gorszych rokowaniach dla pacjenta. Co więcej, oparzenie chemiczne może być również rezultatem przykładania miejscowo stężonego alkoholu, głównie w formie okładów rozgrzewających ze spirytusem (dość częsta praktyka w przypadku dziecięcych przeziębień).
Oparzenia elektryczne
Oparzenia elektryczne występują u dzieci najrzadziej i zwykle mają związek z prądem zmiennym niskiego napięcia, pochodzącym z gniazdka elektrycznego o mocy 230 V. Przepływający prąd elektryczny, generuje sporą ilość energii, czyli ciepła, które uszkadza tkanki. Na szczęście oparzenia wywołane prądem niskonapięciowym w większości są powierzchowne, ale niekiedy mogą towarzyszyć im niegroźne zaburzenia neurologiczne.
Oparzenia ciała u dzieci – pierwsza pomoc
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Bezpieczeństwo
Zanim dziecku zostanie udzielona jakiejkolwiek pomoc, upewnij się, że wokół jest bezpiecznie. NIE CZEKAJ w przypadku groźnych i rozległych oparzeń, wypadków czy pożarów – natychmiast wezwij pogotowie ratunkowe. Jeśli dziecko jest nieprzytomne, przystąp do resuscytacji krążeniowo-oddechowej.
Usuń czynnik wywołujący oparzenie
Poparzenie powstaje jako następstwo kontaktu skóry i tkanek z wysoką temperaturą, dlatego należy niezwłocznie usunąć czynnik parzący. Jeśli dziecko leży w płynie, którym się poparzyło, natychmiast przenieś je w bezpieczne, suche miejsce.
Palącą się odzież należy ugasić. W tym celu połóż dziecko na ziemi, każ mu się turlać i okryj je mokrym kocem lub ręcznikiem, który zdejmiesz po ugaszeniu ognia.
W przypadku oparzenia chemicznego konieczne jest niezwłoczne usunięcie czynnika drażniącego (np. jeśli dziecko leży w rozlanych chemikaliach, natychmiast przenieść je w inne miejsce).
Z kolei przy oparzeniach elektrycznych należy jak najszybciej odciąć dopływ prądu i sprawdzić, czy w miejscu zdarzenia nie jest mokro.
Pozbądź się odzieży
Kolejnym etapem jest usunięcie gorącej lub nasączonej środkiem chemicznym odzieży. Najlepszym i najszybszym rozwiązaniem jest ostrożne rozcięcie ubrania tak, by nie przeciąć skóry. Nie trać czasu na zdejmowanie poszczególnych elementów odzieży, po prostu użyj nożyczek.
Uwaga! Wiele ubrań jest wykonanych z syntetycznych tkanin, które pod wpływem temperatury przyklejają się do skóry. W takiej sytuacji ściągnięcie ubrania może dodatkowo pogorszyć uraz, dlatego zaleca się schładzanie miejsca razem z odzieżą.
Szczególnie niebezpieczne są pampersy, które nasiąkając gorącym płynem, stają się parzącym, przylegającym do skóry kompresem. Należy jak najszybciej rozciąć pampers, zanim mocno przywrze do poparzonej skóry.
Uwaga! Przy oparzeniach elektrycznych można pominąć ten etap.
Oceń oparzenia – stopnie oparzeń u dzieci
W przypadku oparzeń termicznych po zdjęciu odzieży możesz w pełni ocenić stopień, jak i rozległość oparzeń, co pozwoli na podjęcie decyzji o wezwaniu pogotowia ratunkowego.
Przy oparzeniach chemicznych, najpierw należy zneutralizować żrący środek, dopiero potem można skontrolować ranę. W tym celu spłucz miejsce oparzenia obficie wodą, pilnując, by rozcieńczone chemikalia nie miały kontaktu ze zdrowymi obszarami skóry. Sypkie środki chemiczne można usunąć poprzez strząśnięcie.
Wyróżniamy 5 stopni oparzeń termicznych:
● stopień I – powierzchowne oparzenie przebiegające jedynie z zaczerwienieniem i bolesnością. Po zagojeniu nie pozostawia blizn,
● stopień IIa – poparzeniu ulega cały naskórek wraz z powierzchowną częścią skóry właściwej. Charakteryzuje się dużym bólem, obrzękiem, zaczerwienieniem skóry i pęcherzami,
● stopień IIb – zniszczenie obejmuje kolejne warstwy skóry właściwej, a na naskórku pojawia się martwica. Rany mogą przybierać różne zabarwienie – czarne, szare, ceglaste, czerwone. Miejsce oparzenia jest bardzo bolesne, a pęcherze zwykle nie występują,
● stopień III – dochodzi do destrukcji wszystkich warstw skóry wraz z uszkodzeniem naczyń krwionośnych i zakończeń nerwowych. Rana przyjmuje wyrazisty, brunatny kolor,
● stopień IV – oparzenie sięga bardzo głęboko i może dojść do uszkodzenia mięśni, więzadeł, ścięgien i kości.
Dowiedz się więcej: Stopnie oparzenia skóry – warto wiedzieć!
Kiedy wezwać pogotowie ratunkowe?
Pogotowie ratunkowe wezwij zawsze wtedy, gdy oparzenie obejmuje powyżej 5% powierzchni ciała. U starszych dzieci i dorosłych używa się reguły dziewiątek, zgodnie z którą głowa i obie kończyny górne stanowią 9% całkowitej powierzchni ciała, przód i tył klatki piersiowej oraz kończyny dolne – 18%, a 1% przypada na obszar krocza.
Ponadto pomoc należy wezwać również w następujących sytuacjach:
● oparzenie okolicy wstrząsorodnej, czyli twarzy, szyi, krocza, stóp, dłoni, dołów podkolanowych i pachowych (oparzenie tych okolic może wiązać się z dużą utratą krwi i płynów, przez co łatwo może dojść do wstrząsu zagrażającemu życiu),
● każde oparzenie chemiczne i elektryczne,
● podejrzenie poparzenia dróg oddechowych,
● poparzenie noworodka lub niemowlęcia,
● każde oparzenie o stopniu III i IV.
Uwaga! Po oparzeniu chemicznym należy zabezpieczyć opakowania po środkach żrących, które doprowadziły do zdarzenia.
Schładzaj miejsce oparzenia
W oparzeniach termicznych skóra gromadzi duże ilości energii cieplnej, przez co rany mogą pogłębiać się nawet kilka godzin po zdarzeniu. Schłodzenie pomoże zapobiec dalszemu niszczeniu tkanek i chwilowo zmniejsza ból. Najlepszym rozwiązaniem jest polewanie oparzonego miejsca bieżącą, letnią wodą w temperaturze około 18-20°C przez 15-20 minut (minimalnie 10 minut).
Uwaga! U dzieci przed 5. rokiem życia oraz z bardzo rozległymi oparzeniami czas schładzania powinien trwać 5 minut. Dłuższe chłodzenie może doprowadzić do wyziębienia i hipotermii.
Uwaga! Do schładzania oparzenia nie wolno używać lodu ani wkładać dziecko do wanny z lodowatą wodą! Przykładanie lodu bezpośrednio na ranę doprowadzi do obkurczenia naczyń krwionośnych i zmniejszenia dopływu krwi. Z kolei zanurzenie w zimnej wodzie wiąże się z ryzykiem hipotermii, gdyż poparzone dzieci mają upośledzoną zdolność termoregulacji.
Opatrz ranę
Jedynie oparzenia I stopnia (zaczerwienienie skóry bez pęcherzy) nie wymagają żadnych opatrunków (wystarczy użycie maści dedykowanych poparzeniom, np. Bepanthen, Alantan). Wyjątek stanowią małe dzieci, u których może dojść do pogłębienia urazu w trakcie zabawy i nawet delikatne oparzenia powinny zostać opatrzone. W tym celu zastosuj zwykły opatrunek z jałowej gazy.
Najprostszym sposobem zaopatrzenia rany oparzeniowej chemicznej i termicznej II, III i IV stopnia jest zwykła folia spożywcza – dostępna w większości domów, nie przykleja się do skóry i pozwala na obserwację rany. Jeśli nie masz pod ręką folii, możesz użyć jałowej gazy lub hydrożelowych opatrunków.
Uwaga! Nie wolno przebijać pęcherzy oparzeniowych, by nie doprowadzić do nadkażenia rany i powikłań. Pęcherze są wypełnione płynem surowiczym, który niczym kompres chroni zranione miejsce przed dalszym uszkodzeniem.
Podaj leki przeciwbólowe
Nawet niewielkie oparzenie wiąże się z ogromnym bólem. Leki przeciwbólowe, takie jak paracetamol i ibuprofen to podstawowe środki doraźnej pomocy przedmedycznej. Najlepiej jest podać je w trakcie schładzania rany, jeszcze przed założeniem opatrunku. Jeśli jednak w pobliżu nie ma nikogo do pomocy, środki przeciwbólowe możesz podać już po zaopatrzeniu rany.
Lekarze zalecają użycie czopków z paracetamolem w dawce 15 mg na 1 kg masy ciała lub ibuprofenem w dawce 10 mg na 1 kg masy ciała dziecka. Gdy w domowej apteczce nie znajdziesz czopków, możesz podać syrop lub tabletki.
Uwaga! Poparzone dziecko może zanosić się płaczem, krztusić i dławić, dlatego zachowaj ostrożność podczas podawania syropu lub tabletki, by nie doprowadzić do zadławienia.
Leczenie blizn po oparzeniu u dzieci
Leczenie wygojonych blizn po oparzeniu to proces czasochłonny i długotrwały, w który warto zaangażować kilka środków oraz metod.
● Pierwszym etapem jest intensywne natłuszczanie i nawilżanie blizny połączone z regularnym masażem wykonywanym kilka razy dziennie. W przypadku bardziej rozległych blizn zwykły olejek warto zamienić na preparat przeznaczony do ich leczenia np. maść z witaminą A.
● W leczeniu blizn po oparzeniach u dzieci bardzo przydatne są produkty zawierające silikon – żele, kremy i plastry. Ten syntetyczny polimer świetnie chroni bliznę przed wpływem czynników zewnętrznych i przede wszystkim redukuje ilość syntezowanego kolagenu, dzięki czemu blizna nie przerasta w nieestetyczny sposób.
● Na każdą bliznę po oparzeniach u dzieci należy nakładać kremy z wysokim filtrem UV lub ubierać pociechę w specjalnie ubrania ochronne z filtrem UV.
● Ubrania uciskowe są zalecane przy bardzo rozległych oparzeniach i nie powinno być stosowane bez wyraźnego zalecenia lekarza. Silna kompresja tkanek ogranicza ilość dopływającej ilość krwi, co odcina tkankę bliznowatą od dostaw tlenu i składników odżywczych. Dzięki temu nie dochodzi do intensywnej produkcji włókien tkanki łącznej, w wyniku czego blizny się wygładzają, rozciągają i spłaszczają.
● Laserowe usuwanie blizn to metoda, która lepiej sprawdzi się u dzieci starszych ze względu na bolesność takiego zabiegu. Wiązka lasera wywołuje kontrolowane mikrouszkodzenia włókien tkanki łącznej i kolagenu.
Może zainteresować Cię również: Zakażenie rany – jak rozpoznać, jak leczyć, czy jest groźne?
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Pediatric burns mortality risk factors in a developing country’s tertiary burns intensive care unit | NCBI https://www.ncbi.nlm.nih.gov/
Children at risk for accidental burns from hot tap water | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/