To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Refluks, ulewanie czy choroba refluksowa przełyku? Co powinni wiedzieć rodzice
Refluks żołądkowo przełykowy (GER) to proces cofania się treści żołądkowej z żołądka do przełyku. Ulewanie (tzw. regurgitacja) jest jego objawem.
Refluks i ulewanie to fizjologiczne zjawisko, związane z niedojrzałością układu pokarmowego – szczególnie dolnego zwieracza przełyku, który nie zawsze domyka się szczelnie. Wg danych naukowych występuje u ok. 40–60% niemowląt, a jego szczyt przypada na 3–4. miesiąc życia.
Natomiast, jeśli refluks zaczyna powodować niepokojące objawy, takie jak:
- rozdrażnienie podczas karmienia,
- odginanie ciała do tyłu,
- krztuszenie się, przerywanie ssania,
- trudności z przybieraniem na wadze,
- częsty płacz i zaburzenia snu,
wówczas może to sugerować chorobę refluksową przełyku (GERD). GERD nie jest stanem fizjologicznym, ale problemem zdrowotnym. Należy go skonsultować z pediatrą, a czasem również z fizjoterapeutą czy gastroenterologiem.
Objawy refluksu i choroby refluksowej u niemowląt – typowe i mniej oczywiste
🟡Refluks u niemowląt objawia się głównie ulewaniem pokarmu bez towarzyszącego niepokoju.
🔴Z kolei choroba refluksowa to nie tylko ulewanie. Może manifestować się w postaci trudnych do uchwycenia sygnałów. Dlatego tak ważna jest uważna obserwacja malucha: jego postawy, reakcji, zachowania w trakcie i po jedzeniu, a także jakości snu.
Typowe objawy choroby refluksowej u niemowląt
- Częste odginanie głowy i całego ciała do tyłu, zwłaszcza podczas karmienia lub leżenia.
- Przerywanie ssania, niepokój w trakcie jedzenia, częste odpychanie się od piersi lub butelki.
- Krztuszenie się, odgłosy połykania śliny po karmieniu.
- Częste pobudki w nocy bez wyraźnej przyczyny, trudności z zasypianiem.
Długotrwały dyskomfort związany z refluksem może również sprawić, że dziecko zacznie unikać niektórych pozycji (np. leżenia na plecach/brzuchu). Perspektywicznie może to wpływać na rozwój motoryczny niemowlęcia, a więc siłę mięśniową czy też umiejętność obracania się.
Mniej oczywiste sygnały, które również mogą świadczyć o chorobie refluksowej u niemowlaka
- Napięcie w ciele: dziecko jest „sztywne” lub przeciwnie, wiotkie.
- Zespół Sandifera – rzadki objaw choroby refluksowej u niemowląt, który objawia się nagłymi, mimowolnymi ruchami ciała: wyginaniem głowy i tułowia do tyłu, odchylaniem się w łuk, skręcaniem szyi, czasem przypominającym napady padaczkowe.
- Częsty płacz bez wyraźnego powodu, szczególnie po posiłkach.
- Zaciskanie pięści, podkurczanie nóżek, wyginanie pleców w łuk.
- Ssanie rączek, języka lub innych przedmiotów (nie z głodu, a z potrzeby ukojenia).
Jeśli zauważasz u dziecka objawy choroby refluksowej lub cokolwiek innego, co Cię niepokoi, skonsultuj się z pediatrą. Jeśli jednak Twój maluch ulewa, ale przy tym rozwija się prawidłowo, nie masz powodów do zmartwień. Aby zmniejszyć fizjologiczny refluks, możesz zastosować się do poniższych wskazówek.
Problemy brzuszkowe u maluszka?
Roztwór doustny przeznaczony do objawowego leczenia wszystkich stanów związanych z refluksem żołądko...
Wspomaga prawidłowy pasaż jelitowy, dzięki zawartości składnika pochodzenia roślinnego – manny z jes...
Krople enzymatyczne z laktazą kwaśną i neutralną.
Wskazany w leczeniu przewlekłych zaparć, kamieni kałowych.
Wskazane do krótkotrwałego leczenia sporadycznych zaparć.
Jak pomóc dziecku z refluksem? Pozycje, noszenie, karmienie
Niektóre dzieci potrzebują odrobinę więcej wsparcia w trawieniu, a jako rodzic masz ogromny wpływ na ich codzienny komfort brzuszkowy.
Poniżej znajdziesz praktyczne wskazówki, które pomogą Twojemu dziecku spokojniej jeść, łatwiej trawić i zasypiać bez dyskomfortu.
Karmienie dziecka z refluksem – pozycje do karmienia oraz atmosfera
Dzieci z refluksem bardzo źle znoszą nerwowe, pospieszne karmienie. Gdy są rozdrażnione lub zbyt głodne, ssą łapczywie, krztuszą się, połykają nadmiar powietrza, co sprzyja cofaniu się treści pokarmowej. Dlatego tak ważne jest, by zadbać o spokojne warunki karmienia.
Podczas karmienia najlepiej, by maluch znajdował się w pozycji półpionowej tak, aby główka znalazła się wyżej niż reszta ciała. To sprzyja naturalnemu przesuwaniu się pokarmu w kierunku żołądka i ogranicza cofanie się treści do przełyku.
Jeśli karmisz butelką, zwróć uwagę na tempo wypływu mleka. Smoczek nie powinien być ani zbyt szybki, ani zbyt wolny. Obserwuj, jak dziecko radzi sobie z przepływem, czy spokojnie ssie i połyka.
W przypadku karmienia piersią również warto przyglądać się rytmowi ssania i robić przerwy na odbicie, jeśli to konieczne.
Noszenie po karmieniu
Po zakończeniu posiłku najważniejsze jest to, co dzieje się przez następne 20–30 minut.
Najlepiej noś dziecko w pionowej pozycji, lekko podparte i przytulone do klatki piersiowej. Taka pozycja wykorzystuje siłę grawitacji. Wówczas pokarm swobodnie przemieszcza się w dół, co zmniejsza ryzyko cofania się treści do przełyku.
Pamiętaj, że (zwłaszcza w połogu) możesz potrzebować chwili wytchnienia. Wówczas w noszeniu niemowlęcia poproś o pomoc tatę, babcię lub inną bliską osobę. Jeśli nie masz takiej możliwości, na kilka minut połóż malucha w dobrze wyprofilowanym leżaczku (z delikatnym uniesieniem), który utrzyma ciało dziecka w bezpiecznej pozycji.
Układanie malucha – pozycje wspierające
Dzieci z refluksowym dyskomfortem często nie lubią leżeć na plecach. Warto wtedy wprowadzić inne pozycje, które mogą przynieść im ulgę.
W ciągu dnia, podczas drzemek (pod kontrolą wzrokową) lub odpoczynku, możesz ułożyć malucha na lewym boku. To pozycja, która sprzyja opróżnianiu żołądka i może ograniczyć cofanie się pokarmu.
Uwaga: podczas snu nocnego pozycja na boku nie jest najbezpieczniejsza, ponieważ dziecko może łatwo przekręcić się na brzuch, co wiąże się z ryzykiem ograniczenia dopływu powietrza. Dlatego nocą najlepiej układać dziecko na plecach.
Jeśli dziecko dobrze toleruje leżenie na brzuszku, możesz wprowadzać tę pozycję poza snem, np. na klatce piersiowej rodzica lub na macie w czasie aktywności. Leżenie na brzuchu wspiera rozwój napięcia mięśniowego, poprawia pracę przepony i wspomaga funkcje trawienne, ale trzeba wprowadzać je stopniowo i z wyczuciem, obserwując reakcję dziecka.
Rola fizjoterapeuty i osteopaty w łagodzeniu objawów refluksu
W przypadku refluksu niemowlęcego fizjoterapeuta i osteopata nie zajmują się wyłącznie układem pokarmowym. Ich zadaniem jest spojrzenie na dziecko całościowo, ze szczególnym uwzględnieniem napięcia mięśniowego, ułożenia ciała i oddychania.
Czym zajmuje się fizjoterapeuta, a czym osteopata w terapii refluksu niemowlęcego?
Fizjoterapeuta pediatryczny ocenia, czy dziecko nie ma wzmożonego lub obniżonego napięcia mięśniowego, które może nasilać objawy refluksu. Stosuje:
- delikatne techniki pracy z ciałem,
- ćwiczenia regulujące napięcie,
- pozycjonowanie.
Oprócz tego przekazuje rodzicom wskazówki dotyczące codziennej pielęgnacji i uczy rodziców, jak prawidłowo nosić, karmić i układać dziecko, by zmniejszyć nacisk na brzuszek i wspomóc dojrzewanie mechanizmów trawiennych.
Z kolei osteopata dziecięcy, poprzez łagodne techniki manualne, może działać na poziomie głębszych struktur. W terapii refluksu często pracuje się z:
- klatką piersiową (dla poprawy pracy przepony),
- jamą brzuszną (dla zmniejszenia napięć wokół żołądka i przełyku),
- potylicą i odcinkiem szyjnym (gdzie przebiega nerw błędny, regulujący funkcje trawienne i napięcie zwieracza żołądka).
W praktyce osteopatycznej ważnym elementem terapii refluksu niemowlęcego jest również poprawa funkcji autonomicznego układu nerwowego. To układ, który odgrywa kluczową rolę w regulacji trawienia i odruchów antyrefluksowych.
Pamiętajmy jednak, że ani fizjoterapia, ani osteopatia nie zastąpią diagnostyki lekarskiej. Są uzupełnieniem opieki nad dzieckiem z refluksowym dyskomfortem, zwłaszcza wtedy, gdy objawy są nasilone, trudne do opanowania lub wpływają na rozwój motoryczny malucha.
Kiedy warto iść do fizjoterapeuty lub osteopaty?
Nie każde ulewanie czy cofanie pokarmu jest powodem do terapii. Jeśli Twoje dziecko je spokojnie, prawidłowo przybiera na wadze, nie wygina się przy karmieniu, a refluks nie zaburza mu snu ani codziennego funkcjonowania – wystarczy obserwacja, odpowiednie pozycje do karmienia i cierpliwość.
Warto natomiast skonsultować się z fizjoterapeutą lub osteopatą, gdy:
- dziecko wygina się, pręży, płacze podczas karmienia,
- odmawia leżenia na plecach lub ma trudność w przyjęciu wygodnej pozycji,
- obserwujesz napięcie ciała lub przeciwnie – wiotkość, brak aktywności,
- pojawiają się problemy z zasypianiem i częste wybudzenia,
- masz wrażenie, że dziecko często odczuwa dyskomfort, a Ty nie wiesz, jak mu pomóc.
Domowe sposoby na refluks u niemowląt
- Zrezygnuj z uciskających ubranek i zbyt ciasnych pieluszek. Nacisk w okolicy brzuszka może nasilać objawy refluksu. Wybieraj ubranka miękkie, luźne, wygodne i bez twardych szwów czy gumek w pasie.
- Zadbaj o spokojne tempo dnia. Niemowlęta z refluksowym dyskomfortem są często bardziej wrażliwe na nadmiar bodźców. Stwórz rytm dnia z momentami wyciszenia, spokojnego karmienia i kontaktu skóra do skóry.
- Obserwuj napięcie mięśniowe i zachowanie dziecka. Wzmożone napięcie, prężenie się lub unikanie kontaktu może być reakcją na dyskomfort związany z refluksem. W takich przypadkach pomocna może być konsultacja z fizjoterapeutą dziecięcym, który pomoże dobrać łagodne techniki regulujące napięcie i wspierające rozwój.
- Rozważ naturalne wsparcie farmaceutyczne. Jeśli objawy utrzymują się mimo zmian w opiece, po konsultacji z pediatrą, możesz rozważyć łagodny syrop przeciwrefluksowy. Działa ochronnie na błonę śluzową przełyku i krtani oraz jest bezpieczny do stosowania już od 1. dnia życia.
Domowe sposoby na refluks u niemowlaka – porady, które działają
Emulsja do kąpieli z ektoiną do stosowania już od 1. dnia życia. Dla skóry wrażliwej, suchej i atopo...
Balsam z ektoiną do stosowania już od 1. dnia życia. Dla skóry wrażliwej, suchej i atopowej. Posiada...
Nawilża śluzówkę nosową.
Wspomaga prawidłowe widzenie, wzrost i rozwój kości u dzieci.
Udrażnia i oczyszcza nos z gęstego kataru, łagodzi objawy przeziębienia przebiegającego z mokrym kas...
Krople enzymatyczne z laktazą kwaśną i neutralną.
Krem z ektoiną do stosowania już od 1. miesiąca życia.
Bibliografia:
Antono B., Dotson A., Gastroesophageal Reflux in Infants and Children: Diagnosis and Treatment, Am Fam Physician. 2025, 111(1), s. 62-72.
Leung A., Hon K., Gastroesophageal reflux in children: an updated review, Drugs Context. 2019, 8:212591.
Wolnik-Piernicka K, Jak sobie radzić z ulewaniem i refluksem?, 12.10.2021, https://www.fizjomommy.pl/jak-sobie-radzic-z-ulewaniem-i-refluksem/, dostęp: 19.09.2025.