To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Czym jest FOMO?
FOMO jest zjawiskiem, które objawia się odczuwaniem lęku, niepokoju, poczucia dyskomfortu w sytuacji, kiedy nie ma możliwości sprawdzenia informacji, powiadomień z social mediów. Poczucie, że coś nas omija, że nie możemy uczestniczyć w danych wydarzeniach, że informacja do nas nie dotrze, powoduje napięcie i poczucie, że jest się „odłączonym” od tego, co ważne.
Syndrom FOMO wiąże się z potrzebą przynależności, uczestniczenia w życiu innych ludzi. Objawia się często niepokojem, o to, że nie wiemy, co robią, jak się czują nasi znajomi. Pojawia się lęk, o bycie wykluczonym z grupy, niedoinformowanym, co może skutkować np. przegapieniem ważnego spotkania.
Zagrożenie, tak podstawowej potrzeby, jaką jest kontakt z innymi osobami, potrzeba przynależności i obawa izolacji społecznej, może generować lęk, sprzyja FOMO.
FOMO powoduje, że osoba, która doświadcza tego syndromu, ciągle odczuwa przymus sprawdzania social mediów, bycia na bieżąco z informacjami, relacjami znajomych i całkiem obcych osób. Social media dają możliwość permanentnego bycia online, dają złudne poczucie kontaktu i bycia na bieżąco z tym, co dzieje się u danej osoby.
Osoby, które doświadczają FOMO mają też poczucie, że powinny cały czas relacjonować swoje życie w portalach społecznościowych, pokazywać szczególnie dobre, przyjemne wydarzenia.
FOMO może też dotyczyć mediów tradycyjnych, czyli pojawić się w sytuacji przegapienia ulubionej audycji w radio czy telewizji, poczucia, że nie wiem, co się dzieje na świecie, że coś mnie omija. Owe technologie, ławy dostęp do internetu oraz możliwość bycia online non stop za pomocą smartfonu powodują, że FOMO jest coraz mocniej rozpowszechnione.
Dowiedz się więcej: Raport Młode Głowy pokazuje, że współczesna młodzież czuje się osamotniona, bezsilna i bezwartościowa
Kogo dotyczy FOMO?
Jak wynika z raportu „FOMO 2021. Polacy a lęk przed odłączeniem w trakcie pandemii” wśród badanych 16% osób doświadcza w wysokim stopniu syndromu FOMO, a 67% osób należy do grupy średnio sfomowanych, a 17% do nisko sfomowanej. Według raportu, w porównaniu z 2019 roku pojawił się niewielki wzrost wśród osób najsilniej odczuwających syndrom FOMO (o 2%).
Grupą, która jest najbardziej narażona na FOMO są młodzi użytkownicy Internetu – wśród osób w wieku 15-19 lat – 30% z nich doświadcza objawów syndromu. Zwiększył się też odsetek osób w wieku 20-24 do 32% z 21% w 2019 roku w grupie wysoko sfomowanej.
Raport odnosi się również do wpływu pandemii na funkcjonowanie osób z FOMO. Według danych sfomowani odczuwali znaczne przeciążenie informacjami o pandemii, mimo tego dalej poszukiwali na jej temat informacji. Ponadto doświadczenie pandemii spowodowało, że osoby, które odczuwały wysoki stopień objawów FOMO w wyraźny sposób zrezygnowały z aktywności offline.
Sygnały, które świadczą o FOMO
Korzystanie z social mediów jest często dla wielu osób codziennością, jednak nie każda osoba, która używa portali społecznościowych doświadcza FOMO. Co powinno zwrócić uwagę?
- Przeżywanie nadmiernego lęku w sytuacji, kiedy brakuje możliwości sprawdzenia powiadomień na smartfonie.
- Powracające poczucie, że kiedy nie przebywa się online, coś nas omija, coś tracimy.
- Bardzo duża częstotliwość sprawdzania telefonu, social mediów w ciągu dnia.
- Odczuwanie niepokoju na myśl, że mogłaby nie dotrzeć informacja o planowanym lub spontanicznym spotkaniu znajomych.
- Porównywanie na niekorzyść swojego życia i doświadczeń do życia innych osób.
- Przymus relacjonowania, dodawania informacji na temat swojej codzienności.
- Potrzeba, aby telefon był zawsze pod ręką, w sytuacji pozostawienia go w domu, braku internetu lub zgubienia pojawia się strach, zagubienie i znaczny dyskomfort.
- Obawa izolacji społecznej w sytuacji rezygnacji z ciągłego sprawdzania, co robią znajomi, jakie aktywności podejmują.
W sytuacji, kiedy zauważasz u siebie większość opisanych sygnałów, warto przyjrzeć się swoim nawykom związanym z używaniem smartfonu i social mediów. Nawyk sięgania po telefon i sprawdzania powiadomień, oglądania relacji i postów na znanych portalach społecznościowych przejmują od dorosłych dzieci. Jeśli dla rodzica najbardziej atrakcyjną czynnością staje się oglądanie filmików na YouTube, przeglądanie publikacji na Instagramie czy TikToku, dla dziecka jest to sygnał, że takie działanie jest pożądane, ciekawe i daje gratyfikacje.
Warto wiedzieć, że media społecznościowe są zaprojektowane tak, aby dawały poczucie przyjemności (wystrzał dopaminy) za każdym razem, kiedy ktoś polajkuje nasz post, obejrzymy nową relację czy dostaniemy komentarz. Dorosły ma większą świadomość, że social media to w wielu przypadkach kreacja, podkolorowany świat. Natomiast dla dzieci, które dopiero się rozwijają i poznają różne niuanse życia, wirtualna rzeczywistość staje się tak samo ważna, jak ta realna. Dlatego kluczowe jest, aby bez względu na wiek zadbać o dobre nawyki poruszania się po cyfrowym świecie.
Co chroni przed FOMO?
Wyjścia, wycieczki, wspólna zabawa z rodzicami, spotkania towarzyskie i wspólne aktywności dają dzieciom i dorosłym nie tylko pozytywne emocje, ale również poczucie, że życie w realu przynosi wiele wartości, że jest okazją do sprawdzania swoich umiejętności i doświadczania jakościowych i wspierających relacji. Zadbanie o sport, wspólne spotkania, aktywność na placu zabaw czy boisku pokazuje, że cyfrowy świat to nie wszystko, a ciekawe życie dzieje się również w realnej rzeczywistości.
Uczestnictwo w grupach rówieśniczych, spotkania z przyjaciółmi, wspólne uprawianie sportu, korzystanie z wydarzeń kulturalnych czy zwykłe zabawy na placu zabaw lub wyjścia na kawę z przyjaciółką – pomagają utrzymać realne więzi. Dodatkowo są okazją do ćwiczenia umiejętności społecznych, doświadczania zainteresowania z drugiej strony, wsparcia, życzliwej pomocy. Takie kontakty pokazują, że należymy do grupy, że jesteśmy ważni dla innych osób.
Cyfrowy detoks
Nakładanie na siebie ograniczeń związanych z korzystaniem z social mediów może korzystnie wpłynąć na zmniejszenie ryzyka wystąpienia FOMO. Godziny, pory dnia, weekendy czy tygodnie bez zaglądania na portale społecznościowe mogą być na początku bardzo trudne, ponieważ wykształcony nawyk daje sporą gratyfikację. Jednak po wielokrotnych próbach, regularnym rezygnowaniu czy ograniczaniu czasu w social mediach można zauważyć powrót do równowagi, lepsze samopoczucie, większą koncentrację uwagi i mniejszy lęk.
Nawiązywanie i podtrzymywanie bliskich relacji w świecie realnym, znajomość zagrożeń związanych z destrukcyjnym używaniem nowych technologii, świadomość wpływu social mediów na nastrój i postrzeganie siebie może pomóc uchronić się przed nieprzyjemnymi objawami FOMO.
Może zainteresować Cię również: Depresja dotyka coraz więcej dzieci i nastolatków. Jak ją rozpoznać?
Bibliografia:
Jupowicz-Ginalska A. i in. FOMO 2021. Polacy a lęk przed odłączeniem podczas pandemii. Warszawa, 2021, wdib.uw.edu.pl/raportfomo2021
Lange R. (red.), (2021), Nastolatki 3.0. Raport z ogólnopolskiego badania uczniów, Warszawa: NASK – Państwowy Instytut Badawczy.
Tomczyk Ł. FOMO (Fear of Missing out) – wyzwanie diagnostyczne i edukacyjne. Lubelski Rocznik Pedagogiczny 3, XXXVI, s. 139-150. DOI:10.17951/lrp.2018.37.3.139-150