To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Zdrowie psychiczne a nowe technologie
Dla młodych osób świat cyfrowy i świat realny to jedno, nie ma między nimi sztywnej granicy. Przeniesienie nauczania i pracy do przestrzeni wirtualnej sprawiło, że korzystanie z internetu i social mediów stało się codziennością. Dla nastolatków przebywanie w social mediach to integralna część codziennego funkcjonowania. Według raportu Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę „Wpływ korzystania z social mediów na postrzeganie swojego ciała przez nastolatki/ków” z 2021 roku wskazuje, że młodzi Polacy bardzo intensywnie korzystają z mediów społecznościowych. 98% badanych korzystało z portali społecznościowych, a 96% deklaruje, że odwiedza je co najmniej raz dziennie. Najpopularniejsze aplikacje to Facebook (korzysta z niego 89% nastolatków), Instagram (68%), TikTok (64%), Snapchat (51%).
Nowe technologie mogą mieć pozytywny, jak i negatywny wpływ na życie nastolatków. Wielu młodych ludzi spędza czas na portalach społecznościowych, rozmawiając z przyjaciółmi i nawiązując nowe kontakty, poszerzając swoje zainteresowania czy zdobywając nowe informacje. Część młodych ludzi dzieli się też swoją twórczością oraz pasjami, dzięki możliwości publikacji zdjęć, filmów, prac czy opowiadań w przestrzeni wirtualnej. W internecie nastolatki też mają szansę na odnalezienie podobnych do siebie ludzi, którzy mają zbliżone zainteresowania, co sprzyja poczuciu wspólnoty i przynależności.
Według badania z 2018 roku przeprowadzanego przez Pew Research Center „Nastolatki, media społecznościowe i technologia” na grupie 743 osób w wieku od 13 do 17 lat młodzi ludzie deklarują, że często czują się przytłoczeni ilością i jakością treści prezentowanych w social mediach, ale jednocześnie mówią o korzyściach, czyli poczuciu wzmacniania przyjaźni, możliwości dzielenia się opiniami i poglądami oraz otrzymywaniu wsparcia od innych.
Jednocześnie nadmierne korzystanie z social mediów i ich wpływ na życie nastolatków może być bardzo destrukcyjny. Według podsumowania badań naukowców z Uniwersytetu Cambridge i Oxford oraz z Donderes Institute for Brain Cognition and Behavior prowadzonych między 2011 a 2018 rokiem na osobach w wieku od 10 do 80 lat liczba godzin spędzanych w mediach społecznościowych może przekładać się na zadowolenie z życia.
W artykule „Okna rozwojowej wrażliwości na media społecznościowe” pojawia się wniosek, że związek między korzystaniem z mediów społecznościowych a dobrym samopoczuciem jest bardzo złożony, ponieważ czynniki, takie jak dojrzewanie, rozwój mózgu, czynniki środowiskowe wpływają na siebie nawzajem. Z badania wynika, że dziewczynki w wieku od 11 do 13 lat, które korzystały z mediów społecznościowych, rok później odczuwały spadek zadowolenia z życia. U chłopców taka zależność pojawiła się w wieku 14-15 lat. Może być to związane z procesami dojrzewania.
Przeczytaj także: Depresja u dzieci – sygnały, których nie wolno bagatelizować
Wpływ social mediów na życie nastolatków
Social media zmieniły bardzo dużo w postrzeganiu siebie. Na portalach społecznościowych każdy użytkownik ciągle zostaje poddawany ocenie i sam ocenia innych. System serduszek, polubień, udostępnień dla wielu ludzi jest wyznacznikiem popularności, przynależności, akceptacji czy atrakcyjności.
Według raportu FDDS z 2021 roku nastolatkowie regularnie sprawdzają, jak ich wizerunek jest odbierany przez innych w mediach społecznościowych. Społecznościówki z jednej strony są miejscem inspiracji, zbierania ciekawych pomysłów na swój wygląd, fryzurę, ubiór, a z drugiej generują presję na określony styl czy wygląd. Oglądanie wielu „pięknych” ludzi, idealnie wykadrowanych zdjęć u młodych ludzi może powodować obniżenie samooceny oraz poczucie bycia „gorszym”.
Bardzo negatywnym zjawiskiem w internecie jest body shaming, czyli komentowanie w obraźliwy sposób, wyśmiewanie czyjegoś wyglądu na zdjęciach czy filmach. Jest utożsamiane z hejtem. Najczęściej doświadczają go uczniowie szkół podstawowych, co może wiązać się z pierwszymi oznakami dojrzewania i zmieniającego się ciała.
Social media to również bardzo łatwy dostęp do treści pornograficznych. Do oglądania pornografii w badaniach częściej przyznają się chłopcy niż dziewczęta. W kręgu nastolatków znormalizowane jest rozmawianie o pornografii oraz żarty na ten temat.
Jak wspierać dziecko w korzystaniu z social mediów?
Dla wielu rodziców nastolatków media społecznościowe są czymś innym niż dla ich dzieci. Aby wspierać młodych ludzi, warto poznać ich punkt widzenia na to, co dają im portale społecznościowe oraz interesować się tym, co dzieci oglądają, kim i czym się interesują oraz czego doświadczają w przestrzeni cyfrowej.
Rozmowy z dziećmi na temat ich czasu w internecie też są bardzo ważne, ponieważ z jednej strony mogą budować więź między dzieckiem a rodzicem, a z drugiej dają szansę dorosłemu na zareagowanie w odpowiednim momencie, jeśli treści w social mediach negatywnie wpływają na jego dziecko.
Dla młodych ludzi jakościowe spędzanie czasu z rodzicami dalej jest ważne – wspólne wycieczki, wyjścia, przygotowanie pysznych posiłków, mogą być miłą alternatywą dla siedzenia z telefonem. Dodatkowo młody człowiek może pokazać rodzicowi, jak wykorzystywać internet czy social media do ułatwiania sobie życia.
Warto zachęcać nastolatka, aby wykorzystywał internet do poszukiwania i poszerzania swoich umiejętności, pasji. Dostępność wiedzy jest praktycznie nieograniczona, a nauka fotografii, grafiki, malarstwa, języków, programowania jest, na wyciągnięcie ręki.
Kreowanie, tworzenie treści np. filmów, podcastów, zdjęć może być też dla nastolatka okazją do ćwiczenia cennych umiejętności, a z drugiej strony portale społecznościowe mogą mu pomóc dzielić się swoimi talentami i pasjami.
Social media mają swoją ciemną stronę, które realnie wpływa na życie nastolatków, jednak w rozumieniu młodych ludzi, to część ich życia, dlatego najważniejsze to wzmacniać umiejętności młodych ludzi do rozsądnego korzystania z nowych technologii, rozwijania kompetencji społecznych oraz budowania silnej relacji z dzieckiem, aby wiedziało, że zawsze może liczyć na pomoc rodzica.
Może zainteresować Cię również: Cyberprzemoc w szkole – jak reagować, gdy dotyczy naszego dziecka? W jaki sposób chroni je prawo?
Bibliografia:
Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, Raport z badań: Wpływ korzystania z social mediów na postrzeganie swojego ciała przez nastolatki/ków, 2021
Orben, A et al. Windows of developmental sensitivity to social media. Nat Comms; 28 March 2022; DOI: 10.1038/s41467-022-29296-3, Windows of developmental sensitivity to social media [online, dostęp z 17.03.23]
Orben, A et al. Windows of developmental sensitivity to social media. Nat Comms; 28 March 2022; DOI: 10.1038/s41467-022-29296-3, Scientists find that the impact of social media on wellbeing varies across adolescence [online, dostęp z 17.03.23]
Orben, A et al. Windows of developmental sensitivity to social media. Nat Comms; 28 March 2022; DOI: 10.1038/s41467-022-29296-3, Negative impact of social media affects girls and boys at different ages – study [online, dostęp z 17.03.23]
Pew Research Center, November 2018, Teens’ Social Media Habits and Experiences [online, dostęp z 17.03.23]