Przytulanie – dlaczego jest ważne dla rozwoju człowieka?
Ludzka skóra to największy narząd, który odbiera odczucia zmysłowe. Dotyk odczuwany przez skórę to m.in. nacisk, ciężar, zimno, ciepło, miękkość albo twardość. Przez skórę odczuwamy także ból, pojawiający się, gdy ucisk jest zbyt mocny, lub gdy nastąpi nagłe uderzenie.
Jednak w Dzień Przytulania przyjrzyjmy się przytulaniu, jako ważnemu elementowi rozwoju małego człowieka, a później dorosłego.
Już w łonie matki dziecko czuje dotyk wnętrza macicy. Wody płodowe masują jego ciało, dzięki czemu uwrażliwiają skórę na doznania, jakie będzie odczuwał już po urodzeniu. Poród i pokonywanie kanału rodnego to rodzaj dotyku, który warunkuje często prawidłowe czucie głębokie i powierzchowne na całe życie. Po narodzeniu maluch jest położony na brzuchu matki, na klatce piersiowej tak, by mógł swobodnie słyszeć bicie jej serca, czuć ciepło jej skóry, a każdy jej oddech mógł delikatnie go kołysać. Słysząc znajome tony serca, dziecko uspokaja się, a pierwsze przytulenie minimalizuje stres u noworodka, wycisza go i pozwala łagodnie zaadaptować się do nowego świata.
Przytulanie i bliskość, jaką czujemy tuląc druga osobę, warunkuje prawidłowy rozwój psychospołeczny i emocjonalny.
Dowiedz się więcej: Jaką muzykę puszczać dziecku w brzuchu mamy?
Bliskość, czułość i miłość – dlaczego lubimy się przytulać?
Małe dziecko uczy się świata z wysokości ramion swoich rodziców. Przytulanie przez najbliższych jest dla maluchów oznaką akceptacji i poczucia bezpieczeństwa. Dzieci, które są przytulane we wczesnym dzieciństwie i czują silną i prawidłową relację z rodzicami, wyrastają na ludzi, którzy są odporni na stres i potrafią wchodzić w pozytywne kontakty z innymi ludźmi.
Dotyk ludzi, którzy kochają, niesie za sobą ładunek emocjonalny; stanowi dowód przynależności, potrzeby bycia dla drugiej osoby.
Jeśli dziecko płacze i biegnie do mamy, ta bierze je na ręce, mocno przytula, kołysze delikatnie i głaszcze po plecach. Stanowi bezpieczny przystanek w często trudnym świecie, pozwala uwierzyć we własne możliwości i daje odwagi do ponownego działania. Po chwili dziecko wraca do zabawy, wiedząc, że w momencie trudności jest mama, która je utuli i ukoi jego ból.
Potrzeba bliskości nie mija z wiekiem. Dorośli ludzie czują potrzebę przytulania i bycia kochanym. Akceptacja jest bardzo ważna dla dorosłych, dlatego w związku często jej szukają, a dotyk drugiej osoby jest potwierdzeniem: jesteś ważny, kocham cię i potrzebuję.
Przytulanie lekiem na stres
Tulenie i dotyk osób, które kochamy, obniża poziom kortyzolu, potocznie zwanego hormonem stresu. Zostało to dobrze zbadane u wcześniaków, porównując grupę dzieci kangurowanych i niekangurowanych przez rodziców.
Maluchy, mające kontakt bezpośredni z rodzicem, szybciej dochodziły do zdrowia niż dzieci, które nie miały takiej możliwości. Stąd kangurowanie jest praktykowane najwcześniej jak to tylko możliwe. Również u najmniejszych wcześniaków, gdy tylko stan ich zdrowia na to pozwala. Chwila przytulenia z mamą lub tatą dla dziecka, które z łona mamy zostało wyrwane do inkubatora i otoczone mnóstwem aparatury, jest wręcz zbawienne. Dzięki temu korzyści odczuwają także rodzice: przytulanie wyzwala oksytocynę (hormon miłości i przywiązania), która powoduje, że matka odczuwa specyficzne uczucia do dziecka, dzięki temu rodzą się pierwsze więzi.
Działanie antystresowe przytulania wyzwala się nie tylko w momencie dotyku matki i dziecka, ale również dorosłych ludzi, czy człowieka i zwierzęcia. Odpowiedzialna za to jest oksytocyna.
Co to jest oksytocyna i jej wpływ na relacje międzyludzkie
Oksytocyna najbardziej jest znana z tego, że wydziela się w czasie porodu i w trakcie karmienia piersią. Powoduje skurcze macicy w czasie akcji porodowej, a po porodzie ułatwia wypływ mleka.
Pomijając poród i karmienie piersią, jest wydzielana w czasie seksu, jedzenia, przytulania, a także, gdy myślimy o bliskiej osobie, czujemy zapach, który się nam z nią kojarzy czy słyszy coś, co pobudza pozytywne wspomnienia. Oksytocyna to hormon, który powoduje, że pomiędzy ludźmi tworzą się więzi.
Przytulanie kojarzy się nam z poczuciem bezpieczeństwa, akceptacja drugiej osoby, jej czułością. Wydzielana oksytocyna dodatkowo pozytywnie wpływa na dobre samopoczucie i bardzo mocno redukuje stres.
Badania naukowe dowodzą, że dzieci, które nie były przytulane w dzieciństwie, mają zaburzenia w rozwoju psychofizycznym, nie potrafią budować trwałych relacji i nawiązywać pozytywnych więzi, a na pewno jest to bardzo utrudnione.
Przytulanie to wydaje się mały gest, jednak korzyści z dotyku pełnego miłości rzutują często na całe życie. Nie tylko dzieci potrzebują przytulania, dla dorosłych dotyk bliskiej osoby to chwila wytchnienia od stresu życia codziennego i czas na poprawę samopoczucia, ale również zdrowia.
Może zainteresować Cię również: Style przywiązania – jak relacja rodzic-dziecko wpływa na nasze życie?
Jones C., Barrera I.: „Oxytocin and social functioning”, Dialogues in Clinical Neuroscience, 2017, 19(2), 193-201.
Lee H., Macbeth A.: „Oxytocin: the great facilitator of life”, Progress in Neurobiology, 2009, 88(2), 127-151.
Bajek A., Marcinkowski J.: „Kangurowanie – zalecany pierwszy bezpośredni kontaktciała noworodka z ciałem matki”, Hygeia Public Health, 2014, 49(3), 417-420.
Zagórska B.: „Znaczenie dotyku we wspomaganiu rozwoju dziecka oraz jego zastosowanie w wybranych rodzajach terapii”, Kultura i Wychowanie, 2013, 5, 179-192.