To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Co to jest ciemiączko?
Ciemiączka znajdują się na główce każdego noworodka. Największe z nich można wybadać na samym szczycie głowy, jest zbudowane z tkanki łącznej i wyraźnie można je wyczuć, gdyż jest miękkie w porównaniu z kośćmi czaszki.
Głowa płodu musi dopasować się do kanału rodnego matki, poprzez zachodzenie na siebie poszczególnych kości czaszki. Elastyczne szwy czaszkowe i ciemiączka pozwalają na adaptację główki, bez szkody dla rodzącego się dziecka. Na główce noworodka znajduje się sześć ciemiączek, z czego podczas porodu i po urodzeniu można wybadać dwa: przednie i tylne.
Przeczytaj także: 6 pytań do położnej – noszenie noworodka
Kiedy zarasta ciemiączko?
- Ciemiączko przednie znajduje się na granicy dwóch kości czołowych i dwóch kości ciemieniowych. U donoszonego i zdrowego noworodka ma średnie wymiary 2×2 cm (maksymalnie 3 × 5 cm) i kształt rombu. Ciemiączko przednie zarasta od 9. do 18. miesiąca życia.
- Ciemię tylne zlokalizowane jest na granicy kości potylicznej i dwóch kości ciemieniowych. Jest mniejsze niż ciemiączko przednie; jego najdłuższy wymiar to około 1 cm. Ma kształt trójkąta. Zarasta już od 7. do 12. miesiąca życia.
- Ciemiączka klinowe i sutkowe zarastają jeszcze w życiu płodowym, można je wyczuć czasem u wcześniaków.
Jak pielęgnować ciemiączko u noworodka?
Ciemiączko to delikatny obszar, jednak nie trzeba poświęcać mu więcej czasu w trakcie codziennej pielęgnacji niż reszcie ciała. Ciemiączka można dotykać, można je myć dłonią, czy gąbką, w zależności od tego, czego potrzebuje dziecko. Jeśli pojawia się ciemieniucha i po nałożeniu olejku czy preparatu, należy ją wyczesać – spokojnie można to zrobić.
Ciemię można uszkodzić, jednak zwykle urazy powstają w wyniku przemocy wobec dziecka czy upadku, a nie czynności pielęgnacyjnych.
Nieprawidłowości w zarastaniu ciemiączka przedniego
Prawidłowy kształt, wymiary i stopniowe zarastanie ciemiączka są jednym z wielu wyznaczników prawidłowego rozwoju dziecka. A co, jeśli ciemię zarasta zbyt wcześnie lub zbyt późno?
W czasie badań pediatra za każdym razem określa kształt i stopień zarastania ciemiączka, aby wcześnie zauważyć ewentualne nieprawidłowości i znaleźć ich przyczynę. Problem z ciemiączkiem zawsze powinien być sygnałem alarmowym i powodem pogłębionej diagnostyki. Lekarz, oprócz wykonania przezciemiączkowego USG, powinien zlecić tomografię komputerową oraz rezonans, aby szczegółowo ocenić, czy mózg dziecka i jego wszystkie struktury dobrze się rozwijają.
Jakie zaburzenia wiążą się z nieprawidłowościami w zarastaniu ciemiączka:
- achondroplazja, czyli karłowatość,
- kraniosynostoza – przedwczesne zarośnięcie jednego lub kilku szwów czaszkowych w zespole Aperta, Crouzona,
- zaburzenia chromosomalne – zespół Downa,
- wrodzona łamliwość kości,
- wrodzona niedoczynność tarczycy,
- krzywica – z niedoboru witaminy D,
- podwyższone ciśnienie śródczaszkowe.
Tętniące i napięte, wybrzuszone ciemiączko często jest objawem zwiększone ciśnienia śródczaszkowego, może również występować w przebiegu chorób serca. Zapadnięte ciemiączko jest jednym z objawów odwodnienia.
Duże ciemiączko. Późne zarastanie ciemienia przedniego
Gdy ciemiączko przednie jest zbyt duże lub zbyt późno zarasta, może to być oznaką wielu zaburzeń. W chorobach układu kostnego, endokrynologicznego czy chorobach genetycznych problemy z zarastaniem ciemiączka są jednym z objawów współtowarzyszących zaburzeniu. Dużego ciemienia można spodziewać się wtedy, gdy dziecko ma wrodzoną infekcję, a także w sytuacji, gdy matka brała w ciąży leki toksyczne dla płodu. Duże ciemię, które późno zarasta, występuje przy wodogłowiu.
Badania wykazały, że w drugim trymestrze ciąży dzieci z zespołem Downa mają ciemiączka przednie większe, niż płody zdrowe.
Zbyt wczesne zarastanie ciemiączka przedniego
Przedwczesne zarastanie ciemiączek wiąże się bardzo często z wczesnym kostnieniem szwów czaszkowych, które znajdują się na granicy poszczególnych kości, np. dwóch kości czołowych. To sprawia, że mózg ma ograniczone miejsce do rozwoju, gdyż czaszka nie może zwiększać swoich wymiarów, dopasowując się do rosnącego narządu – prowadzi to m.in. do małogłowia i deformacji twarzy.
Duże dawki witaminy D mogą być powodem przedwczesnego zarastania ciemiączka.
Może zainteresować Cię także: 6 pytań do fizjoterapeutki – fizjoterapia po ciąży
Smola N., Gościk E.: „Urazy kości czaszki u dzieci i młodzieży”, Wybrane aspekty radiodiagnostyki dziecięcej , Wydawnictwo Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, 2016, t. 1, 81-94.
Firek-Pędras M.: „Rozwój psychosomatyczny małego dziecka – od urodzenia do 6. roku życia. Podstawowe problemy rozwojowe tego okresu”, Wspieranie rozwoju małego dziecka, Wydawnictwo Naukowe ATH, Kraków, 2014, 19.
Bishara N.: „Zespoły dysmorficzne często spotykane w oddziałach intensywnej terapii noworodka”, Pediatria po Dyplomie, 2009, Vol. 13, nr 1, 70-82.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6203250/ z dnia 06.06.2022 r.
Trojanowska-Szostek M., Joniec M.: „Wielkość ciemienia przedniego oraz jego zależność od stężenia 25(OH)D”, Endokrynologia Pediatryczna, 2016, 15, nr 3(56), 41-48.