Witamina D3
Witamina D3, czyli cholekalcyferol, jest substancją o podobnej budowie co steroidy, dlatego jej nośnikami są tłuszcze. Witamina D3 jest wyjątkowa pod względem możliwości jej syntezy przez ciało człowieka z pomocą promieniowania UVB. U osób z jasną karnacją 20–30-minutowa sesja na słońcu z odkrytymi przedramionami i nogami dwa razy w tygodniu pozwala wytworzyć ok. 20 000 IU witaminy D3[i].
Niestety istnieje wiele czynników ograniczających to najbardziej naturalne i skuteczne źródło cennej substancji. Należą do nich przede wszystkim osłaniające ciało ubranie oraz kremy z filtrem, które w przypadku dzieci są niezbędną ochroną przed poparzeniami słonecznymi. Także lokalizacja Polski i kąt padania promieni słonecznych ogranicza efektywną syntezę witaminy D3 w okresie od października do kwietnia. Z tego powodu w Polsce, ale także w innych krajach europejskich, obserwuje się chroniczny niedobór witaminy D3.
Czym się różni witamina D2 od D3?
Istnieją dwie postaci witaminy D: D2 (ergokalcyferol) i D3 (cholekalcyferol). Różnice zachodzą w budowie strukturalnej cząsteczek, a także źródłach pokarmowych.
Witaminę D2 człowiek może pozyskiwać przede wszystkim ze źródeł roślinnych, a także drożdży i grzybów np. grzybów shitake, pieczarek, szpinaku czy brokułu. A w czym jest witamina D3? Jest obecna w tłuszczach zwierzęcych. Największa jej ilość znajduje się w tłustych rybach morskich: węgorzu, śledziu czy łososiu, przetworach rybnych, ale także w jajach, mleku czy serach.
Według najnowszych badań[ii] wpływ na działanie układu odpornościowego człowieka wykazuje jedynie witamina D3. Tylko ta postać może przyczynić się do ochrony przed infekcjami wirusowymi.
Witamina D3 – na co pomaga?
Witamina D3 ma działanie wspierające gospodarkę wapniowo-fosforanową w organizmie. To oznacza, że wspomaga wchłanianie wapnia i fosforu z przewodu pokarmowego, przyczyniając się do prawidłowej mineralizacji kości. Jest to szczególnie istotne właśnie u dzieci, które intensywnie rosną. Witamina D3 chroni je przed schorzeniami układu ruchu w tym krzywicą, osteomalacją czy chorobami kości o podłożu metabolicznym.
Coraz więcej badań naukowych[iii][iv] podkreśla wielokierunkowe działanie witaminy D3. Jej receptory odnajdywane są w wielu tkankach i komórkach organizmu człowieka, stąd ustalono, że wpływa między innymi na:
- układ odpornościowy – wspiera organizm w walce z patogenami;
- moduluje metabolizm glukozy, co może przyczynić się do profilaktyki cukrzycy;
- chroni przed chorobami autoimmunologicznymi;
- wspiera prawidłowy podział komórek;
- zmniejsza ryzyko depresji, poprawiając metabolizm serotoniny i dopaminy;
- łagodzi objawy egzemy, alergii skórnej czy astmy.
Witamina D3 dla dzieci
Ze względu na duże ryzyko niedoboru witaminy D3 u dzieci przede wszystkim przez ograniczony dostęp promieniowania UVB czy niewystarczającą podaż z dietą, pediatrzy zalecają suplementację. Witamina D3 dla dzieci jest niezwykle ważna na każdym etapie rozwoju malucha – od życia płodowego aż po okres dojrzewania, jak również w życiu dorosłym.
Witamina D3 w ciąży
Źródłem witaminy D3 dla rozwijającego się płodu jest przede wszystkim krew matki transportowana przez łożysko. Warto zaznaczyć, że stężenie witaminy D3 u dziecka jest o ok. 20% mniejsze niż u matki. Ponadto zapotrzebowanie w życiu płodowym rośnie wraz z postępem ciąży, osiągając najwyższe wartości w trzecim trymestrze.
Jakie jest działanie witaminy D3 w życiu płodowym? Substancja ta przyczynia się między innymi do:
- prawidłowego rozwoju narządów rodnych,
- prawidłowego rozwoju łożyska,
- chroni dziecko przed późniejszym ryzykiem krzywicy czy hipokalcemii.
Prawidłowa suplementacja witaminy D3 w okresie prenatalnym chroni kobiety także przed powikłaniami ciąży takimi jak: stan przedrzucawkowy, cukrzyca ciążowa czy urodzenie dziecka z małą masą urodzeniową.
W okresie ciąży, przy braku wcześniejszych niedoborów, zaleca się przyjmowanie minimum 600 IU witaminy D3, choć w Polsce lekarze zwiększają tę dawkę nawet do 1500–2000 IU. Wiele preparatów witaminowych dla kobiet zawiera także witaminę D3. Suplementację warto stosować przez całą ciążę, a także podczas karmienia piersią.
Witamina D3 dla noworodka
Źródłem witaminy D3 dla noworodka jest przede wszystkim mleko matki lub mleko modyfikowane. Dawka dostarczana drogą pokarmową jednak nie jest wystarczająca. W tym okresie dziecko bardzo szybko się rozwija, a także buduje własną odporność, do czego niezbędna jest właśnie witamina D3.
Dla dzieci urodzonych przedwcześnie, czyli <32 tygodnia, zaleca się dawkę 800 IU. Suplementacja ta powinna być ściśle kontrolowana zarówno w szpitalu, jak i domu oraz prowadzona według zaleceń lekarza.
Jeśli dziecko urodziło się powyżej 32 tygodnia ciąży, lekarze zalecają dobową dawkę cholekalcyferolu na poziomie 400 IU. Taka dawka witaminy D3 powinna być utrzymywana do 6 m.ż.
Witamina D3 dla rocznego dziecka i starszych
Po pierwszym roku życia dieta dziecka rozszerzana jest o wiele nowych składników, także tych zawierających witaminę D3. Dla dzieci jednak podaż tej substancji wraz z posiłkami jest zbyt mała, co pokazują badania Instytutu Matki i Dziecka z 2016 roku [v]. Według nich wynika, że aż 94% dzieci po 1. roku życia otrzymuje wraz z dietą zbyt małą dawkę witaminy D3. Dziecko w tym czasie w dalszym ciągu intensywnie rośnie, dlatego utrzymanie prawidłowej gospodarki wapniowo-fosforanowej jest niezwykle ważne. Ponadto wiele dzieci w tym wieku uczęszcza do żłobka, warto więc wspierać ich układ odpornościowy przez suplementację witaminą D3.
Dawka witaminy D3 dla dzieci od 1 do 10 r.ż. zależna jest od masy ciała, podaży witamin wraz z dietą, a także ekspozycji na promieniowanie słoneczne. Zaleca się suplementację od 600 do 1000 jednostek na dobę.
Witamina D3 – do jakiego wieku podawać?
Biorąc pod uwagę czynniki ograniczające naturalną produkcję witaminy D3, niewystarczającą podaż wraz z dietą, a także wieloaspektowe działanie tej substancji, wielu lekarzy zaleca kontynuację suplementacji przez cały okres życia. U dorosłych zazwyczaj ogranicza się ją do sezonu zimowego, o ile latem zapewni się odpowiednią ekspozycję skóry na promienie słoneczne.
Jak szybko uzupełnić niedobór witaminy D3?
Choć zagrożenie niedoborem witaminy D3 jest dość duże, to przy odpowiedniej diecie, ekspozycji na słońce i suplementacji można jej uniknąć. Jaka witaminy D3 dla dzieci jest najlepsza? W aptece dostępne jest wiele preparatów w różnej formie zarówno w kroplach, tabletkach, jak i syropie. Najmłodszym dzieciom warto podawać preparaty w płynie np zawierające dodatkowo kwasy DHA.
Starszym dzieciom powyżej 2 r.ż. można podawać złożone preparaty wspierające np. ogólną odporność dziecka. Zawierają one między innymi odpowiednią dawkę witaminy D3.
Witamina D3 dla dzieci jest niezwykle ważna. Wspiera ich rozwój, prawidłowy wzrost i układ odpornościowy. Jednocześnie chroni je od wielu chorób w tym cukrzycy czy krzywicy. Jej podaż jednak jest zbyt mała zarówno w życiu płodowym, jak i tuż po urodzeniu czy nawet w późniejszym wieku. Z tego powodu tak ważna jest odpowiednia suplementacja wzbogacająca dietę i uzupełniająca niedobór promieni słonecznych. Zadbaj o zdrowie swojego dziecka, podając mu witaminę D3.
[i] A. Karmińska, Wielokierunkowe działanie Witaminy D3, „Umedical Reports”, 12/2021, Wydawnictwo Uniwersytety Medycznego w Łodzi, 2021, s. 9.
[ii] K. Czechowicz, Witamina D2 w przeciwieństwie do D3 nie wspomaga odporności, [dostęp online] https://scienceinpoland.pap.pl/aktualnosci/news%2C91529%2Cwitamina-d2-w-przeciwienstwie-do-d3-nie-wspomaga-odpornosci.html.
[iii] B. M. Gruber, Fenomen witaminy D, Postępy Hig Med Dośw (online), 2015, 69, [dostęp online] https://phmd.pl/api/files/view/116222.pdf
[iv] M. Myszka, M. Klinger, Immunomodulacyjne działanie witaminy D, Postepy Hig Med Dosw (online), 2014; 68, [dostęp online] https://phmd.pl/api/files/view/29611.pdf
[v] Weker H., Socha P., wsp., Instytut Matki i Dziecka, Raport z badania „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia” – badanie ogólnopolskie 2016 rok, Warszawa 2017, [dostęp online] https://fundacjanutricia.pl/uploads/research-files/February2021/Q4zDWNRzLYTa8nZeNasZ.pdf
Bibliografia:
Czechowicz K., Witamina D2 w przeciwieństwie do D3 nie wspomaga odporności, [dostęp online] https://scienceinpoland.pap.pl/aktualnosci/news%2C91529%2Cwitamina-d2-w-przeciwienstwie-do-d3-nie-wspomaga-odpornosci.html.
Cholekalcyferol (opis profesjonalny), MP Baza Leków, https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=183
Gruber B. M., Fenomen witaminy D, “Postępy Hig Med Dośw”, 2015, 69, [dostęp online] https://phmd.pl/api/files/view/116222.pdf
Karmińska A., Wielokierunkowe działanie Witaminy D3, „Umedical Reports”, 12/2021, Wydawnictwo Uniwersytety Medycznego w Łodzi, 2021, s. 9.
Myszka M., M. Klinger, Immunomodulacyjne działanie witaminy D, „Postepy Hig Med Dosw”, 2014; 68, [dostęp online] https://phmd.pl/api/files/view/29611.pdf
Stefanowicz E., Suplementacja witaminy D u kobiet w ciąży, [dostęp online] https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/przebiegciazy/61928,suplementacja-witaminy-d-u-kobiet-w-ciazy
Walczyk J., Wytyczne suplementacji witaminy D – skrót aktualnych zaleceń, [dostęp on-line]https://diabetologia.mp.pl/wytyczne/92799,wytyczne-suplementacji-witaminy-d-skrot-aktualnych-zalecen.
Wesół-Kucharska D., Jaka jest zalecana dawka profilaktyczna witaminy D u niemowląt i starszych dzieci? Od czego zależy?, [dostęp online] https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.1.3.2.Weker H., Socha P., wsp. Instytut Matki i Dziecka, Raport z badania: „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia” – badanie ogólnopolskie 2016 rok, Warszawa 2017, [dostęp online] https://fundacjanutricia.pl/uploads/research-files/February2021/Q4zDWNRzLYTa8nZeNasZ.pdf